Na het succes van de driedimensionale Grand Theft Auto-games had Rockstar vrij spel. Naast de gigantische vierde GTA-game, dat qua toon behoorlijk afweek van diens voorgangers, wilden de Houser-broeders nóg iets verder buiten hun boekje gaan. Een licentie voor Red Dead, die de studio vlak voordat Red Dead Revolver uitkwam kocht, werd het fundament voor Rockstars beste werk ooit.
Red Dead Redemption voelt als een epiloog. Waar veel westernfilms inzoomen op de hoogtijdagen van het Wilde Westen – en die periode regelmatig romantiseren – behandelt Red Dead Redemption het einde van een tijdperk. In 1911 is de tijd van chaotische vrijheid stervende; een nieuw Amerika ligt op de loer. De boodschap aan de traditionele cowboys is dan ook duidelijk: conformeer je aan law and order, of verdwijn voorgoed in de geschiedenisboeken.
Dat contrast is wat Red Dead Redemption oneindig boeiend maakt. Immers een paar jaar voor de Eerste Wereldoorlog, een grote boost voor de industrialisatie, waren paarden nog het voornaamste vervoersmiddels en golden er hele andere normen en waarden. John Marstons outfit en litteken verraden het al wanneer hij aan wal stapt bij het stadje Blackwater: hij behoort tot het verleden.
Een nieuwe wereld
En dat terwijl Marston ontzettend hard zijn best doet om zijn verleden van zich af te schudden. De Pinkertons - federale agenten - laten hem namelijk alleen vrij onder de voorwaarde dat hij zijn voormalige bendeleden opspoort en omlegt. Bij elke confrontatie bespeur je dat er iets goed is misgegaan in Johns oude bende. Dat beleef je in het 2018 verschenen Red Dead Redemption 2 in z’n volledigheid, maar juist de sporadische hints geven het verhaal een mysterieuze ondertoon.
Dat vereist meesterlijk schrijfwerk, iets waar Rockstar natuurlijk om bekendstaat. Ditmaal nam de ontwikkelaar spelers echter veel serieuzer. Waar John ooit bevelen aannam van de overambitieuze bandiet Dutch van der Linde, heeft ‘de wet’ hem nu in een houtgreep. Dat schuurt bij zijn oude maten, die vlak voor hun dood Marston het ergste toewensen. Het zijn thema’s die Rockstar nog nooit zo diepgaand verkende.
Maar ook de in vergelijking met Grand Theft Auto subtielere en serieuzere dialogen onderstrepen Rockstars volwassenere aanpak. Een bloederige Mexicaanse revolutie, wanhopige grafrovers en ex-prostituees die een leven proberen op te bouwen schetsen de tijdsgeest van het Amerika in 1911. Rockstar gaf eerder aan tijdens de ontwikkeling taal die nu ‘echt niet meer door de beugel kan’ te vermijden, al zijn de subtiele gevallen van seksisme en racisme (voornamelijk jegens Mexicanen) overal zichtbaar.
Anderzijds stapt de game zelf ook in een aantal valkuilen. Waar door geschiedkundigen wordt geschat dat een vierde van de ‘cowboys’ zwart was, zijn zwarte personages in Red Dead Redemption zo goed als afwezig. Het is duidelijk dat diens opvolger, dat zich nota bene eerder in de tijdlijn afspeelt, dat een stuk beter doet.
Far Away
Het tempo van de game is daarbij niets minder dan perfect. Red Dead Redemption wordt weleens ‘GTA met paarden’ genoemd, maar daar doe je de game echt mee tekort. Juist de tragere paardritten, zoemende insecten in de uitgestrekte vlaktes en Marstons korte animatie na afloop van elke missie leren je de kalmte van de spelwereld te waarderen. In Red Dead Redemption schiet je niet met automatische geweren (behalve tijdens de spectaculaire gatling gun-missies dan), maar moet je nadenken over elk geplaatst schot met je semi-automatische Winchester Repeater.
De beroemde scène waarin John Marston voor het eerst Mexico inrijdt en José Gonzalez’ ‘Far Away’ inzet, is een goed voorbeeld van hoe die kalmte hand in hand gaat met het uitstekende sound design. Vanaf daarna fervent Rockstar-componist Woody Jackson stuurt het gevoel van de speler op subtiele wijze, van enkele snaren tijdens kalme momenten tot een compleet blaasorkest tijdens de grootste actiescènes. De soundtrack van de game – en de opvolger – won terecht meerdere prijzen.
Dutch’ paradox
De laatste uren van Red Dead Redemption zijn tekenend. Marston representeert het einde van het Wilde Westen, iets wat Dutch van der Linde maar al te graag benadrukt wanneer hij op de hielen wordt gezeten. Je kunt je niet verzetten tegen je eigen aard, noch tegen een veranderde wereld, zegt hij. Volgens die paradox verdienen zowel hij als John het om te sterven, een voorbode voor een van de meest trieste eindes van een videogame ooit.
Zelf besefte ik bovenstaande pas lang na het ‘einde’, wanneer Johns zoon koste wat het kost wraak neemt op de Pinkertons die alle ellende hebben veroorzaakt. In de nieuwe wereld maken cowboys de regels niet meer, ze volgen ze op. Het is een passend einde van dit unieke westernverhaal, en een meesterwerk van een game.
Red Dead Redemption verschijnt op 17 augustus voor PlayStation 4 en Nintendo Switch.
