Wat een verschrikkelijk onzeker bestaan moeten werknemers in de game-industrie toch hebben. De laatste maanden ging er geen week op Gamer.nl voorbij zonder een nieuwsbericht over een ontslagronde bij een uitgever of studio. Hoe kan een industrie die teert op de passie van haar werknemers zo achteloos met die mensen omgaan?
Het houdt maar niet op met superlatieven over dit gamejaar, en terecht: wát een hoop geweldige games zijn er in 2023 uitgekomen. Ik ben blij dat ik de tijd heb kunnen vinden voor spellen als The Legend of Zelda: Tears of the Kingdom, Final Fantasy 16, Super Mario Bros. Wonder en Starfield. De to-do lijst is nog vele malen langer. We mogen stilstaan bij dit smörgåsbord aan verrukkelijke releases en doen dat dan ook regelmatig, maar tegelijkertijd ervaar ik bij elke bejubeling steeds meer plaatsvervangende schaamte. Terwijl we massaal genieten van al het moois, heerst er een waar slagveld binnen de studio’s die deze virtuele ervaringen met bloed, zweet en tranen aanleveren.
Spaanders
Een kleine opsomming is nodig om een beeld te schetsen van de huidige situatie, dus bear with me. Het meest recente slachtoffer is Bungie, waar naar verluidt zo’n honderd mensen zijn ontslagen – onder wie legendarische componist Michael Salvatori. Binnen PlayStation hebben meer studio’s werknemers op het hakblok gelegd. Bevestigd is bijvoorbeeld een onbekend aantal ontslagen bij Dreams-ontwikkelaar Media Molecule, bij Sony’s studio’s in San Diego en volgens aanhoudende geruchten komt zelfs sterontwikkelaar Naughty Dog er niet ongeschonden van af.
©GMRimport
Sony is bij lange na niet de enige uitgever waar spaanders vallen. Microsoft heeft eerder dit jaar zo’n tienduizend (!) werknemers ontslagen – waaronder mensen die bij gamestudio’s werken. Epic Games heeft flink lopen snoeien in zijn werknemersbestand, Embracer sluit of verkoopt de ene na de andere studio (waaronder Saints Row-makers Volition), Telltale laat mensen gaan, Unity kampt met ontslagen, Ubisoft stuurt tot wel zestig werknemers de laan uit, CD Projekt Red trekt de riem aan… en zo kunnen we nog wel even doorgaan. Het punt moge duidelijk zijn.
(Geen) schone schijn
Gezien de grote diversiteit aan bedrijven die hierboven genoemd wordt, lijkt het alsof haast geen enkele ontwikkelaar of uitgever ongeschonden 2024 ingaat. Games Industry meldde onlangs dat dit te wijten valt aan het huidige economische klimaat, dat voor een langzamere groei en meer concurrentie zorgt, alsmede alsmaar groeiende productiekosten. Dat bedrijven de afgelopen jaren flink hebben gebulkt door werknemers aan te nemen en andere bedrijven op te kopen omdat dat toen zo lekker voordelig was, zal vast ook niet helpen.
Het grootste euvel vind ik vooral de ogenschijnlijke achteloosheid waarmee dit wordt gedaan. Natuurlijk, de communicatieafdeling stuurt er een droevig persbericht uit, maar het komt op mij over alsof deze industrie – of in ieder geval de mensen aan de top – niet eens meer de schijn ophouden dat ze naar een alternatieve oplossing hebben gezocht. ‘Het hoort er nu eenmaal bij in de game-industrie’, is de leus die door mijn hoofd galmt wanneer ik weer een hartverscheurende tweet van een grote ontwikkelstudio zie. Bedrijven zetten misschien een zielig gezicht op, maar in hetzelfde bericht maken ze meteen promotie over hun aankomende producten. Om nog maar te zwijgen over een ontslagronde op de laatste dag van de maand, zodat de arbeidsvoorwaarden maar één dag gelden. Het is simpelweg business as usual.
Er zijn piepkleine lichtpuntjes aan de horizon. In de Verenigde Staten, waar de rechten van werknemers vele malen wankeler zijn dan hier, lijken steeds meer gameontwikkelaars interesse te tonen in het aansluiten bij een vakbond. Zo’n vakbond komt op voor de rechten van de werknemers – gezien bovenstaande voorbeelden broodnodig. Een vakbond houdt ontslag wellicht niet tegen, maar maakt de oprotpremies mogelijk wat coulanter. Dan moeten werknemers zich wel massaal hard gaan maken voor het recht om vakbonden op te richten, want de revolutie zal niet vanuit de werkgevers zelf komen.
Onhoudbare situatie
En daar wringt het. Het is aan de grote spelers binnen de industrie om het keerpunt in te zetten, want alleen zij kunnen dat op grote schaal doen. De leidinggevenden bij gamestudio’s en de uitgevers die controle hebben over die studio’s moeten beseffen dat de huidige situatie onhoudbaar is. Oneindige groei is niet mogelijk, hoezeer aandeelhouders daar ook op aandringen. Niet elke game kan een ontwikkeltijd van zes jaar en een budget van 220 miljoen dollar rechtvaardigen, want niet elke game kan datzelfde bedrag op releaseweek terugverdienen. Er is geen ruimte voor honderd succesvolle live-servicegames.
©GMRimport
Het zijn niet de ceo’s, marketeers en managers die onze zo geliefde games maken, al hebben zij net zozeer recht op baanzekerheid en eerlijke arbeidsvoorwaarden. Nee, het zijn de ontwikkelaars. Dezelfde ontwikkelaars die ooit een game speelden die ze zó wist te raken dat ze het vak wilde leren. Dezelfde ontwikkelaars die nu als wegwerpservies worden behandeld. Zonder hen geen games en zonder games geen ruime winstmarge aan het einde van het fiscale jaar. Ik hoop dat alle ontslagen ontwikkelaars goed terechtkomen. Hopelijk heeft dit ‘ontslagwekkend goed gamejaar’ de passie voor het medium die in hun hart brandt niet gedoofd.
