‘Metaphor: ReFantazio is gewoon Persona, maar dan fantasy.’ Dat is een veelgehoord sentiment in aanloop naar de release van deze eerste game van Atlus’ nieuwe studio, opgericht door oud-ontwikkelaars van de Persona-serie. Op veel punten klopt de vergelijking, maar eigenlijk doe je de nieuwe rpg-reeks daarmee tekort. Daarmee ga je namelijk voorbij aan hoe ontzettend moeilijk het is om überhaupt een dergelijke fantasy-rpg-franchise in het leven te roepen, en hoe knap het is dat Studio Zero daar zo glansrijk in slaagt.
Metaphor kiest in ieder geval niet voor de gebaande paden van elven, dwergen en trollen. In plaats daarvan heeft Studio Zero een totaal eigen samenleving ontworpen, die op magische wijze tot leven komt. In het koninkrijk van Euchronia wonen negen verschillende rassen samen, helaas niet altijd vredig.
Zonder overspoeld te worden met achtergrondinformatie, word je direct ondergedompeld in deze intrigerende plek. De Clemar-stam, te herkennen aan hun grote hoorns, zijn het meest talrijk en bekleden vaak belangrijke posities. De Paripus, met hun dierlijke oren en staarten, houden bijvoorbeeld vooral van feesten en worden eigenlijk door niemand vertrouwd. Jouw hoofdpersonage is daarentegen een Elda, een zeldzaam ras zonder unieke kenmerken waar door vrijwel iedereen op neer wordt gekeken. Dit is een levende wereld die geschiedenis ademt en waar veel verschillende culturen constant met elkaar in botsing komen.
Lang leve de koning
Die samenleving wordt flink door elkaar geschud na de moord op de koning en zijn zoon, de troonopvolger. Zonder regent stort het land in chaos en de machtswellusteling Louis – schijnbaar de dader van de koninklijke moord – ziet zijn kans schoon. Een spreuk van de dode koning gooit echter roet in het eten en zorgt ervoor dat hij alleen opgevolgd kan worden door iemand waar het volk in gelooft. Noem het een soort magische vorm van democratie. De kanshebbers zijn bovengenoemde Louis en de huidige vertegenwoordiger van de heersende theocratie, die wil dat Euchronia vooral voor God blijft buigen – en dus voor de kerk. Allebei niet echt aantrekkelijke opties, dus meng jij je ook in de strijd om de kroon.
Dat is an sich al een interessante opzet voor een fantasyverhaal, maar Metaphor strooit daar allerlei boeiende filosofische lagen overheen. Vooral bijzonder is hoe deze Persona-fantasy analyseert wat de functie van fantasyverhalen nou eigenlijk is. De hoofdpersoon draagt altijd een boek bij zich, waarin een utopische samenleving wordt beschreven. Een samenleving zonder de verschillende stammen die Euchronia kent, waarin iedereen gewoon een ‘mens’ is en discriminatie en racisme bij wet verboden zijn. Voor de inwoners van Euchronia is dat een fantasie waar ze van dromen. Wij, als mensen die in zo’n soort wereld leven, weten dat die lang niet altijd perfect is. Onze wereld is voor hen een fantasyverhaal, maar wat zeggen die verlangens eigenlijk over je eigen samenleving?
Metaphor gebruikt de blauwdruk van moderne Persona-games als kapstok om zijn unieke verhaal te vertellen. Je voelt aan alles dat dit van dezelfde makers komt, van de flow van gesprekken tot de manier waarop personages bewegen. Net als in Persona kom je steeds nieuwe teamgenoten tegen, die hun innerlijke krachten ontketenen door iets in zichzelf te overwinnen. Bijna zonder uitzondering zijn dit goed geschreven en interessante nieuwe vrienden die je vol liefde in je party verwelkomt. Omdat al die culturen en rassen zo ontzettend anders zijn in Euchronia, hebben ze ook allemaal een eigen perspectief op de gebeurtenissen en een eigen cultuur waar je meer over kunt leren. De term ‘een bont gezelschap’ is inmiddels een cliché, maar in Metaphor is het volkomen op zijn plek.
Als we één minpuntje bij het verhaal moeten noemen, dan is het dat het soms wel erg langdradig is. Het moment dat je fast travel vrijspeelt, wordt bijvoorbeeld uitvoerig door iedereen besproken. Dat resulteert in een gesprek van zo’n vijf minuten over een vrij normale optie voor een game. Op zich hoort dit soort wollig taalgebruik wel bij het genre en het geeft je een goed excuus om meer tijd met al die leuke personages door te brengen, maar er had best nog iemand met een rode pen door het script mogen gaan. Soms zijn je vrienden zo lang aan het praten, dat je PlayStation bijna in de rustmodus schiet. Met tachtig uur speeltijd is Metaphor gelukkig niet zo overweldigend als een Persona 5, maar toch.
De stijl van Metaphor is onmiskenbaar Atlus, met de schots en scheve menu’s en bewegende gebruikersinterface, maar dit keer is alles een stuk sprookjesachtiger. De game is een genot om naar te kijken, met veel magische effecten, idyllische dorpjes vol kletsende bewoners en adembenemende uitzichten tijdens je reis. Om nog maar te zwijgen over de prachtige anime-tussenfilmpjes, die zo in de bioscoop hadden kunnen draaien.
Ook de soundtrack van Metaphor heeft een eigen smoelwerk. Waar Persona 5 een unieke, jazzy vibe heeft, grijpt Metaphor naar orkestrale bangers met koorzang. Serieus, zelfs als je de game niet gaat spelen, zoek dan de Battle Theme even op. Het klinkt alsof een Gregoriaans mannenkoor plotseling besluit om een rapgroep te worden.
Personadoen
‘Persona, maar dan fantasy.’ En ja, Persona-achtig is het zeker. Dat betekent ook een kalendersysteem, waarbij je elke dag moet bepalen wat je met je vrije tijd doet. Ga je zijmissies oplossen in dungeons, werken aan je eigenschappen of toch liever rondhangen met je vrienden? Misschien word je al zenuwachtig bij het idee van vrijetijdsmanagement, maar Metaphor is daar een stuk vergeeflijker in dan de Persona-serie. Met een beetje goed plannen is het prima mogelijk om uiteindelijk alles gedaan te krijgen. Er is eigenlijk geen foute keuze, omdat je altijd goed beloond wordt.
Dat geldt zeker als je ervoor kiest om tijd door te brengen met je nieuwe metgezellen. Niet alleen vind je dan de best geschreven dialogen, maar een sterkere band met de verschillende personages levert ook voordelen op in de strijd. Elk personage hangt namelijk samen met een Archetype, oftewel een klasse. Je eerste kompaan Strohl is bijvoorbeeld een Warrior. Begin je met hem een vriendschap, dan kun je voortaan met al je personages de Warrior-klasse gebruiken. Hoe meer tijd je met hem doorbrengt, hoe sterker de Warrior wordt. Misschien speel je zelfs een geavanceerde versie van die Archetype vrij.
Dat is best complex, maar zorgt voor enorme flexibiliteit. Uiteindelijk heb je een raster van tientallen verschillende classes, die je aan elk van je teamgenoten kunt toewijzen. Je wordt ook uitgedaagd om verschillende Archetypes te proberen. Misschien kom je vijanden tegen die immuun zijn voor piercing damage, waardoor je Knight met haar lans ineens waardeloos is. Snel schakelen is dan een goede tactiek. Ook moet je naar onverwachte classes switchen om nieuwe opties vrij te spelen. Wil je van die Knight een Mage Knight maken, dan moet je niet alleen als ridder ervaring opdoen, maar moet je ook als magiër hebben gespeeld. Later in het spel wordt dat web steeds uitgebreider en bevredigender.
Vooral tijdens de turn-based gevechten pluk je de vruchten van al je harde werk. Met zoveel verschillende Archetypes heb je dus ook veel verschillende manieren om de strijd aan te gaan. Net als in Persona ga je op zoek naar de zwakke plekken van je vijand, al lijkt het daarin meer op Shin Megami Tensei. Jij en de vijand hebben namelijk elk een eigen ronde, waarin je meerdere acties kunt doen. Raak je een zwakke plek, dan kost dat je een actie minder en kun je dus meer vaardigheden op je tegenstanders loslaten. Mis je je doel, of gebruik je een element waar een monster sterk tegen is, dan kan je ronde ook zomaar voorbij zijn. Metaphor is nooit echt moeilijk, maar als je niet oplet, kun je door dit systeem ook tegen zwakkere vijanden plotseling ten onder gaan.
Metaphor voegt daarnaast een vleugje realtime knokwerk toe. Voordat je naar het beurtelingse systeem overgaat, kun je monsters in de wereld eerst nog een paar klappen verkopen. Lukt dat zonder zelf geraakt te worden, dan begin je met een voordeel aan je gevecht. Vijanden hebben bijvoorbeeld minder HP, of moeten verdoofd jouw eerste ronde afwachten. Andersom geldt het ook: krijg je een mep in realtime, dan krijg je in de turn-based combat eerst een paar aanvallen om je oren voordat je iets terug kunt doen.
Helaas stelt de gameplay van de realtime gevechten erg weinig voor. Het is letterlijk alleen maar slaan en ontwijken, en het bestuurt ontzettend houterig. Het is vooral een handige manier om de grind een beetje te versnellen, want als je flink zwakkere vijanden tegenkomt, kun je daar in realtime mee afrekenen zonder een heel gevecht te hoeven beginnen. Daarmee wordt een van de grootste problemen van dit soort lange jrpg’s netjes opgelost, namelijk de nutteloze gevechten tegen vijanden waarvan je toch al weet dat je makkelijk gaat winnen.
‘Persona, maar dan fantasy.’ Bedenk je even hoe moeilijk dat is. Niet alleen om een heel nieuwe fantasywereld te maken, wat hier perfect is gelukt. Maar dan moet je nog de extreem hoge kwaliteit van Persona zien te evenaren. Ook daarin slaagt Metaphor schijnbaar zonder grote moeite, en op sommige punten gaat het er zelfs overheen.
De game bevat net als Persona filosofische lagen, heerlijke melodrama en personages die vrienden voor het leven worden, maar is beter gestroomlijnd en speelt zich af in een interessantere wereld. Het stipt bijzondere thema’s aan, zoals de functie van fantasieverhalen, de werking van democratie en de kloof tussen arm en rijk. Daarmee streeft het Persona uiteindelijk voorbij. Een betere Atlus-game dan Persona leek lange tijd een fantasie, maar nu is het werkelijkheid.
Metaphor: ReFantazio is vanaf 11 oktober verkrijgbaar voor PlayStation 5 en 4, Xbox Series X|S en pc. Voor deze recensie is de game getest op een PlayStation 5.
Metaphor: ReFantazio zet gedurfde stappen met een compleet nieuwe fantasywereld, filosofische vraagstukken, een uitgebreid vechtsysteem vol verschillende opties en een buitengewoon intrigerend verhaal.
- Buitengewoon goed ontworpen fantasywereld
- Boeiende vraagstukken
- Geweldige personages
- Flexibele gevechten met veel opties
- Stijl en muziek zijn ongekend
- Soms wel een beetje langgerekt
- Realtime knokwerk stelt weinig voor
