Woorden schieten tekort voor de pracht en kracht van A Highland Song. Dit is een reis die je zelf moet maken. Je kunt jaren vullen met het kijken naar coming of age-films, lang nadat je de grens tussen kinderlijk en volwassen bent gepasseerd, maar niets kan je voorbereiden op je persoonlijke ontwikkeling. Dat is onontgonnen terrein, vol pieken en dalen.
Het Schotse tienermeisje Moira McKinnon is nog volop onderweg naar zelfontplooiing. Je zou kunnen stellen dat ze niet eens vertrokken is. De eerste vijftien jaar van haar leven heeft ze geïsoleerd doorgebracht in een piepklein huisje aan de voet van de Schotse Hooglanden. Op een dag krijgt ze een brief van haar oom Hamish, die haar uitnodigt om naar zijn vuurtoren aan de kust te komen. Moira besluit weg van huis te rennen, richting de zee.
Noem het naïef, noem het bevlogen, maar Moira heeft geen idee hoe ze daar komt. Ze weet wel zeker dat ze moet breken met haar beklemmende bestaan. Sinds ze de zee heeft horen roepen, kan ze haar eigen schreeuw om vrijheid niet langer negeren. En dus moet ze een weg door de bergen zien te vinden. Onontgonnen terrein, vol pieken en dalen.
Voor fans van genres
Haar bestemming is duidelijk: ‘Ik moet naar de zee.’ Het zal je niet verbazen, maar het is de reis er naartoe die ertoe doet in A Highland Song. De ontwikkelaars wenden hiervoor talloze genres aan, zonder zich te laten vangen in een van die bekende hokjes. Het is een roguelite, maar iedere run gaat door tot het eind. Het is een survivalgame, maar niet op straffe van doodgaan. Het is een point ’n click adventure, maar zonder het pointen of het clicken. Het is een ritmegame, maar dit zet niet de toon. En het is Breath of the Wild, maar dan in twee dimensies.
Zelfs platgeslagen zie je direct hoe uitgestrekt de Schotse Hooglanden zijn. De spelwereld is opgedeeld in lagen en iedere laag heeft zo z’n eigen uitdagingen. Te steile bergwanden, een pikkedonker grottenstelsel, een waterval die de weg verspert. De weg naar de top is bezaaid met obstakels. Heb je eenmaal het hoogste punt bereikt, dan tuur je de verte in, zoekend naar de volgende berg om te beklimmen.
Verspreid en verstopt door de wereld vind je folders, kaarten en tekeningen van bezienswaardigheden of verborgen paden. Vanaf een uitkijkpunt kun je die plekken spotten, maar een nieuwe route dient zich pas aan wanneer het kruis op de (geïmproviseerde) kaart precies overeenkomt met de plek die je aanwijst. Het vinden van die exacte locatie is nog knap lastig, en dat is dan ook het idee. Je staat vaak niet eens op de goede plek, laat staan dat je er meteen heen kunt. Er zit vaak niets anders op dan de andere kant op te gaan.
Wanderlust
Er zijn weinig andere games die dit gevoel van ontdekking zo goed weten te vangen. Misschien wel geen. Breath of the Wild veroverde de harten van avonturiers met zijn enorme bewegingsvrijheid: je kunt overal heen, je moet er alleen zien te komen. In A Highland Song is het meer een kwestie van durven kiezen. Pak je de boot naar een eiland aan je rechterhand, dan laat je een andere route links liggen. Daglicht is schaars en met iedere nacht die verstrijkt komt Beltane, het festival waarmee de komst van de zomer gevierd wordt, weer een dag dichterbij. En Moire had haar oom beloofd dat ze er voor die tijd zou zijn.
Dat is waar het roguelite-aspect van A Highland Song om de hoek komt kijken. Vroeg of laat bereik je jouw bestemming wel, maar het liefst wil Hamish dat jullie samen Beltane kunnen vieren. En dus krijg je van hem een blanco uitnodiging. Volgend jaar weer een kans! Dankzij je verzamelde kennis en ervaring, en met behoud van gevonden voorwerpen en kaarten, kun je proberen om de kust sneller te bereiken. Via dezelfde route, of een totaal andere weg.
Buiten de lijntjes
Je vraagt je misschien af wat je ondertussen allemaal doet in A Highland Song. In essentie is het een puzzelplatformer met veel geklim en geklauter. Maar alle afzonderlijke spelmechanieken tot in detail uitleggen zou de indruk wekken dat ze bepalend zijn voor wat dit spel zo bijzonder maakt. En dat zijn ze niet. Ontwikkelaar Inkle snapt perfect dat je het gevoel van vrijheid en verwondering niet kunt overbrengen door binnen de lijntjes van traditioneel spelontwerp te kleuren.
Er zijn bijvoorbeeld tientallen items te vinden, maar je hebt niets nodig om de game ‘uit te spelen’. Ja, je kunt de pincode achterhalen om een skilift aan te zetten, maar daarmee win je hooguit tijd. Het is niet zo dat je per se die ene sleutel voor die andere deur nodig hebt om de vuurtoren van oom Hamish te bereiken. Daarmee zou iedere vorm van vrijheid verloren gaan, en wordt het spel gereduceerd tot ‘vind het voorwerp’. De kaarten die je vindt zijn ook helemaal niet noodzakelijk. Je kunt er zeker je voordeel mee doen, maar niemand verlangt dat van je. Behalve jijzelf dan, want je hebt nu eenmaal bepaalde verwachtingen. Van jezelf, en van games die vaak wel zo functioneel zijn.
De anti-game
A Highland Song is wat dat betreft een soort anti-game. Het gebruikt de spelmechanieken die je kent van populaire titels en genres, waardoor je ook geneigd bent om het zo te spelen. Maar als je iets opsteekt van deze game, laat het dan zijn dat zulke kaders je plezier juist kunnen vergallen. Het is niet erg dat je niet iedere centimeter van de kaart hebt verkend, het geeft niet dat de helft van je inventaris ‘nutteloos’ is gebleken en het is oké dat je geen zak hebt begrepen van het gesprek dat je voerde met die rare snuiter die je in een of andere grot tegenkwam. Dialoog is meer dan een vehikel voor expositie, niet ieder voorwerp is een puzzelstuk en je ervaring kan nog steeds compleet zijn als je niet alles hebt ontdekt.
A Highland Song is wat je er zelf van maakt. Je kunt na één keer zeggen dat je genoeg gezien hebt, of zelfs al voor het einde afhaken. En je kunt het ook zo moeilijk maken als je zelf wil. Wil je liever minder wind en regen, zodat je niet zo vaak hoeft te schuilen en meer meters kunt maken? Ook dat is oké. Het is maar net wat je uit jouw ervaring wilt halen. Beschouw het als een geschiedenisles over de Schots-Gaelische cultuur, de coming of age van Moira, of als een fantasieverhaal over mythische waterwezens. Hoe je het ook beleeft, A Highland Song verkent op ongeëvenaarde wijze dat gevoel van vrijheid en avontuur. Je moet het alleen wel zelf willen beleven.
A Highland Song is nu verkrijgbaar voor pc en Nintendo Switch. Voor deze recensie is de Switch-versie getest.
Zelfs in dit topjaar staat A Highland Song op eenzame hoogte. Zelden zagen we een game die zo goed begrijpt hoe interactiviteit en keuzevrijheid de spelervaring versterken, zonder diezelfde vrijheid later weer af te pakken. A Highland Song is een sublieme verkenning van volwassen worden, van de Schotse geschiedenis en van de mythes die ontstaan waar mens en natuur elkaar ontmoeten.
- Zeldzaam avontuurlijk
- Leent precies de goede dingen van andere genres
- Prachtige schilderachtige omgevingen
- Mooie mix van fantasie en folklore
- Muziek en stemwerk maken het af
- Hardnekkige gamegewoontes zitten je in de weg
