Mocht je geen interesse vinden in de huidige generatie(s) hardware, dan kan je uiteraard altijd een stukje verder kijken naar wat de toekomst zoal te bieden heeft. Nog niet alles is even zeker, maar AMD’s Navi 31 grafische chipsets beginnen langzamerhand al meer vorm te krijgen. In deze Hardware Update houden we je op de hoogte van de laatste geruchten over de eerstvolgende Radeon-serie én wat Intel en Nvidia vandaag de dag zoal bezighoudt.

Gerucht: AMD Navi 31 bestaat uit twee 80 CU-chiplets; telt 10240 rekenkernen

Na AMD’s huidige Navi 2X-videokaarten volgt uiteraard een opvolgende Navi 3X-generatie. Via een eerder gedeeltelijk uitgelekte lijst MacOS-specificaties wisten we al van het bestaan van AMD’s volgende reeks gpu’s, maar erg gedetailleerd werd de lekkage geenszins. Inmiddels blijkt één gerucht daarover vaker de kop op te doen duiken, welk voorspelt dat AMD in ieder geval het vlaggenschip — de Navi 31-chipset — uit wil rusten met maar liefst twee afzonderlijke chiplets.

Het gerucht dook aanvankelijk op bij Twitter-gebruiker @Kepler_L2, die naar alle schijn mogelijk bronnen binnen AMD heeft. Kepler werd later bijgestaan door enkele andere, onafhankelijke Twitter-ingewijden die ‘grofweg hetzelfde’ gehoord zouden hebben.

Volgens de lekker van dienst zouden de Navi 31-chiplets elk 80 compute units tellen, waarmee het totale aantal cores op 10240 komt. Zowel in CU’s als in rekenkernen staat dat tot een directe verdubbeling van AMD’s huidige vlaggenschip; de opgepompte Navi 21-chipset, te vinden in de AMD Radeon RX 6900 XT. Volgens Kepler is dat niet alleen in lijn met AMD’s beloofde 50% toename in performance per watt van generatie tot generatie, maar moet dit vernieuwde ontwerp zelfs ‘ver daarboven’ presteren.

Twitter-patentenman @Underfox3 vond recentelijk meer bewijs van AMD’s ambities met multi-chip-modules (MCM). Volgens online geregistreerde octrooien zou AMD werken aan het effectief synchroniseren van meerdere gpu-chips én het beter verspreiden van raytracing-workloads. AMD’s huidige RDNA2-architectuur is niet bepaald de sterspeler op het gebied van raytracing, maar daar zou met een volgende generatie mogelijk verandering in kunnen komen. 

AMD gaf zelf al aan hun RDNA3-microarchitectuur richting 2022 te willen onthullen. De daarvoor gebruikte chipsets zouden nog altijd gebruik kunnen maken van het huidige 7nm procedé van transistorfabrikant TSMC op een zogenaamde ‘Advanced Node’, al is het ook mogelijk dat AMD tegen die tijd overstapt op de 5nm-architectuur waar TSMC nu al langer aan sleutelt.

Hoewel AMD een chiplet-ontwerp hielp populariseren voor centrale processors met hun Ryzen-lijn, zijn meerdere chips op één printplaat binnen de gpu-wereld niet bepaald een bekend fenomeen. Althans, ware het niet voor de nieuwste speler op de markt voor discrete videokaarten...

Intel levert binnenkort ook desktopvideokaarten 

Hardware-fabrikant Intel doet, na dik 52 jaar in de transistorindustrie, ook intrede op markt van losse, grafische kaarten. Intels eigen Iris Xe-graphics — welke reeds te vinden zijn als onderdeel van nieuwere Tiger Lake-cpu’s — wordt samen met partnerfabrikanten als ASUS en Colorful ook ‘losgetrokken’ van de cpu en omgezet tot twee discrete videokaarten onder de DG1-codenaam.

De respectievelijke Intel Iris Xe- en Intel Iris Xe MAX-kaarten zijn vooralsnog niet los te verkrijgen, maar dienen vooral ingezet te worden voor pre-built systemen. In het specifiek moeten die builds dan ook gebruikmaken van selecte Intel-chipsets en -processoren; zonder een voor Intel exclusieve BIOS zijn de DG1-kaarten simpelweg niet te gebruiken, zo verduidelijkte Intel bij LegitReviews.

©GMRimport

Het doeleinde van de losse Iris Xe-gpu’s lijkt vooralsnog ook ver van gaming af te staan. De gpu’s tellen weliswaar 80 of 96 execution units op Intels eigen 10nm SuperFin-architectuur, maar zijn beide uitgerust met een ietwat krappe 4GB aan LPDDR4X-geheugen op een 128 bits geheugenbus. De bandbreedte bedraagt daarmee 68 GB/s — slechts een fractie van de snelheden en volumes waar concurrentie als Nvidia en AMD vandaag mee te koop lopen. Het tdp van de losse Iris Xe-kaarten bedraagt dan ook maar 25 tot 30 watt en actieve koeling lijkt niet per se een must. 

Intel lijkt zich met de Iris Xe-kaarten vooral op de productieve sector te richten. Dit werd verder versterkt toen Intel Graphics-topman Raja Koduri op Twitter beeldmateriaal deelde van een aanstormende Xe-chipset bedoeld voor zware datacenters en andere high-performance computing (HPC). Deze Intel Xe-gpu beschikt volgens Koduri over zeven verschillende en extern geproduceerde procedés en bestaat uit, hoe kon het ook anders, twee afzonderlijke chiplets. 

Met de Xe HPC-kaart zal Intel de komende tijd intern experimenteren. De DG1-desktopkaarten op Iris Xe-architectuur moeten binnenkort al beschikbaar gesteld worden voor systeembouwers. De grafische kaarten ondersteunen drie display-outputs, geaccelereerde videocodering (inclusief AV1-ondersteuning) en een focus op AI- en Deep Learning-doeleindes. 

Nvidia laat Max-Q noemer voor laptop-gpu’s voorzichtig vallen

Pas anno 2017 geïntroduceerd, maar nu alweer zachtjes in remissie gedrukt: Nvidia wil dat laptopfabrikanten niet langer aangeven of een mobiele Nvidia-gpu wel of niet beschikt over het Max-Q-ontwerp. Daarentegen raadt Nvidia het wél aan dat fabrikanten aangeven wat de precieze total graphics power (tgp) van de inbegrepen grafische chip is.

Met Max-Q definieerde Nvidia dat de grafische chipsets beschikten over een ‘slanker’ ontwerp. Door het stroomrendement en kloksnelheden omlaag te draaien, konden de gpu’s geïntegreerd worden in hoofdzakelijk dunnere en stillere notebooks. 

In de volksmond ontstond zo ook de minder officiële Max-P noemer (als in ‘Max-Performance’) voor grafische chipsets die minder tot geen concessies deden in hun paardenkracht. 

©GMRimport

Volgens Nvidia bestaat het Max-Q nog altijd; tegenover HotHardware sprak een Nvidia-woordvoerder openlijk over de “derde generatie Max-Q”. Daaronder vallen nieuwe features als Dynamic Boost 2.0 en WhisperMode 2.0, alsmede de bestaande rendementsoptimalisatie Advanced Optimus. 

Vanuit Nvidia worden al die features onder Max-Q branding aangeboden, maar het is aan partnerfabrikanten om de features en kloksnelheden zelf af te stellen — en daar hopelijk ook transparant over te zijn richting de uiteindelijke koper.

Vooralsnog lijken inderdaad veel laptopfabrikanten al niet meer te spreken over Max-Q-ontwerp (laat staan Max-P), maar de door Nvidia aangeraden tgp-transparantie ontbreekt op veel plekken alsnog. Onder meer ASUS, MSI, Razer en Gigabyte geven op moment van schrijven enkel RTX 30-modelnummers en bijbehorende volumes videogeheugen, maar ze verklappen nog niet op welke kloksnelheden of stroomrendementen die grafische chips draaien.

Gamers die op zoek zijn naar een nieuwe laptop kunnen daarom het beste even waakzaam zijn voor precies die cijfertjes. Op termen als Max-Q en Max-P hoef je als consument voorlopig niet te letten, maar des te belangrijker wordt de vraag ‘hoeveel watt wordt er in die gpu gepompt?’ 

Het in 2019 uitgekomen Death Stranding is inmiddels door meer dan twintig miljoen mensen gespeeld.

Dat maakte bedenker Hideo Kojima bekend via social media. De game is al sinds november 2019 verkrijgbaar, maar was in eerste instantie alleen op PlayStation 4 beschikbaar. Inmiddels is de game ook op PlayStation 5, pc, Xbox Series-consoles, Mac en smartphones speelbaar.

Vervolg Death Stranding 2: On the Beach staat gepland voor een release op 26 juni, zo werd onlangs bekendgemaakt. Diverse acteurs en actrices uit de eerste Death Stranding keren terug, waaronder Léa Seydoux, Norman Reedus en Troy Baker. Ook Shioli Kutsuna en Elle Fanning hebben rollen in de game.

De eerste Death Stranding is de eerste game die Kojima ontwikkelde met zijn studio Kojima Productions nadat hij de banden brak met uitgever Konami, waar hij de Metal Gear-reeks voor ontwikkelde. Het spel biedt een uniek concept, waarbij spelers door een post-apocalyptisch landschap lopen om pakketten te bezorgen. Zoals gebruikelijk bij games van Kojima worden gameplaysegmenten afgewisseld met soms langdurige filmpjes waarin vooral het verhaal en dialogen centraal staan.

Michel Musters beloonde Death Stranding in 2019 met een 9,5 op Gamer.nl: "Met Death Stranding behandelt Hideo Kojima grote thema’s als het hiernamaals, ouderschap, de connectie tussen mensen en zelfs klimaatverandering en het uitsterven van de mensheid. Hij brengt dit alles op even fabuleuze als verwarrende wijze in beeld. De kerngameplay – het vervoeren van pakketjes en ondertussen je evenwicht zien te bewaren – lijkt in eerste instantie tegenstrijdig simpel. Klikt het eenmaal, dan biedt het concept oneindig veel voldoening. Gecombineerd met de online functies die in de campagne zijn geïntegreerd, resulteert het in een van de meest unieke virtuele ervaringen ooit."

The Last of Us-ontwikkelaar Neil Druckmann heeft zich voor het eerst uitgesproken over een belangrijk plotpunt uit de gamereeks: wat hem betreft heeft Joel "de juiste keuze gemaakt".

Let op: Hierna volgen grote spoilers voor de eerste The Last of Us-game en het eerste seizoen van de gelijknamige HBO-serie.

In The Last of Us wordt het meisje Ellie naar een groep genaamd de Fireflies gebracht. Ellie is namelijk immuun voor een virus dat de gehele mensheid treft. De Fireflies zijn van plan om Ellie te opereren om er zo achter te komen of er een medicijn voor het virus gemaakt kan worden, maar zijn wel genoodzaakt haar te doden. Joel, de man waarmee Ellie de reis naar de Fireflies heeft afgelegd, besluit op het laatste moment echter de Fireflies te doden, Ellie te redden en haar zodra ze wakker wordt uit haar narcose te vertellen dat ze niets voor de mensheid kon betekenen.

Dit einde van The Last of Us heeft al jaren discussie bij gamers opgeleverd - heeft Joel de juiste keuze gemaakt? Regisseur Neil Druckmann heeft nu tegen IGN verteld dat hij van mening is dat Joel dat inderdaad heeft gedaan. "Ik geloof dat Joel de juiste keuze maakte. Als ik Joel was geweest, hoop ik dat ik ook zou kunnen doen wat hij deed om mijn 'dochter' te redden."

Craig Mazin, die samen met Druckmann de HBO-verfilming runt, geeft iets meer nuance. Ook hij geeft aan dat hij waarschijnlijk hetzelfde zou doen. "Maar ik zou graag denken dat ik het niet zou doen. Dat is ook juist het interessante moraal van het verhaal. En daarom is het einde van de eerste game zo spraakmakend en geweldig."

Het tweede seizoen van The Last of Us verfilmt het in 2020 verschenen The Last of Us: Part 2, dat zich vier jaar na de eerste game afspeelt. In de serie zit er echter vijf jaar tussen het eerste en tweede seizoen. De game wordt in ieder geval opgedeeld in meerdere seizoenen, al is nog niet bekend hoeveel precies. Het tweede seizoen bestaat uit zeven afleveringen. De eerste aflevering verschijnt op 14 april op HBO Max.