Voor het eerst in dertig jaar komt Bethesda met iets gloednieuws: Starfield. Een universum zonder voorgeschiedenis, een blanco canvas om in te vullen. Maar dan wel met de mogelijkheden van nu. De ontwikkelaar van Skyrim en Fallout reikt letterlijk en figuurlijk naar de sterren.

Laat het maar aan Bethesda over om zo’n blanco canvas gedetailleerd in te kleuren. Starfield speelt zich een slordige driehonderd jaar in de toekomst af. De mensheid heeft de ruimte veroverd. We kunnen sneller dan het licht reizen en dat heeft de kolonisatie van talloze sterrenstelsels mogelijk gemaakt.

Na twee slepende oorlogen is er nu relatieve vrede tussen de verschillende facties. Op sommige planeten zijn futuristische steden gebouwd, andere nederzettingen hebben hun industriële oorsprong nooit van zich af kunnen schudden. Er zijn ook genoeg planeten waar helemaal niets is, hooguit wat grondstoffen en ruimtepiraten. Kortom, er is een gigantisch universum voor de speler om te verkennen.

Bethesda-rpg van XXL-formaat

Dat gebeurt op typisch Bethesdaiaanse wijze. Hoewel Starfield een volledig nieuwe serie is, is het dna van Bethesda sterk aanwezig. Starfield volgt hetzelfde stramien als Skyrim en Fallout. Net als in die games begin je als een nobody, in dit geval een mijnwerker, die tijdens een klus stuit op een mysterieus artefact waardoor je plotseling de belangrijkste persoon in het universum wordt. Gesteund door Constellation, een groepje excentrieke ontdekkingsreizigers, ontrafel je dit sciencefictionmysterie… of niet.

‘Het verhaal’ is slechts een druppel in de enorme oceaan van content. Langs welke lat je Starfield ook legt: de game is enorm. Met tientallen sterrenstelsels en honderden planeten die lichtjaren uit elkaar liggen, is de absolute omvang nauwelijks te bevatten. Het is daarom niet de bedoeling om deze enorme afstanden zelf te overbruggen. Daar is immers het ‘sneller dan het licht reizen’ voor uitgevonden. Met je schip spring je in een oogwenk tussen sterrenstelsels.

Zo kun je je richten op de steden en nederzettingen waar de meeste actie plaatsvindt. Van de grootste stad tot de kleinste stoffige nederzettingen: naar goed rpg-gebruik zitten overal mensen te springen om jouw hulp. Er zijn facties om je bij aan te sluiten en bedrijven om voor te werken, met ieder compleet eigen verhaallijnen. Maar ook wanneer je rustig door de ruimte zweeft kun je worden aangeroepen door een ander schip, waardoor je plots in een urenlange reeks missies wordt getrokken. Zelfs gearresteerd worden is een avontuur op zichzelf.

Een vredig bestaan tussen de sterren

Missies zijn niet de enige bezigheid. Wie zich eraan waagt om een nederzetting te bouwen op een planeet – verlaten of niet – kan ook daar uren zoet mee zijn. Niet alleen om die ene tafel op de juiste plek te krijgen, maar ook om de juiste grondstoffen te verzamelen die nodig zijn om alles te bouwen. Dat is een goede reden om weer andere planeten te bezoeken, waar die grondstoffen voor het oprapen liggen.

Het is zelfs mogelijk om meerdere nederzettingen te bouwen en zo een heel netwerk van grondstoffabrieken op te zetten. Als je wilt, want net als zoveel andere bezigheden in Starfield is een basis bouwen volledig optioneel. Wie toch een huis tussen de sterren wil, kan ook ergens een huis kopen in een van de vele steden. Of je kunt wat meer tijd en moeite steken in je schip, zodat je daar een beetje je huis van maakt. Je schip uitbouwen is bovendien functioneel: met extra laadruimte kun je weer meer spullen meenemen, zoals grondstoffen, wapens en ruimtepakken.

Of je bouwt een speciale afgeschermde laadruimte voor minder legale goederen, mocht smokkelen meer jouw ding zijn. Maar welk schip je ook bouwt, als je jouw creatie op het landingsplatform ziet staan en de dampen van de raketmotoren ziet komen, heeft dat toch iets magisch. Dat is jouw eigen Serenity of Rocinante.

Marsmanusje-van-alles

Dankzij die zee aan activiteiten en mogelijkheden is Starfield een game met vele gezichten. Het is een bijna volwaardig schietspel, maar ook een game waarin je in de ruimte kunt dogfighten. Veel conflicten zijn ook op te lossen door te praten, of door iemands zakken geweldloos te rollen. Sommige steden zijn druk en schreeuwerig, maar op een dorre, afgelegen maan hangt een Death Stranding-achtige eenzaamheid.

Er is actie, maar ook veel routine en rust – bijvoorbeeld als je wapens en ruimtepakken verkoopt, of een praatje maakt met de lokale barman. Starfield is in die zin het perfecte rollenspel. Bethesda heeft een universum geschapen waarin je kunt zijn wie je wilt zijn. Ben je een rechtvaardige handelaar of juist een ruimtepiraat? Gewelddadig of vredelievend? Een playboy met een exclusief penthouse in een cyberpunkstad boven een discotheek of een kluizenaar met een eigen nederzetting in een uithoek van het heelal?

Toch heeft Bethesda moeite om alles perfect samen te brengen. De schoen wringt vooral bij ruimtereizen. Zelf van planeet naar planeet vliegen is door de schaal een onbegonnen zaak. Je kunt ook niet naadloos vanuit de ruimte op een planeet landen. Je selecteert een landingsplek en wordt vervolgens naar die plek geteleporteerd.

In de praktijk hop je daardoor via het menu van bestemming naar bestemming, waardoor je weinig tijd in de ruimte doorbrengt. Het voelt soms alsof je een belangrijk puzzelstukje van de ervaring mist. Bovendien wordt het verkennen van onontdekte planeten teruggebracht tot een beetje klikken in een menu à la Mass Effect.

Omgaan met de gigantische schaal

Het spel piept en kraakt wel vaker door de enorme schaal. Neem bijvoorbeeld het bounty-systeem, dat per factie werkt. Als de ene mogendheid een prijs op je hoofd heeft staan, is het in theorie verstandig om tijdelijk onder te duiken in een systeem onder het bewind van een andere factie. Maar via fasttravel kun je 99 procent van alle autoriteiten ontwijken. Het kan nog erger.

Heb je na een tijdje spelen veel items in je broekzak? Dan is de kans groot dat plotseling iedereen kaal wordt. Het kan zelfs gebeuren dat kleren van rondlopende mensen of onderdelen van je ruimteschip niet meer worden ingeladen.

Op andere momenten gaat Starfield wél goed om met de grote schaal. Als je te veel spullen meesleurt kun je in Starfield nog steeds rennen. Je raakt alleen eerder buiten adem en kunt geen gebruik maken van fasttravel. Zodra je dan spullen overdraagt aan een metgezel of dumpt in je schip, kun je via fasttravel weer vrijwel overal naartoe teleporteren.

Fasttravel is echt een fundamenteel onderdeel van het spel - wel zo fijn als alles zo enorm is. Wel opvallend is de algehele afwezigheid van een plattegrond. Vooral in de grotere steden mis je die kaart. Het is soms lastig om specifieke winkels te vinden of om na te gaan of je alles wel hebt gezien.

30 fps en laadschermen

Dan is er nog de op voorhand veel bekritiseerde keuze om de game standaard op 30 frames per seconde (fps) te laten draaien. De game heeft ook geen optionele performance-modus. Ondergetekende had hier geen moeite mee.

Starfield is een langzame game waarin je veel loopt en praat. Dan maakt de framerate dus niet veel uit. De Series X weet die 30 fps bovendien vrij stabiel aan te houden. De Series S heeft daar, zeker in drukke omgevingen, meer moeite mee. Gecombineerd met een relatief hoge resolutie en goede motion blur, naar verluidt de verdienste van Doom-ontwikkelaar id Software, is Starfield vloeiend zat. De ene 30 fps is de ander niet.

Opvallender zijn de vele laadschermen. Als je winkels ingaat, ergens een lift neemt of je schip betreedt: om de haverklap word je geconfronteerd met een laadscherm. Alleen al daarom zou Starfield nooit werken op de vorige generatie consoles. De ssd van de Xbox Series X en S is gelukkig snel genoeg om de schermen te beperken tot steeds enkele seconden, maar opvallend is het wel.

One small step, one giant leap

Soms is het moeilijk te begrijpen waarom Starfield niet vloeiender en naadlozer is. De gezichten hebben tijdens conversaties bijvoorbeeld nog steeds die typische houterigheid die kenmerkend is voor Bethesda-games. Ook worden in de spelwereld veel assets hergebruikt. Overal zie je dus dezelfde hamers, notitieblokken en koffiebekers. In sommige gevallen wordt zelfs de lay-out van een basis hergebruikt.

Veel personages staan bovendien maar wat te staan. Ze hebben nauwelijks een routine of dagelijkse activiteiten. Op zulke momenten lijkt Starfield slechts een kleine stap ten opzichte van Bethesda’s eerdere werk; een logische opvolger van Skyrim en Fallout met min of meer dezelfde sterktes en zwaktes. Dat terwijl de concurrentie Bethesda links en rechts heeft ingehaald.

Maar even later sta je weer op een dorre planeet of maan in een uithoek van het universum, waar een enorme gasreus voor een zonsverduistering zorgt. Een oogwenk later sta je middenin een drukke stad en installeer je een nieuwe module in je schip, waarna je opstijgt om in de ruimte met piraten te vechten. Het is die veelzijdigheid en afwisseling die ervoor zorgen dat Starfield na honderd uur nog geen moment saai is geweest. Je wil alleen maar meer beleven en ontdekken.

Bethesda maakt dus vooral een sprong als het gaat om de schaal. Alles aan Starfield is enorm. Als je landt op een van de honderden planeten wordt er een gebied gegenereerd dat groter is dan heel Skyrim. Planeten en hemellichamen bevinden zich op waarheidsgetrouwe afstand van elkaar. Ze draaien om hun as en om elkaar. Het is zo onbevattelijk groots dat het nederig maakt.

Maar regelmatig is die enorme schaal ook nodeloos krachtsvertoon. Als je ergens in een stad loopt en plotseling iedereen weer kaal is, zal het je een worst wezen dat buiten een zon voor realistische belichting zorgt. Laat staan wat er in een planetenstelsel verderop gebeurt.

Skyrim in space

Uiteindelijk is Starfield in ieder opzicht een typische Bethesda-game. En als Bethesda ergens goed in is, dan is het de speler meetrekken in een spelwereld. Onderweg naar je bestemming weet de game je talloze keren af te leiden, of je nu wel of geen fasttravel gebruikt. Het ene moment ben je bezig met een overval (die op verschillende manieren kan verlopen), het andere moment rol je ineens in een complete undercoveroperatie bij een piratenbende.

Natuurlijk heeft Starfield zo zijn nadelen. Hoewel de game beduidend stabieler is dan het eerdere werk van Bethesda, zijn het ontwerp en de techniek van de game niet perfect. Maar Skyrim toonde al aan dat een game niet perfect hoeft te zijn om een decennium lang een relevante maatstaf te blijven. Ad astra per aspera. De weg naar de sterren is niet zonder problemen. Maar wat is het heerlijk om in het sterrenveld te zijn.

Starfield is vanaf 6 september verkrijgbaar voor Xbox Series X en S, en pc. De duurdere Early Access-versie van het spel is al op 1 september beschikbaar. Voor deze recensie is de game gespeeld op Xbox Series X.

In Fatal Fury: City of the Wolves kun je straks met voetballer Cristiano Ronaldo spelen.

Dat werd gisteren aangekondigd. "Een van de grootste voetballers ter wereld gebruikt zijn vrije tijd om South Town te bezoeken en zijn nieuwe voetbalskills te perfectioneren", aldus de beschrijving. "De verschillende technieken die hij heeft ontwikkeld tijdens het voetballen maken van hem een onstuitbare kracht, zelfs tegenover ervaren vechters." Duidelijk is in ieder geval dat zijn iconische 'siuuu'-viering ook in de game zal zitten.

De toevoeging van Ronaldo aan de fighter is opvallend, omdat hij natuurlijk bekend is vanwege zijn voetbalcarrière en niet vanwege zijn vechtmoves. Ronaldo voetbalt op dit moment echter bij Al Nassr, een voetbalclub uit de Saudi Pro League. 75 procent van de club is eigendom van het uit Saoedi-Arabië afkomstige Public Investment Fund, dat 96 procent van Fatal Fury-ontwikkelaar SNK in handen heeft.

Vorig jaar werd al aangekondigd dat met het eerste seizoen van de game ook Ken en Chun-Li uit Street Fighter aan de game toegevoegd worden. Ken moet aankomende zomer verschijnen, op Chun-Li moet tot de winter gewacht worden.

Fatal Fury: City of the Wolves bevat verder zowel bekende als nieuwe gezichten - in totaal zullen er zeventien speelbare personages op release beschikbaar zijn. Natuurlijk keren iconische personages als Terry Bogard en Rock Howard terug. Nieuwe personages zijn onder andere Vox Reaper en Preecha. Er komt ook een seizoenspas uit waarmee vijf personages worden toegevoegd.

City of the Wolves moet nieuwe mechanieken met klassieke fighter-gameplay combineren. Zo is er een nieuw REV-systeem, waarmee krachtige moves mogelijk zijn. Klassieke systemen als Combination Attacks, S.P.G. en Just Defense keren terug. Naast een 'Arcade Style'-besturing voor ervaren rotten is er ook 'Smart Style'-besturing voor nieuwkomers, waarbij via simpele knoppencombinaties mooie moves gemaakt kunnen worden.

Naast de verhalende modus is er ook een rpg-adventure genaamd Episodes of South Town, waarbij spelers XP verdienen en skills opbouwen. Verder wordt de game ook uitgerust met moderne en gewilde opties voor fighters, zoals rollback netcode, cross-platform-gameplay en diverse online opties.

Fatal Fury: City of the Wolves komt op 24 april uit voor PlayStation 5, PlayStation 4, Xbox Series-consoles, Steam en Epic Games Store. Een tweede open bèta is vandaag begonnen. Hij loopt tot 31 maart 10:00 uur. De bèta kan door iedereen op PlayStation 5, Playstation 4, Xbox Series X en S en Steam gespeeld worden. Een PlayStation Plus- of Game Pass Core-abonnement is niet vereist.

De Fatal Fury-reeks ging in 1991 van start met Fatal Fury: King of Fighters op de Neo Geo. De laatste game in de franchise kwam in 1999 uit, maar sindsdien zijn veel van de personages uit de reeks wel in de King of Fighters-franchise verschenen.

De geliefde Firing Range-map komt aan het begin van het derde seizoen van Call of Duty: Black Ops 6 naar de multiplayermodus.

Dat heeft Treyarch aangekondigd via social media, waar ze een plattegrond van de map deelden. Hoewel er niet bij werd gemeld dat de map in het aankomende derde seizoen terug zou keren, werd dit wel op PlayStation Blog bevestigd. De map, die oorspronkelijk in de eerste Black Ops zat, is niet sinds Black Ops 4 in 2018 toegevoegd aan een Call of Duty-game. Het derde seizoen gaat een dag eerder van gepland van start, op 2 april. Die eerste dag is de multiplayer gratis speelbaar voor iedereen.

Met het derde seizoen komt zoals eerder bekend werd gemaakt ook Verdansk terug als map in Call of Duty: Warzone. Verdansk is de oorspronkelijke map waarop de eerste Warzone zich afspeelde. In 2021 verdween de map echter uit de game en maakte het plaats voor andere locaties. De map komt een dag na het begin van het derde seizoen, op 3 april, beschikbaar.

Activision maakte ook bekend dat samen met Verdansk er een Battle Royale Casual-modus beschikbaar komt, waarin 28 spelers droppen en de rest van de tegenstanders bestaat uit bots. Dit moet de ervaring wat toegankelijker maken.