Games met lootboxes worden aangepakt in Nederland

De Nederlandse Kan pelautoriteit begon een aantal maanden geleden met zijn onderzoek naar spellen waarin lootboxes kunnen worden aangeschaft. Wanneer spelers in een game echt geld kunnen betalen om willekeurige items te ontvangen, is dat in feite gokken. En hoewel er al jaren plannen zijn om de wetten aan te pa en om coulanter te zijn richting digitale gokspellen, is dat nu nog niet het geval.

De laatste tijd liggen lootboxes in games sowieso erg onder vuur, onder andere door de ophef rondom de aanwezigheid hiervan in Star Wars Battlefront 2. Uitgever EA haalde de lootboxes na wereldwijde kritiek tijdelijk uit het spel, al zijn die inmiddels weer aan de game toegevoegd in de vorm van cosmetische items. Het komt dus niet uit de lucht vallen dat de Kan pelautoriteit dit fenomeen onderzoekt.

De feiten

Allereerst is het belangrijk om te weten wat de bevindingen van de Kan pelautoriteit zijn. De overheidsinstantie heeft tien games onderzocht, waarbij gebleken is dat de lootboxpraktijken van vier games niet door de beugel konden. Het gaat in die gevallen om spellen waarin de willekeurige inhoud van lootboxes verhandelbaar is en dus een economische waarde heeft. Die combinatie van willekeurigheid en economische waarde is verboden binnen de huidige wetgeving rondom online gokken.

Het is nog niet bekend om welke vier titels het gaat. De NOS noemde in zijn artikel ter illustratie Fifa 18, PlayerUnknown’s Battlegrounds, Dota 2 en Rocket League als games die de wet op kan pelen overtreden, maar de Kan pelautoriteit noemt zelf geen namen.

Uitgevers van spellen die in overtreding zijn, krijgen van de Kan pelautoriteit acht weken de tijd om hun games zodanig aan te pa en dat ze wel voldoen aan de wetgeving. Na die acht weken riskeren de bedrijven boetes.

De Kan pelautoriteit legt uit

De Kan pelautoriteit deed onderzoek naar lootboxes om te bepalen of het een gokverslaving in de hand werkt. “Ze zijn ontworpen zoals gokspellen zijn ontworpen, met het gevoel dat je bijna hebt gewonnen”, vertelt Marja Appelman, directeur van de Kan pelautoriteit, tegen NOS. “Er zijn allerlei geluidseffecten en visuele effecten als je zo'n loot box opent. Daarmee heb je de neiging om door en door te spelen.”

Juist games waarbij de loot doorverkocht kan worden, zijn in overtreding. Gamer.nl sprak met Jork Netten, die het onderzoek voor de Kan pelautoriteit leidde: “De wet zegt dat op het moment dat lootboxes verhandelbaar zijn, er sprake is van economische waarde. Dan is het puur gokken. Als je een gokspel aanbiedt, moet je andere regels aanhouden. Zo moet je bijhouden hoeveel spelers je hebt en hoe vaak iemand geld uitgeeft. Op dit moment kan bijvoorbeeld iemand van tien jaar met de creditcard van zijn of haar ouders onbeperkt geld uitgeven. We maken ons dus vooral zorgen over de minderjarigen.”

Hoewel Netten de nadruk legt op het beschermen van minderjarige gamers, is de oplo ing niet zo simpel als een 18+-rating aan een game geven. Uitgevers kunnen in de toekomst mogelijk wel een vergunning aanvragen. “Die heb je nodig in Nederland”, vervolgt Netten. “Je wordt dan uitgebreid getoetst en dan mag het dus wel.” Op dit moment kan de vergunning echter alleen aangevraagd worden door ouderwetse gokspellen in casino’s. Een wetsvoorstel om het mogelijk te maken een vergunning aan te vragen voor digitale gokspellen ligt er al wel enkele jaren, zoals NU.nl ook meldt, maar een debat en uitspraak staan nog niet op de planning.

Maar wat zijn nu de vervolgstappen voor de Kan pelautoriteit? “We hebben contact met bepaalde organisaties gehad, maar nog niet met uitgevers, al gaat dat de komende tijd wel gebeuren. Op dit moment vonden we het belangrijk de norm uit te dragen dat bepaalde dingen niet zijn toegestaan. Het was jarenlang te onduidelijk in deze markt. We beseffen dat Nederland maar een klein land is, al hebben we in verhouding wel veel gamers. Daarom zoeken we naar samenwerkingen met andere Europese landen om dit overal door te voeren.”

Verdwijnen dergelijke games uit de schappen?

Wanneer duidelijk wordt welke games zich schuldig maken aan het breken van de wet, hebben ook gamewinkels geen keuze: ze moeten zich aan de wet houden. Tom Henderikx, marketing manager van Game Mania, is hier ook van op de hoogte en zegt er mee bezig te zijn. “Van onze kant hebben we met de uitgevers van populaire games gebeld om te kijken hoe zij hier mee om zullen gaan. Maar het is nog te vroeg om te zeggen. We houden in ieder geval nauwlettend in de gaten wat hier de impact van gaat zijn.” Ook voor hem is het onduidelijk welke games de fout in gaan. “Die games worden (door NOS) genoemd, maar het is niet duidelijk of zij onder de uitspraak vallen.”

Henderikx denkt wel dat de uitspraak van de Kan pelautoriteit uiteindelijk in het voordeel van gamers is. “Iemand is vatbaarder voor gokverslaving wanneer er echt geld mee gemoeid gaat. Ik denk dat het de commi ie in de eerste plaats gaat om kinderen te behoeden voor gokverslaving.” De uitspraak van projectleider Netten lijkt dit te bevestigen.

Maar gaan bepaalde games, bijvoorbeeld een Fifa 18, ook uit de (digitale) winkelschappen verdwijnen? “Het is nu nog moeilijk om een inschatting te maken van of bepaalde games echt uit de schappen moeten verdwijnen”, vertelt Henderikx. “Ik hoop dat de uitgevers en de overheid er onderling uitkomen en met een regeling komen waar iedereen wat aan heeft.”

Voorlopige conclusie

Uitgevers hebben geruime tijd lootboxes zonder verdere regelgeving in games kunnen plaatsen, maar door het onderzoek van de Kan pelautoriteit komt hier nu een einde aan. Games met lootboxes die kunnen worden doorverkocht zijn nu officieel online kan pelen en daar kan nog geen vergunning voor aangevraagd worden. Uitgevers hebben zich aan deze regelgeving te houden, anders kunnen hun games niet verkocht worden op Nederlandse bodem. Door het contact dat de Kan pelautoriteit met andere Europese landen heeft, zou hier wel eens een nieuwe norm in de game-industrie door kunnen ontstaan.