Met Persona 3 Reload zet Atlus hun toonaangevende rpg uit 2006 opnieuw in het zonnetje, ditmaal met een levendige en eigentijdse visuele stijl. Toch is de tijdsgeest van het spel onveranderd gebleven, met alle voor- en nadelen van dien.

Toen Persona 3 in 2006 (in Japan) op PlayStation 2 verscheen, zette het de toon voor de toekomst van de Japanse rollenspellenreeks. Naast het gebruikelijke temmen van demonen en verkennen van kerkers, legde de game voor het eerst nadruk op sociale activiteiten en het onderhouden van relaties met personages. Hoewel de game zich daarmee verder onderscheidde van overkoepelende franchise Shin Megami Tensei, tastte het op veel punten nog in het duister. Het was pas met de komst van Persona 5 dat deze aspecten op een dusdanige manier verfijnd werden, dat het spel ook echt aanvoelde als een tweede leven.

Persona 3 Reload voert gelukkig genoeg veranderingen door om op dat niveau te komen. Zo komt Atlus met een goede oplossing voor het gebrek aan Social Links met mannelijke huisgenoten, genaamd Link Episodes, waardoor je eindelijk meer diepgang met sleutelfiguren als Junpei, Akihiko en Ken kunt krijgen. In de oorspronkelijke game ontbrak dit, omdat men ervan uitging dat alleen vrouwelijke huisgenoten interessant gevonden zouden worden vanwege hun ‘datepotentie’ – een overtuiging die inmiddels gelukkig achterhaald is.

Daarnaast zijn de verschillende sociale omgevingen, zoals Gekkuokan High School, de Iwatodai Dorm en de winkelcentra van Tatsumi Port Island, een stuk opener geworden, waardoor er veel meer te beleven valt. Het eiland is ook niet meer zo’n dooie bedoening als voorheen. De school zit bijvoorbeeld vol met extra npc’s en is voorzien van allerlei rumoerige geluidjes, waardoor je constant van die typische middelbare schoolprikkels krijgt.

Beruchte Tartarus

Wat betreft sociale simulatie borduurt Atlus met Reload enthousiast voort op de nalatenschap van Persona 5. Datzelfde geldt trouwens voor de superstrakke graphics en menu’s, waarmee het saaie uiterlijk van het origineel flink wordt opgeboend. Wanneer het aankomt op het dungeon crawling-aspect, is de ontwikkelaar echter minder gretig. In tegenstelling tot de moderne opzet van een Persona-game – waarin spelers navigeren door tot in details ontworpen kerkers (‘Palaces’) met unieke puzzels en demonen – draait de remake van Persona 3 nog steeds om het verkennen van slechts één kerker: de beruchte Tartarus.

Deze kerker, die de vorm aanneemt van een gigantische toren, doemt iedere nacht om klokslag 12 uur op, precies op de locatie van Gekkoukan High. Tijdens deze zogenaamde Dark Hour duiken er allerlei demonen genaamd Shadows op en veranderen mensen spontaan in grafstenen. Althans, iedereen op Persona-gebruikers na: mensen met het vermogen om de ‘kwaadaardige manifestaties van hun gedachten’ om te zetten in krachtige monsters, die hen helpen de Dark Hour te trotseren. Met behulp van een Evoker – een pistool waarmee je jezelf letterlijk voor je kop schiet – roep je zo’n Persona op.

Jij bent zo’n Persona-gebruiker, net als al jouw huisgenoten die zijn samengebracht als de Specialized Extracurricular Execution Squad (S.E.E.S.). Het is aan jou en een samengesteld team van vier om de 264 verdiepingen van Tartarus te beklimmen en het geheim ervan te ontrafelen. Een belangrijk detail: Tartarus is een willekeurig gegenereerde kerker, wat in dit geval inhoudt dat zo goed als alle verdiepingen, op de plattegrond en sterkte van vijanden na, hetzelfde zijn.

Hardcore grind

Het is dan ook niet overdreven om te stellen dat Tartarus een relatief hardcore grind is. Je kunt bijvoorbeeld niet zomaar als een malle door alle verdiepingen racen. Je moet namelijk jouw Persona’s fuseren om ze sterker te maken, en om dat te doen moeten er ervaringspunten verzameld worden, en om dát te doen moet je genoeg tijd doorbrengen op elke verdieping om zoveel mogelijk Shadows te verslaan. Doe je dit niet, dan lukt het je niet om de maandelijkse Full Moon-missies te halen, waarin je veel sterkere Shadows verslaat die uit Tartarus zijn ontsnapt en de stad terroriseren.

Gelukkig zijn je bezoekjes aan Tartarus ook weer niet mentaal uitputtend. Atlus voert voor Reload genoeg quality-of-life-verbeteringen door om de gameplayloop de moeite waard te houden. Zo zijn de verschillende ‘vleugels’ van de toren op zowel visueel als thematisch vlak veel verder uitgewerkt, waardoor verkenning enigszins verrassend blijft. Het interieur van de toren is niet langer een moeras van wandelgangen meer, maar varieert van een onderwereldachtige setting tot bijvoorbeeld paleiszalen met grote marmeren pilaren.

Ook het turn-based-vechtsysteem heeft de nodige updates ontvangen. Met de Shift-mechaniek (een kopie van de Baton Pass uit Persona 5) kun je bijvoorbeeld een extra beurt doorgeven aan een teamgenoot nadat je de zwakke plek van een Shadow hebt geraakt. Daarnaast koppelt Reload een Characteristic – een soort passief gevechtseffect vergelijkbaar met Abilities in Pokémon – en een Theurgy-aanval aan ieder individueel S.E.E.S.-lid. Theurgies zijn krachtige aanvallen voorzien van een spectaculair filmpje, die je kunt ‘triggeren’ door aan bepaalde voorwaarden te voldoen, zoals het gebruiken van helende spreuken. Het voegt een extra tactische laag toe aan het vechtsysteem van Persona 3, dat van nature al heel sterk is en bijna nooit verveelt.

Het beste verhaal

Ondanks dat Persona 3 Reload wat traag op gang komt en het vooruitzicht van Tartarus even slikken is, zijn er maar weinig andere Japanse rpg’s waar geduld zo sterk wordt beloond. Persona 3 heeft namelijk verreweg het beste verhaal van alle Persona-games. Qua emotionele en intellectuele diepgang zit het op een hoger niveau dan de rest van de reeks, en dankzij psychologische thema's als identiteit en de dood trekt het af en toe sterke parallellen met andere ‘serieuze’ anime die rond dezelfde periode uitkwamen, zoals Death Note en Fullmetal Alchemist Brotherhood. Het verhaal komt traag op gang, maar zodra de eerste grote plotwending plaatsvindt, grijpt de game je aandacht en laat het je niet meer los.

Ook de cast maakt de inspanningen in Reload meer dan de moeite waard. S.E.E.S. is geen samenstelling aan vrienden met een gezamenlijk doel, zoals het geval was bij de Phantom Thieves uit Persona 5, maar bestaat uit personages met uiteenlopende karakters die door het lot aan elkaar verbonden zijn. Hierdoor is het niet altijd pais en vree binnen de muren van de Iwatodai Dorm. Er ontstaat wantrouwen (Yukari en Mitsuru), er is sprake van jaloezie (Junpei jegens jou), en er heerst zelfs wraaklust in het huis. In tegenstelling tot later verschenen Persona-delen zijn de relaties tussen de personages behoorlijk gecompliceerd, wat ervoor zorgt dat de vriendschappen die ontstaan meer ‘verdiend’ en oprechter aanvoelen.

Daarnaast blijven alle personages gedurende het verhaal relevant, zonder dat de aandacht voor hen verslapt nadat een specifieke verhaallijn is afgerond, zoals vaak het geval bij animegames. Ik sympathiseerde vooral met de aanvankelijk ijdele Junpei, van wie later blijkt dat hij worstelt met depressieve gedachten over zijn gebrek aan talent en de zin van zijn leven.

Hij is overigens niet de enige van de groep met mentale problemen, die in vele gevallen voortvloeien uit het verlies van naasten. Dat is ook precies de reden waarom zij zichzelf symbolisch neerschieten om hun Persona op te roepen: om hun trauma’s onder ogen te komen en hun angst voor de dood te overwinnen.

Betaalt zich in veelvoud uit

Met de komst van Persona 3 Reload krijgt een nieuwe groep Persona-fans de kans om het sterkste verhaal binnen de franchise te beleven. Spelers moeten zich dan wel flink inspannen om naar de betere momenten toe te werken, maar alles betaalt zich in veelvoud uit.

Tartarus is trouwens echt geen strafkamp: het turn-based-vechtsysteem is daar simpelweg te leuk voor. Het is echter wel jammer dat Atlus met deze remake niet heeft kunnen voorkomen dat je opnieuw de helft van de tijd bezig bent met het neerknuppelen van Shadows. Gelukkig doe je dit alles wel in stijl, want als er één ding is dat Atlus je deze dagen kunt beloven, is dat hun rpg’s er altijd superstrak uitzien.

Persona 3 Reload verschijnt op 2 februari voor PlayStation 5, PlayStation 4, Xbox Series X en S, Xbox One en pc. Voor deze review is de PlayStation 5-versie van de game gespeeld.

Rebellion Developments heeft onlangs een nieuwe video uitgebracht van Sniper Elite: Resistance, waarin uitgebreid wordt ingegaan op de gameplay die het spel bevat.

Zo wordt er uitgebreid stilgestaan bij de locaties, het hoofdpersonage en de missies. Zoals de naam van de game al doet vermoeden staat daarbij de precieze van het gebruik van een sluipschuttergeweer centraal.

Het nieuwe deel in de Sniper Elite-reeks van Rebellion Developments loopt parallel met het in 2022 uitgekomen Sniper Elite 5. Special Operations Executive-agent Harry Hawker moet voor het eerst de leiding nemen wanneer hij een nooit eerder gezien, krachtig wonderwapen ontdekt die de nazi's willen inzettne.

Spelers kunnen third-person combat met een focus op stealth en sniper rifles verwachten. De game speelt zich af in het hart van het bezette Frankrijk tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ook zijn er multiplayermodi om mee aan de slag te gaan.

Sniper Elite: Resistance verschijnt op 30 januari voor pc (via Steam, Epic Games Store en Microsoft Store), PlayStation 5, PlayStation 4, Xbox Series X en S en Xbox One. De game staat vanaf release ook op Xbox Game Pass.

De meest gewelddadige elementen van Assassin's Creed Shadows worden in Japan voor release uit de game gehaald.

Dat heeft Ubisoft via een statement op het officiële Japanse X-account laten weten. Zo krijgen Japanse spelers geen optie om het afhakken van hoofden en ledematen aan en uit te zetten en komt dit helemaal niet voor in de Japanse versie van de game. Ook bepaalde dialogen zullen anders zijn dan in de westerse versie van de game, al werd niet aangegeven om wat voor dialogen en wijzigingen het precies gaat.

In Japan heeft Assassin's Creed Shadows van Cero, de instelling die leeftijdsclassificaties aan games geeft, een rating gehad van 'Z', wat de hoogst mogelijke rating is en betekent dat de game voor spelers van achttien jaar en ouder is bestemd. Ondanks dat zaten er nog altijd elementen in het spel die als ongeschikt voor deze rating werden bestempeld, en daarom is Ubisoft dus genoodzaakt censuur toe te passen.

De leeftijdskeuringen voor games in Japan worden door westerse ontwikkelaars soms bekritiseerd. Sommige ontwikkelaars zijn van mening dat games ontwikkeld in het Westen strenger worden beoordeeld dan games van Japanse makelij. Shaun Noguchi, de general manager van EA Japan, gaf vorig jaar als voorbeeld het feit dat Stellar Blade een 'Cero D'-rating krijg, wat de game geschikt maakt voor spelers van 17 jaar en ouder, maar ook voor jongere spelers zolang ze toestemming hebben van ouders. EA's Dead Space-remake daarentegen ontving geen rating omdat het te gewelddadig zou zijn. Daardoor mocht het spel niet uitkomen in het land. Afgelopen najaar werd ook Call of Duty: Black Ops 6 gecensureerd in verband met de mogelijkheid om ledematen van personages er af te schieten.

Assassin's Creed Shadows draait om twee personages, de Japanse shinobi Naeo en de eerder aangehaalde Yasuke. Spelers kunnen zelf bepalen met wie ze spelen en daar tijdens de game tussen wisselen. Daarbij lijkt Naeo zich vooral te richten op parkour- en stealthgameplay en Yasuke een gevreesde strijder te zijn.

In het spel doen spelers het Japan van de zestiende eeuw aan en volgen zij het verhaal van de twee hierboven genoemde personages. De game speelt zich af tijdens de Sengokuperiode, een tijd in Japan van oorlogvoering en binnenlandse crises. De spelwereld zal daarbij door de vier verschillende seizoenen heen gaat, wat invloed heeft op de omgeving en de gameplay.

Assassin's Creed Shadows komt op 20 maart uit voor PlayStation 5, Xbox Series X en S en pc. Cody ging onlangs al aan de slag met de game en schreef het volgende: "Assassin’s Creed Shadows wordt een eerbetoon aan feodaal Japan en de franchise zelf, met een mooie balans tussen twee unieke speelstijlen en een spelwereld die uitnodigt tot verkenning. Of je nu als Naoe sluipend vijanden uitschakelt, of als Yasuke een nederzetting verwoest: Shadows maakt indruk. Als deze speelsessie representatief is voor de volledige game, gaat Shadows zowel nieuwe spelers als trouwe volgers van de franchise aanspreken."