Enige vorm van nuance is in het griezelwerk van Red Barrels Studio vrijwel niet te bespeuren. De virtuele spookhuizen van de Canadese ontwikkelaar kenmerken zich door ranzige shockhorror, goedkope doch doeltreffende jump scares en verkiezen adranelineverhogende achtervolgingen boven een psychologische drukkende sfeer.
De ongegeneerde lompheid van het bloederige griezelfestijn staat centraal en komt ditmaal beter tot zijn recht. Waar de patiënten van psychiatrische ziekenhuis Mount Ma ive Asylum in het vorige deel namelijk nodeloos kwetsend in beeld gebracht worden, leent het eveneens typerende horrorcliché – een moordlustige religieuze cult – zich beter voor het onsubtiele karakter van de game.
Verontrustend sadistisch
De mysterieuze omstandigheden waarbij een ongeïdentificeerde zwangere vrouw om het leven is gekomen, leiden een journalistenkoppel tot diep in de beboste bergen van Arizona. Een helikopterongeluk maakt echter een abrupt einde aan hun reportage en laat Blake gescheiden van zijn vrouw bij het brandende wrak achter. Zoals de serie betaamt, heb je geen moment om bij zinnen te komen en word je direct met het mismaakte lichaam van de piloot geconfronteerd. Dit zet de toon voor de komende tien uur. Met de beschaafde samenleving ver uit het zicht betreed je een duistere wereld van mi elijkmakend sadistisch geweld.
Hoewel een veelvoud aan gekruisigde lichamen die de omgevingen van een macabere sfeer voorzien het moraal absoluut niet verhoogt, is het voornamelijk het expliciete én impliciete seksuele geweld dat een verontrustende werking op je gemoedstoestand heeft. De sekte heeft een ongezonde verhouding met de lichamelijke lusten die ze in naam van God gewelddadig afstraffen. De dagboeken en brieven die je aantreft, schetsen eveneens een zorgwekkend beeld van onderdrukte seksuele gevoelens die tot seksueel misbruik leiden en een spoor van geforceerde abortu en achter zich laat.
Het geeft je een onheilspellend beeld van de eventuele gevolgen als je in de handen van de sekte terechtkomt; het idee dat de dood het minst van je zorgen is. Dit is geen onbelangrijk detail in een game waar je constant op de vlucht bent voor het onbekende. Er moet een duidelijk gevaar zijn die je angstig laat vluchten van de virtuele dreigingen in de game. De grootste prestatie van Outlast 2 is dan ook dat het ondanks al die duidelijke trucages en illusie van gevaar je met momenten daadwerkelijk kwetsbaar laat voelen.
Kwetsbaar en alleen
Die kwetsbaarheid vertaalt zich qua gameplay in het feit dat je geen mogelijkheid hebt om jezelf te verdedigen. Er zijn wederom geen wapens te vinden; je enige optie is om voorzichtig langs vijanden te sluipen of het op een rennen te zetten als je gezien wordt. Je hebt enkel een camera op zak die je door middel van een night vision-modus en een microfoon enigszins helpt in het ontwijken van kwaadwillende sekteleden in het vrijwel constante aardedonker van de nacht. De diverse locaties zijn daarbij in tegenstelling tot het vorige deel weidser van opzet en geven je meer opties voor handen om ongezien de omgeving te verkennen. De game ontdoet zich daarmee direct van het grootste minpunt van het vorige deel: een uiterst repetitieve en beperkte omgeving.
Denk bijvoorbeeld aan maisvelden, een vi ersdorpje of een bos met houten huisjes die de nauwe gangen van Mount Ma ive Asylum vervangen. Lag je voorheen minutenlang onder het zoveelste ziekenhuisbed te wachten tot je achtervolger uit beeld was, daar kruip je nu met gestokte adem door een maisveld terwijl meerdere belagers prevelend in gebed met zaklampen om je locatie cirkelen. Je lokt ze in huizen om ongezien via het raam te vertrekken of duikt onder in een waterton in de hoop dat je belagers ver uit de buurt zijn wanneer je weer naar adem hapt.
Hoewel je nog steeds exact dezelfde handelingen verricht – sluipen, schuilen en vluchten – zorgt de variatie in de omgevingen ervoor dat de game niet zo repetitief is als Outlast 1. Het herhalende aspect van de gameplay blijft desondanks aanwezig. Mede dankzij het hoge tempo waarin de game je zonder adempauze door verschillende achtervolgingen heen jaagt, benadrukt dat er weinig variatie in de gameplay is.
Illusie van angst
De momenten dat je jezelf moed inspreekt om je veilige haven te verlaten en het op een rennen te zetten, zijn kenmerkend voor de spanning die Outlast 2 oproept. Vrijwel verlamd door angst tel je de seconden en wacht je op het ideale moment – dat soms nooit lijkt te komen – om te vluchten. Het zijn indrukwekkende momenten die echter vaak door het hoge trial and error-gehalte van de game in de weg worden gezeten. De spanning die een stalkende vijand in eerste instantie teweegbrengt, zwakt namelijk bij iedere opvolgende ontmoeting af. Omdat je vaak letterlijk in het duister tast waar je heen moet, komt het meermaals voor dat je dezelfde segmenten opnieuw speelt waarbij iedere keer de illusie van gevaar afneemt.
De eens angstaanjagende verschijning van een misvormende vrouw die het op je geslachtdelen heeft gemunt, wordt dan al snel een frustrerend obstakel met een indrukwekkend Halloweenkostuum aan. Het legt zodoende het grootste zwaktebod van de game bloot: het zet volledig op de eerste onverwachte shock in. Een jump scare is eenmalig effectief; de tweede keer is het een goedkoop trucje. Als de game in hoog tempo diverse schrikmomenten op je afvuurt, dan is Outlast 2 een fantastische horrorervaring. Doorloop je noodgedwongen weer de gehele trukendoos, dan blijft er vrij weinig meer van over.
Het is daarbij opmerkelijk dat wanneer Outlast 2 wél de subtiliteit opzoekt, het de meeste angst aanjaagt. Geen misvormde gedrochten die op je jagen of een jump scare ondersteund door een oorverdovend trillende viool, maar juist zacht gegrom uit de bo en of voetstappen in de kamer boven je. Je ziet de dreiging niet, maar je voelt de dreiging. Een abstract gevaar in de schaduwen en uit je ooghoeken dat elk moment kan toeslaan, maar zich nooit laat zien. De game is onbedoeld pas écht eng als er even niks gebeurt.
Outlast 2 is verkrijgbaar voor PlayStation 4 en pc. Voor deze recensie werd de PlayStation 4-versie getest.
Geschreven door Derek Taal