Het faillissement van Game Mania bewijst dat fysieke games op hun retour zijn

De kogel is dus door de kerk: Game Mania heeft faillissement aangevraagd. Hoewel de webshop voor nu openblijft, hebben vrijwel alle fysieke winkels sinds dinsdag hun deuren gesloten. Van buitenaf geobserveerd lijkt er op dit moment weinig hoop te zijn voor een plotselinge redding. Deze teloorgang is namelijk al eerder ingezet: in juni werd er nog uitstel van betaling aangevraagd vanwege financiële problemen. En anders schetst deze vergelijking wel een grimmig beeld: in 2019 waren er nog zo’n 75 Game Mania-winkels in Nederland en België, terwijl dat er tegenwoordig nog maar 30 zijn. Voor zolang het duurt tenminste.

Ik betreur dit nieuws. Niet alleen omdat ik weet dat er toffe mensen werken (zeker in de Roosendaalse vestiging!), maar ook omdat ik jarenlang met veel plezier redactionele teksten op de officiële Game Mania-website plaatste. Verhalen over E3-aankondigingen, aankomende gamereleases of ludieke voorspellingen: ik leverde op haast wekelijkse basis artikelen aan Game Mania in de hoop zoveel mogelijk gamers te informeren en vermaken. Eigenlijk niet anders dan wat ik hier doe.

Noem me dus gerust partijdig. Toch vind ik ook mijn net genoemde werkzaamheden buiten beschouwing gelaten het verdwijnen van de winkelketen jammer. Ik hecht waarde aan het bezoeken van een fysieke plek waar gelijkgestemden rondlopen, om nog maar te zwijgen over werknemers die klanten met soms minder verstand van zaken kunnen adviseren. Je kunt al je games kopen via de PlayStation of Xbox Store – of zelfs nog fysieke games aanschaffen via een webwinkel naar keuze – maar niets gaat boven het advies dat je face-to-face van iemand achter de toonbank krijgt. Dat het wellicht niet zo verstandig is om de bedrijven achter bovengenoemde digitale consolewinkels de volle macht over je portemonnee te geven, hoef ik denk ik niet eens uit te leggen.

Progressie?

Toch verrast het mij geenszins. Fysieke games zijn op hun retour, dat is zeker. De meest recente PlayStation 5-modellen zijn alleen nog met optionele diskdrive uit te rusten  – de PlayStation 5 Pro waarschijnlijk ook – en ook Xbox brengt steeds minder consoles uit die een schijfje kunnen afspelen. Sony en Microsoft hebben dan ook meermaals benadrukt dat ze het overgrote deel van hun verdiensten uit digitale verkoop halen. Oftewel: de verkoop van fysieke spellen beslaat een steeds maar dalend percentage van de complete taart. Op Nintendo Switch lust de gemiddelde consument zover bekend nog wel graag cartridges. Toch zet ook dat traditionele bedrijf steeds meer in op digitale verkoop, bijvoorbeeld via de digitale vouchers waarmee je korting op games krijgt.

Progressie kun je niet tegenhouden, of het nu in het voordeel van de consument is of niet. We streamen massaal muziek, kijken films en series via Netflix en Amazon Prime en dus downloaden we ook steeds vaker onze games. En waarom ook niet? We kunnen meteen om middernacht aan de slag met een nieuwe release, hoeven niet de deur uit of op de post te wachten, en die schijfjes zijn tegenwoordig stiekem toch niets meer dan veredelde activatiesleutels. We installeren games immers helemaal op onze consoles, en de content op het schijfje zelf voelt halfbakken, aangezien er allerlei updates die de game beter speelbaar maken ontbreken. Als we in de toekomst spijt krijgen van de macht die we als consument hebben weggegeven, dan is het simpelweg te laat. Wanneer we straks terugkijken op deze transitieperiode, zullen we concluderen dat er wel degelijk progressie werd geboekt, alleen misschien niet voor jou en mij.

Digitale proef

Mocht ik pessimistisch klinken, dan ben ik ook nog eens hypocriet. Sinds mijn allereerste console – de NES – koop ik zowat al mijn games fysiek. Hier en daar zit er een digitaal exemplaar bij als er echt geen hoop is op een fysieke editie, maar daar blijft het bij. Voor mijn werk ontvang ik soms een downloadcode voor een review, maar als ik de game goed blijk te vinden, schaf ik hem zelfs fysiek aan om hem maar in de collectie te hebben. Op mijn kantoor zijn dan ook twee muren van het plafond tot de grond toe gevuld met games, van de PlayStation 2 tot de Dreamcast en de Nintendo 64 tot de Xbox 360. Zó traditioneel ben ik op dit gebied. De Gamer.nl-redactie maakt er vaak genoeg liefkozend grappen over (dit klopt, red.).

Maar de laatste maanden zit ik in dubio. Ook ik begin de gemakken van digitale aankopen te waarderen. Deels omdat die gigantische fysieke collectie de gedachte aan een noodzakelijke verbouwing of verhuizing mij op voorhand al migraine geeft, en deels omdat er steeds minder games fysiek uitkomen en ik daardoor het idee heb dat ik meer en meer digitale toppers mis. De grootste reden is echter geheel psychologisch: sinds ik onlangs als testcase een paar digitale PlayStation-spellen heb aangeschaft, game ik veel meer.

Ik ben eindelijk Tunic en Hi-Fi Rush aan het doorlopen, en besloot nadat ik in 2019 de Switch-versie van Hollow Knight verslond hem ook nog eens op de PS5 te spelen. Ik had steeds minder zin in mijn huidige replay van Red Dead Redemption 2 op disk, tot ik hem ook maar digitaal aanschafte en hem nu af en toe tussen de net genoemde games opstart. Het is erg fijn om geen disk meer hoeven te verwisselen. Blijkbaar was dat met enige regelmaat nét teveel moeite, waardoor ik dan maar iets anders ging doen. Maar mijn brein gaat ook goed op het feit dat al mijn digitale games in een handig overzicht op de console staan en ik ze indien gewenst meteen kan downloaden. Sinds ik voorzichtig mijn teen in het digitale zwembad steek, geniet ik eigenlijk meer van mijn hobby dan ik sinds lange tijd heb gedaan.

Natúúrlijk zit ik nog met allerlei vragen en zorgen. Wat doe ik bijvoorbeeld met mijn fysieke collectie? Ga ik die verkopen en de allerbeste games digitaal aanschaffen, of blijf ik een onhandige combinatie van fysiek en digitaal aanhouden? Wat als ik spijt krijg en mijn collectie terug wil? Wat als Sony of Microsoft over twintig of dertig jaar verdwijnen – waar blijft mijn digitale collectie dan? Durf ik het aan om te vertrouwen dat Nintendo voor altijd mijn digitale games beschikbaar stelt? Het zijn allemaal reële zorgen, maar terwijl ik daar over pieker download ik binnenkort waarschijnlijk wel Astro Bot. Gemak dient de mens, en games downloaden is zo verrekte makkelijk.

Als zelfs ik – de grootste voorstander van fysieke games op het westelijk halfrond – overweeg om volledig over te gaan op digitaal, wat voor hoop is er dan nog voor fysieke gamewinkels? De toekomst is hier, en de toekomst is digitaal. Hoe langer het duurt voordat je dit accepteert, des te pijnlijker de omschakeling straks is.