“Waarom wilde je deze zijmissie eigenlijk met mij doen, vader?”, vraagt Atreus na één van de vele optionele taken. Kratos gromt wat, maar durft het achterste van zijn tong niet te laten zien. Het is Mimir, het afgehakte hoofd vol grappige verhalen, die uiteindelijk de stilte doorbreekt: “Hij wil gewoon wat meer tijd met je doorbrengen.” Het is tegelijk een perfecte metafoor voor God of War Ragnarök.

Want ja, de opvolger van de zachte reboot uit 2018 voelt in essentie aan als meer van hetzelfde. Maar die God of War was zo goed, dat meer tijd doorbrengen in deze wereld absoluut geen straf is. Wil je echt niks van de game weten, lees dan toch deze ene zin voordat je deze pagina sluit: iedereen die genoten heeft van de vorige game, zal volkomen tevreden zijn met Ragnarök.

Maar ook op een andere manier is Mimirs quote van toepassing, namelijk vanwege de emotionele onderlaag. Ragnarök richt vrijwel al zijn pijlen op het verhaal en de ontwikkeling van de relaties tussen personages. Scènes lijken expres geschreven te zijn om je aan het huilen te krijgen, en potverdorie, dat lukt nog ook. Kratos wil gewoon wat tijd doorbrengen met zijn zoon, en wij hebben zakdoekjes nodig.

©GMRimport

Boos

God of War Ragnarök begint op dezelfde plek als het eerste deel, namelijk thuis. Kratos en Atreus verschuilen zich al een paar jaar omdat iedereen het op ze gemunt heeft. Freya is boos dat ze haar zoon Baldur hebben vermoord, Thor is boos omdat zijn zonen het niet hebben overleefd en oppergod Odin is boos omdat… nou ja, omdat Ragnarök eraan zit te komen, het voorspelde einde van de wereld.

Atreus is het zat om een beetje af te wachten en wil graag ontdekken wie hij is en welke rol hij speelt in alle profetieën. Moet hij niet de wereld gaan redden, of in ieder geval ergens mee helpen? Wat volgt is een meeslepend avontuur waarin iedereen wat leert over zichzelf. Kun je losbreken uit profetieën en verwachtingen om te worden wie je zelf wilt zijn? Ben je de baas over je eigen lot?

In dit grootse pantheon vol ruzies tussen goden, voelt alles heel persoonlijk. Kratos is niet meer zoals vroeger bezig met een moordlustige kruistocht om alle goden om te brengen, maar wil best zaken uitpraten en geweld vermijden, als zijn zoon daarmee veilig blijft. De groei die Kratos doormaakt als mens (god) is gigantisch, soms zelfs ongeloofwaardig groot. Niet dat hij nou jankend ellenlange monologen houdt, maar de Kratos die alleen maar bloed wil drinken is definitief verleden tijd.

©GMRimport

Extra content

De focus ligt op persoonlijke belangen en motivaties, wat indrukwekkend genoeg zelfs in de zijmissies doorsijpelt. De game kent weer een aantal open hubwereldjes, waarin je enigszins vrij op verkenningstocht kunt gaan. Ragnarök is niet ineens een openwereldgame, maar net als in de God of War uit 2018 zijn er optionele gebieden waar je extra content vindt, mocht je daar zin in hebben.

Je wordt meer dan ooit getriggerd om daar je tanden in te zetten, want je wordt beloond met stukjes verhaal en emotionele momenten rond de belangrijkste personages. In het dwergenrijk Svartalfheim vraagt Mimir je bijvoorbeeld om bouwplaatsen te ontmantelen, omdat hij in het verleden Odin heeft geholpen de dwergen tot een soort slaven te maken. Hij wil zijn vergissingen uit het verleden rechtzetten, wat dit redelijk simpele klusje een extra laag geeft.

Sowieso zijn de vele personages het grootste pluspunt van de game. Terugkerende favorieten als Mimir en de dwergen Brok en Sindri, maar ook nieuwe vrienden uit het godenrijk maken indruk. Het acteerwerk is van de allerbovenste plank, met Danielle Bisutti als hoogtepunt. Haar gebroken Freya laveert tussen onbegrensde woede en hartverscheurend verdriet, en is een genot om naar te kijken.

Daarnaast is de portrettering van Odin een gewaagde keuze die fantastisch uitpakt. Tussen grote en zwijgzame spiermassa’s als Kratos en Thor, speelt Richard Schiff (Toby uit The West Wing) de oppergod als een soort maffiabaas die meer vertrouwt op zijn hersenen dan op pure kracht. Het maakt van hem een eindeloos intrigerende antagonist die je altijd twee stappen voor is.

©GMRimport

©GMRimport

©GMRimport

Eén take

Dit verhaal wordt weer briljant in beeld gebracht door fabuleus camerawerk, waarbij er nooit gesneden wordt in scènes. Alles is één take, wat de avonturen van Kratos en Atreus nog persoonlijker maakt. Je hebt echt het gevoel dat je aan hun zijde blijft en samen op pad gaat. Het zorgt bovendien voor de nodige kalmte, omdat de camera lang op gezichten blijft rusten. Als er een Belangrijk Gesprek wordt gevoerd, krijg je alle nuances op de gezichten van de acteurs mee.

Die camera krijgt dit keer wel wat meer ruimte om ook andere verhaallijnen op te vangen. Ragnarök heeft heel wat creatieve trucjes in petto om het geheel op verrassende wijze in beeld te brengen en alles perfect samen te laten smelten. Regisseur Eric Williams verdient een dikke pluim voor zijn soms gewaagde, maar zeker geslaagde keuzes in het script.

Oh ja, je moet ook vechten

Het valt je misschien op dat deze recensie over een actie-avontuur al twaalf alinea’s niet over actie gaat. Deze game leunt zo sterk op het verhaal, dat de ontwikkelaars zelf soms ook bijna vergeten dat er nog geknokt moet worden. Snel, gooi nog een groepje betekenisloze vijanden tegen de speler aan! Regelmatig word je zo geconfronteerd met kleine gevechten, alleen maar omdat het vorige gevecht al zo lang geleden was.

Dat breekt het tempo van de game soms op, zeker als het als een moetje begint te voelen. Een aantal gevechten en omgevingen zijn zelfs exact hetzelfde als in de vorige game. ”Hé, ken je deze grote vijand nog? Nou, daar is ‘ie weer!” Gelukkig is de totale hoeveelheid verschillende vijanden wel groter geworden, waardoor de game uiteindelijk gevarieerder is. Toch vallen de herhaaloefeningen op.

©GMRimport

Het mag de pret niet al te veel drukken, vooral omdat de combat zo ontzettend goed en strak is. Er is eigenlijk weinig veranderd sinds de vorige game, maar dat is in dit geval totaal niet erg. De bijl en dubbele kettingzwaarden voelen heerlijk als vanouds. Je hebt totale controle over Kratos en al z’n moves, de besturing zit je nooit in de weg en de combo’s vloeien moeiteloos uit je vingertoppen.

Nieuwe toevoegingen aan je arsenaal zijn welkom, maar geen grote revolutie. Zo kun je nu je wapen opladen voordat je aan een combo begint voor een extra dosis ijs of vuur. Later in het spel kun je ervoor kiezen om meer focus te leggen op langeafstandsgevechten, maar ja, wie wil dat nou als je die iconische mêleewapens in handen hebt?

Je hebt bovendien weinig tijd om verveeld te raken van de combat, want de game bevat meer epische momenten en gevechten dan voorheen. Hoewel Ragnarök net als zijn voorganger langzaam op gang komt, is de reis meer dan ooit gevuld met memorabele confrontaties.

God of Snore

De puzzels zijn wel grote inkakmomenten. Dezelfde ideeën als uit 2018 keren hier weer terug, soms niet eens in een ander jasje. Kisten met runes open je door drie altaartjes te zoeken, wat in de vorige game al geen superspannende activiteit was. Ook zitten er weer tientallen van Odins raven verstopt in de omgeving en schuilen er kisten achter allerlei obstakels.

©GMRimport

©GMRimport

Niet alleen de optionele content, maar ook het hoofdverhaal wordt vaak geplaagd door raadsels die het tempo laten inzakken. Tijdens een belangrijke missie moet je bijvoorbeeld een schier oneindige reeks deuren openen door met je bijl tandwielen te bevriezen. Die puzzelvariant komt net wat te vaak terug, terwijl je vooral wilt weten hoe het verhaal verder gaat.

Kom je er niet uit, dan wordt de puzzel voor je opgelost met goedbedoelde hints van Mimir. Moet je langer dan een minuut nadenken, dan legt die wijsneus haarfijn uit wat er precies van je wordt verwacht, net als Aloy die in zichzelf mompelt in Horizon Forbidden West. De game is sowieso opvallend lineair; runes markeren constant de plekken waar je moet springen of klimmen.

Oh, dat klimmen, dat vervloekte klimmen. Wanneer leren dit soort games nou dat een pookje een kant op duwen om een wand te beklimmen absoluut geen bevredigende gameplay is? Af en toe op die manier door de wereld navigeren is op zich niet erg, omdat het even de stoom van de ketel haalt. Ragnarök wrijft echter nog wat zout in de wonden door een hele sectie te wijden aan het klauteren. 

©GMRimport

Prachtig en groots

God of War Ragnarök is ondanks bovengenoemde kritiekpuntjes een prachtige game, die in alles episch en groots aanvoelt. Het spel is tot in de puntjes afgewerkt, alle animaties en details kloppen en bugs zijn niet of nauwelijks aanwezig. De werelden zijn soms adembenemend, vol met kleine details die de game helemaal tot leven wekken. Van sommige omgevingen hadden we misschien wat meer willen zien, want niet alle gebieden kun je op je gemak verkennen.

Maar over een gebrek aan content kun je hier toch echt niet klagen. Het verhaal raast in zo’n twintig uur over je beeldscherm, maar wil je alle optionele missies ook verkennen, dan ben je zeker het dubbele kwijt, en misschien nog wel meer.

Volgens de ontwikkelaars wordt deze God of War-serie geen trilogie en is Ragnarök de afsluiter van dit verhaal. Toch voelt het gek genoeg wél als een trilogie. De game zit zo enorm vol met verrassende verhaalmomenten, dat het voelt alsof je twee hele games in één hebt gespeeld. Alsof de studio wel het verhaal van een trilogie had gepland, maar de laatste twee delen in één pakketje heeft gepropt.

©GMRimport

Mindere goden zouden in zo’n geval bezwijken onder hun eigen gewicht, maar bij Ragnarök is dat absoluut niet zo. De game is overvol, op de meest positieve manier. Het verweeft op briljante wijze al zijn verhaallijnen en grootse actie, waardoor je nooit puffend naar de klok zit te kijken. Na dertig uur spelen willen we alleen maar meer tijd doorbrengen in deze wereld. Gelukkig is er nog genoeg te doen.

God of War Ragnarök komt op 9 november uit voor PlayStation 5 en PlayStation 4. Voor deze recensie is de game getest op een PlayStation 5.

Het in 2019 uitgekomen Death Stranding is inmiddels door meer dan twintig miljoen mensen gespeeld.

Dat maakte bedenker Hideo Kojima bekend via social media. De game is al sinds november 2019 verkrijgbaar, maar was in eerste instantie alleen op PlayStation 4 beschikbaar. Inmiddels is de game ook op PlayStation 5, pc, Xbox Series-consoles, Mac en smartphones speelbaar.

Vervolg Death Stranding 2: On the Beach staat gepland voor een release op 26 juni, zo werd onlangs bekendgemaakt. Diverse acteurs en actrices uit de eerste Death Stranding keren terug, waaronder Léa Seydoux, Norman Reedus en Troy Baker. Ook Shioli Kutsuna en Elle Fanning hebben rollen in de game.

De eerste Death Stranding is de eerste game die Kojima ontwikkelde met zijn studio Kojima Productions nadat hij de banden brak met uitgever Konami, waar hij de Metal Gear-reeks voor ontwikkelde. Het spel biedt een uniek concept, waarbij spelers door een post-apocalyptisch landschap lopen om pakketten te bezorgen. Zoals gebruikelijk bij games van Kojima worden gameplaysegmenten afgewisseld met soms langdurige filmpjes waarin vooral het verhaal en dialogen centraal staan.

Michel Musters beloonde Death Stranding in 2019 met een 9,5 op Gamer.nl: "Met Death Stranding behandelt Hideo Kojima grote thema’s als het hiernamaals, ouderschap, de connectie tussen mensen en zelfs klimaatverandering en het uitsterven van de mensheid. Hij brengt dit alles op even fabuleuze als verwarrende wijze in beeld. De kerngameplay – het vervoeren van pakketjes en ondertussen je evenwicht zien te bewaren – lijkt in eerste instantie tegenstrijdig simpel. Klikt het eenmaal, dan biedt het concept oneindig veel voldoening. Gecombineerd met de online functies die in de campagne zijn geïntegreerd, resulteert het in een van de meest unieke virtuele ervaringen ooit."

The Last of Us-ontwikkelaar Neil Druckmann heeft zich voor het eerst uitgesproken over een belangrijk plotpunt uit de gamereeks: wat hem betreft heeft Joel "de juiste keuze gemaakt".

Let op: Hierna volgen grote spoilers voor de eerste The Last of Us-game en het eerste seizoen van de gelijknamige HBO-serie.

In The Last of Us wordt het meisje Ellie naar een groep genaamd de Fireflies gebracht. Ellie is namelijk immuun voor een virus dat de gehele mensheid treft. De Fireflies zijn van plan om Ellie te opereren om er zo achter te komen of er een medicijn voor het virus gemaakt kan worden, maar zijn wel genoodzaakt haar te doden. Joel, de man waarmee Ellie de reis naar de Fireflies heeft afgelegd, besluit op het laatste moment echter de Fireflies te doden, Ellie te redden en haar zodra ze wakker wordt uit haar narcose te vertellen dat ze niets voor de mensheid kon betekenen.

Dit einde van The Last of Us heeft al jaren discussie bij gamers opgeleverd - heeft Joel de juiste keuze gemaakt? Regisseur Neil Druckmann heeft nu tegen IGN verteld dat hij van mening is dat Joel dat inderdaad heeft gedaan. "Ik geloof dat Joel de juiste keuze maakte. Als ik Joel was geweest, hoop ik dat ik ook zou kunnen doen wat hij deed om mijn 'dochter' te redden."

Craig Mazin, die samen met Druckmann de HBO-verfilming runt, geeft iets meer nuance. Ook hij geeft aan dat hij waarschijnlijk hetzelfde zou doen. "Maar ik zou graag denken dat ik het niet zou doen. Dat is ook juist het interessante moraal van het verhaal. En daarom is het einde van de eerste game zo spraakmakend en geweldig."

Het tweede seizoen van The Last of Us verfilmt het in 2020 verschenen The Last of Us: Part 2, dat zich vier jaar na de eerste game afspeelt. In de serie zit er echter vijf jaar tussen het eerste en tweede seizoen. De game wordt in ieder geval opgedeeld in meerdere seizoenen, al is nog niet bekend hoeveel precies. Het tweede seizoen bestaat uit zeven afleveringen. De eerste aflevering verschijnt op 14 april op HBO Max.