Indiana Jones and the Great Circle is dé najaarsklapper van uitgever Bethesda en Xbox. Er ligt daarom behoorlijk wat druk op ontwikkelaar MachineGames. Xbox en Bethesda kunnen wel weer een echte topper gebruiken. MachineGames stelt in dat opzicht niet teleur: The Great Circle is een van de beste titels van 2024.

Zo’n vijftien jaar geleden kwam de filmische game op, met titels als Uncharted, Heavy Rain, LA Noire, Metal Gear Solid 4 en The Last of Us. De gemene delers: een strak geregisseerd verhaal, nauwe samenwerking met (stem)acteurs en het samenvloeien van gameplay en tussenfilmpjes. The Last of Us: Part 2 deed dat met de meeste overtuiging. Tot nu. Indiana Jones and the Great Circle gaat nog een tandje verder en combineert het beste van beide werelden.

In The Great Circle zijn film en game met elkaar vervlochten op een manier die we nog niet eerder gezien hebben. De meerdere uren aan tussenfilmpjes komen akelig dicht in de buurt van de oorspronkelijke Indiana Jones-trilogie met Harrison Ford. De compositie van iedere scène is tot in de kleinste details uitgedacht, van subtiele camerabewegingen tijdens intense dialogen tot waanzinnige close-ups van plekken als de Sixtijnse Kapel en de Sfinx van Gizeh. Het script is scherp, humoristisch en lekker over-the-top, inclusief geraffineerde verwijzingen naar personages en gebeurtenissen uit de films.

Als je al dat materiaal achter elkaar zet, heb je een werk dat gewoon in het hedendaagse filmlandschap mee zou komen. Sterker nog, Indiana Jones and the Great Circle doet denken aan de magie van sciencefiction- en avonturenfilms uit de jaren tachtig. De game begint ergens in het midden van een fascinerende scène en loodst je in een vloeiende beweging naar de aftiteling. Geen tutorial, geen slome world building, geen overweldigende open wereld: dit is een strak geregisseerde film, maar dan verpakt als game.

Terreur en schoonheid

Voor een game is The Great Circle opvallend politiek. Ontwikkelaar MachineGames schuwt historische personages als Benito Mussolini niet, maar laat ook zien hoe fascisme en nazisme uit de jaren dertig hand in hand gaan met expansiedrift. Dat uit zich in de richting van de Duitse en Italiaanse archeologie. Het opgraven van historische artefacten is een directe manier om de wereldmacht te grijpen. Elke plek van archeologische betekenis wordt direct bezet, met alle gevolgen van dien.

Oftewel: The Great Circle is niet politiek door in te zetten op representatie – wat bij sommige gamers in het verkeerde keelgat schiet, maar door de gevolgen van imperialisme en nationalisme te behandelen. In hoeverre zijn bepaalde priesters uit het Vaticaan bijvoorbeeld medeplichtig aan de terreur van de Italiaanse fascisten? Hoe zetten totalitaire overheden de wetenschap in om hun eigen politiek te onderbouwen? En hoort een Egyptische mummie wel in een Europees museum? Hoewel fictief en vol verzonnen personages, durft MachineGames een politieke stelling in te nemen.

Maar The Great Circle is meer dan een filmische game met een politieke ondertoon. De filmpjes lopen naadloos over in de gameplay, die zowel heerlijk ouderwets als onverwacht eigen is. Dat begint al bij het perspectief. In tegenstelling tot vergelijkbare avonturengames als Tomb Raider en Uncharted speelt The Great Circle zich hoofdzakelijk in firstperson af. Dat perspectief werkt fantastisch, zeker als je van architectuur en geschiedenis houdt. Je bezoekt vrijwel ieder continent en stuit daar vervolgens op wereldwonderen, grotten, schatkamers en kunstobjecten. Dat is allemaal zo precies nagebootst dat The Great Circle bijna als educatieve game ingezet zou kunnen worden. In de eerste persoon komt dat nog beter tot z’n recht: niet eerder kwam je zo dicht bij vergeten tempels, iconische schilderijen en magische natuurfenomenen.

Waar veel andere avonturengames het vooral van de actie en het spektakel moeten hebben, zet ontwikkelaar MachineGames in op een eigen stijl. Dit is een behoorlijk langzame game. Het kost tijd om een nieuwe omgeving te verkennen. Juist die vertraging versterkt het gevoel dat je op avontuur bent: door te verstillen en om je heen te kijken ontdek je hoe geraffineerd de locaties in elkaar steken. Marshall College, de werkgever van Indiana Jones, heeft bijvoorbeeld een universiteitsmuseum. Het loont zich om daar rustig doorheen te lopen: de details van de beeldhouwwerken en archeologische vondsten zijn weergaloos. En dat is pas het begin van de game: andere locaties – die we niet willen verklappen – spreken nog meer tot de verbeelding.

Manusje van alles

Die locaties zitten zonder uitzondering vol mysteries en puzzels. Inhoudelijk doet die insteek denken aan recente avonturengames als Uncharted, maar ook aan de shrines uit The Legend of Zelda. Door het firstperson perspectief voelen ze toch behoorlijk anders aan. Het draait nauwelijks om snelle actie of ruimtelijk inzicht. Nee, veel vaker zet je eenvoudige tools als een camera of een aansteker in om een locatie te doorgronden en zo haar geheimen te ontrafelen. Mede vanwege het tragere tempo en het perspectief resoneren die scènes net zozeer met een klassieker als Myst. Ook in die game zijn puzzels sloom maar enerverend. Door nauwkeurig te kijken en luisteren neem je niet alleen die prachtige omgevingen in je op, maar stuit je ook op oplossingen voor de puzzels.

Uncharted en Myst zijn qua moeilijkheidsgraad trouwens twee uitersten. Die eerste is zo simpel als wat, met hints en tips die je bijna niet kunt missen. De tweede laat je juist aan je lot over en vereist dat je als een detective te werk gaat. Indiana Jones and the Great Circle vindt de gulden middenweg en geeft je tig mogelijkheden om de game naar je hand te zetten. Je kunt sowieso de uitdaging van puzzels en actie op elk moment in het verhaal omhoog of omlaag schroeven.

Daarnaast bepaal je zelf hoe erg je op bepaalde hulpmiddelen leunt – onafhankelijk van de overkoepelende moeilijkheidsgraad. Er is bijvoorbeeld een taalpuzzel gebaseerd op een mystieke oertaal. Wil je die zelf oplossen, dan neem je er een notitieboekje bij en ontcijfer je met een beetje logica welke woorden bij elkaar horen. Op dat soort momenten lijkt The Great Circle op de LucasArts-adventures uit de jaren tachtig en negentig. Maar dat is slechts één mogelijkheid. Een alternatief is om met je camera op woorden in te zoomen, waarna een hint oplicht. Dan is het alsnog zo dat je zelf de puzzel moet oplossen, maar hebt dan ook een idee hoe je dat doet. Kom je er alsnog niet uit of mis je het geduld voor de puzzel? Gebruik je camera net zo lang totdat de game je het antwoord geeft.

Dat mechanisme is zo goed uitgedacht dat ieder type gamer zich kan richten op de gameplay die ze zelf het leukste vinden: puzzelen, ontdekken of vechten. En dat zonder druk. Je kunt immers altijd terugkeren naar eerder bezochte plekken om bijvoorbeeld je veldwerk af te ronden of om op zoek te gaan naar een bijzonder artefact dat voor het verhaal minder cruciaal is. Ook op dat vlak is The Great Circle dus geslepen: binnen het behoorlijk lineaire verhaal heb je ruimte voor een eigen speelstijl. Toegankelijkheid en uitdaging zijn complementair aan elkaar, zonder dat het er ooit te dik bovenop ligt.

Op je muil

Naast dat soort puzzels ligt er een grote nadruk op sluipactie en gevechten. Die zijn op z’n Indiana Jones’ totaal niet subtiel. Net als in de films neem je het op tegen fascisten en nazi’s (want het is de jaren dertig). Al die mannen worden afgebeeld als het absolute kwaad: zelf hun haarscheidingen, kettingen of brilletjes suggereren dat ze in- en inslecht zijn. Indiana en zijn kompanen hebben er ook totaal geen moeite mee om ze met een willekeurige stok of wijnfles op hun hoofd te slaan. Net als in iedere andere game met firstperson vuistgevechten is dit enerverend, maar ook een beetje onhandig. Zeker als je het met meerdere personen tegelijkertijd aan de stok krijgt, is het lastig om je te verweren of weg te rennen.

Ook lijkt het er soms op dat de game je acties niet al te precies registreert: zelfs als je zo’n boef met een zwaar object op z’n hoofd raakt, reageert ‘ie soms wat apathisch. Dat geldt ook voor de sluipactie: vanuit de eerste persoon is het niet te doen om overzicht te bewaren. Hierdoor draait het sluipen nauwelijks om tactisch inzicht. Je hebt veel meer succes door een gebied uit je hoofd te leren kennen en zo die ene veilige route te achterhalen. Daar valt op dat MachineGames vooral furore heeft gemaakt met Wolfenstein: de actie is lomp en rauw.

Speltechnisch is dat het minste onderdeel van The Great Circle: de kloof tussen de nuance van de puzzels en de tactloze actie is enorm. Tegelijkertijd past ook dat bij Indiana Jones. De films staan immers bekend om de onbeschaafde grapjes en botte actie, verhuld in een semi-intellectueel verhaal over oude beschavingen en cultuurverschil. Toch had hier meer ingezeten.

Indiana Jones als archeoloog

Dan nog even dit. Binnen de archeologie ligt de figuur Indiana Jones al decennialang onder vuur. De films romantiseren het beroep en zorgen voor een continue aanwas aan avontuurlijke studenten. Voor een klein vakgebied is dat natuurlijk een godsgeschenk. Maar de oorspronkelijke trilogie neigt ook naar imperialisme: het gaat om een Amerikaanse archeoloog die zonder toestemming van de lokale bevolking relikwieën opgraaft en meeneemt. Zo’n beetje iedere archeologieopleiding moet in het eerste hoorcollege benadrukken dat Indiana Jones geen goede archeoloog is: vandaag de dag kun je geen veldwerk doen zonder je bewust te zijn van allerlei ethische vraagstukken.

The Great Circle doet een poging tot zelfkritiek. Indiana reist nog steeds van hot naar her om historische objecten op te graven – en het archeologische museum van zijn universiteit staat bol van de geplunderde voorwerpen. Dat is ook een historisch gegeven: de game speelt zich af in de jaren dertig toen dat minder ter discussie stond. Maar kritiek op het imperialisme is er altijd geweest. In die zin is het goed dat je in de game personages tegenkomt die zich enigszins verzetten tegen het tactloze veldwerk van Indiana Jones en zijn kompanen. Zij zijn ook kritischer op de beweegredenen van al die archeologen: wat hebben ze hier te zoeken? Waarom doen zij een beroep op onze geschiedenis?

Die kritiek blijft enigszins op de oppervlakte, maar het is alsnog belangrijk dat-ie er is. Iets vergelijkbaars gaat op voor Indiana’s relatie met vrouwelijke collega’s. In de oorspronkelijke trilogie sluimert een mogelijke romantische liefde altijd op de achtergrond. In The Great Circle is dat ook het geval, zij het iets zelfbewuster. Indiana krijgt bijvoorbeeld regelmatig op z’n kop. Ook komen z’n intenties expliciet ter sprake. Daardoor behoudt de game het kwajongensachtige en avontuurlijke sentiment dat we kennen uit de films, maar is er ook ruimte voor commentaar.

De premiumversie van Indiana Jones and the Great Circle is vanaf 6 december verkrijgbaar voor pc en Xbox. De reguliere versie verschijnt op 9 december. Voor deze review is de game op Xbox Series X getest.

AMD heeft zijn nieuwe generatie videokaarten aangekondigd, de Radeon RX 90-reeks.

Dat gebeurde via een persbericht - tijdens de CES-presentatie van het bedrijf werd er geen melding van gemaakt. In de loop van dit kwartaal verschijnen de RX 9070 en RX 9070 XT, die op RDNA 4-architectuur draaien en een nieuwe Navi 48-chip gebruiken. Precieze specificaties, releasedata of prijzen zijn nog niet bekendgemaakt.

Hoewel AMD dus nog weinig details naar buiten heeft gecommuniceerd, blijkt uit eerdere gelekte informatie dat deze kaarten 16GB aan GDDR6-geheugen hebben en dat de GPU waarschijnlijk 64 CU's heeft. Op een later moment zullen er ook goedkopere kaarten in de RX 90-reeks uitkomen.

Opvallend genoeg volgen de RX 90-kaarten de RX 70-serie op, en wordt RX 8000 dus overgeslagen. Dit heeft AMD gedaan om de nummering gelijk te krijgen met de Ryzen-processors.

AMD heeft daarnaast ook FSR 4 aangekondigd, de nieuwe versie van de upscaletechnologie om games in een hogere resolutie en soepeler af te spelen. In tegenstelling tot vorige versies van FSR maakt de vierde editie wel gebruik van machine learning. Om FSR 4 in te zetten is op zijn minst een RX 9000-GPU benodigd. Het is daarbij alleen bedoeld voor games die nu op zijn minst al FSR 3.1 gebruiken.

Tijdens CES deed ook Nvidia zijn nieuwe videokaartenserie uit de doeken, de RTX 50-kaarten. Daar zijn wel releasedata en prijzen van bekend. Ook kondigde Nvidia DLSS 4 aan. Meer informatie is hier te vinden.

Er is wederom een foto gelekt waarop een gedeelte van de dock waar de Nintendo Switch 2 in geplaatst kan worden te zien is. Daarbij meldt de persoon die de foto plaatste dat de stroomkabel die bij de huidige Switch wordt geleverd niet werkt op de Switch 2.

Journalist Laura Kate Dale plaatste de foto. Eerder lekte er ook al een foto van de Switch 2-dock. Volgens Dale zal de Switch 2-stroomkabel 60 watt zijn en is de kabel van de huidige Switch niet sterk genoeg om de nieuwe Nintendo-console van voldoende stroom te voorzien wanneer deze gebruikt wordt in de dock. Het is echter niet uitgesloten dat de kabel van de eerste Switch wel gebruikt kan worden om de console mee op te laden.

De Nintendo Switch 2 - of hoe de nieuwe Nintendo-console ook gaat heten - is nog altijd niet officieel onthuld. Dat moet ergens voor april 2025 gebeuren. Wel zijn er de afgelopen maanden veel details en foto's gelekt. Zo verschenen er afgelopen weekend nog foto's van de nieuwe Joy-Cons, en wordt er gespeculeerd dat deze een functie bevatten waardoor ze als muis gebruikt kunnen worden.

Afgelopen week werd een patent van Nintendo gespot dat lijkt te hinten naar DLSS-achtige upscaletechnologie, en eind vorig jaar claimde iemand de Switch 2 al te hebben gezien. Ook bracht een andere accessoiremaker al renders uit van wat mogelijk een draagtas voor de Switch 2 is.