Zodra een ontwikkelaar zegt dat ze geïnspireerd zijn door Nier: Automata, zijn onze oren gespitst. Helaas gaan zulke vergelijkingen nogal vaak mank en blijft het bij een oppervlakkige imitatie. Je kunt er vrijwel identiek uitzien en zelfs hetzelfde klinken, maar dat maakt je game niet automatisch goed. En zelfs al was het een perfecte kopie, wat heb je daar dan aan? Het origineel bestaat al.
Het gaat erom wat je zelf te vertellen hebt. Gebaseerd op jouw ervaringen en vrijgevochten van het DNA waaruit je bent opgebouwd. Dat vraagstuk van je eigen identiteit vinden vormt de rode draad van 1000xResist, een verhalende game over aliens, klonen, de pandemie en nog een hele rits andere prikkelende thema’s die moeiteloos door en in elkaar (over)lopen.
Watcher and learn
Maar waarin zit dat verschil tussen imitatie en inspiratie? Toevallig verschenen er in een tijdsbestek van nog geen maand twee titels die deels zijn gebaseerd op het (schrijf)werk van Nier-bedenker Yoko Taro. Een paar weken voor 1000xResist kwam de PlayStation 5-exclusive Stellar Blade uit, naar verluidt een oerdegelijke actiegame, maar ook niet veel meer dan dat. “Het is alsof iemand Nier: Automata heel cool vond, maar alle diepere en filosofische lagen heeft gemist”, schreef mijn collega Erik Nusselder in zijn review.
Aan het begin van Stellar Blade loopt hoofdpersonage Eve langs een boekenkast en vraagt ze aan de drone die haar vergezelt: “Zijn deze dozen die tegen de muur staan opgesteld opslagapparaten?” Het antwoord luidt bevestigend, met de kanttekening dat de boeken “slechts 1 mb aan data kunnen bevatten”. “Wat een verspilling”, zegt Eve. Hieruit moeten we opmaken dat boeken in de post-apocalyptische sci-fi-setting van Stellar Blade niet langer relevant zijn, en dat Eve bovendien weinig weet van hoe de aarde er vroeger uitzag. Maar wat zegt het verder over hoe haar ‘nieuwe’ wereld werkt?
Vergelijk dit met Watcher, de hoofdrolspeelster in 1000xResist. In een van de eerste interactieve flashbacks – een van de centrale spelmechanieken – loop je langs een schoolbord en zie je enkele doorgestreepte namen van leerlingen. Watcher vraagt aan de drone die haar vergezelt wat al die woorden moeten voorstellen. Ze krijgt te horen dat dit namen zijn, toegekend aan unieke entiteiten zoals mensen, dieren of objecten met sentimentele waarde. Voor Watcher een totaal wereldvreemd principe, want in haar samenleving hebben mensen geen namen, enkel functies.
Zo’n zijdelingse opmerking zet je aan het denken. Wat is er in Allmother’s naam gebeurd dat namen overbodig heeft gemaakt? Het nodigt uit om dit raadsel verder te ontrafelen, terwijl Eve vooral klinkt als een techbro die van mening is dat schrijvers en regisseurs net zo goed ontslagen kunnen worden nu je zelf ‘gewoon een nieuw seizoen van je favoriete serie kunt genereren met AI’. Wie zo denkt, snapt de functie van kunst niet.
Je had erbij moeten zijn
Watcher weet precies wat haar functie inhoudt. Als jongste kloon van de Allmother, de leider binnen de nieuwe maatschappij, heeft zij de taak om alle opgeslagen herinneringen van haar ‘moeder’ te observeren. Je reist als het ware terug in de tijd toen de Allmother nog ‘gewoon’ een schoolmeisje was dat Iris heette. Het is aan jou om te aanschouwen hoe en waarom de wereld onherroepelijk veranderd is. Want in het ‘heden’ van 1000xResist leeft de mensheid ondergronds, uit angst voor een door buitenaardse wezens verspreide besmettelijke ziekte. Dat enkelvoud ‘mens’ mag je hier trouwens letterlijk opvatten: iedereen is een kloon van de Allmother en verschilt alleen in functie van haar en elkaar.
‘Namen’ als Watcher, Knower, Healer en Bang Bang Fire doen vermoeden dat de boodschap van 1000xResist er nogal dik bovenop ligt, maar dat is zelden het geval. Het is knap hoeveel verschillende thema’s de ontwikkelaar aansnijdt zonder je hiermee om de oren te slaan. Dat is vrijwel volledig te danken aan het scherpe schrijfwerk. In de tien tot vijftien uur die het spel kost om door te spelen, blijf je aan je scherm gekluisterd. Hoe meer je leert, hoe meer vragen zich in je achterhoofd vormen. 1000xResist biedt ook aardig wat antwoorden, maar bovenal geeft het stof tot nadenken. Dit is een spel dat na de credits in je hoofd blijft rondspoken.
1000xResist is geen visual novel, noch een third-person actiegame zoals Nier: Automata. Het spel deelt weliswaar een camerastandpunt met zijn inspiratiebron, maar uiteindelijk ‘doe’ je maar weinig. Je loopt rond, praat met mensen en heel af en toe moet je jezelf om onduidelijke redenen van punt naar punt lanceren met een soort grijphaak. Heel inspirerend is dat niet, maar het is een excuus om je in een aantal surrealistische omgevingen te plaatsen, zoals een uitvergroot klaslokaal waarin de stoelen zo groot zijn als flatgebouwen.
De weg kwijt
Wel echt frustrerend is de lay-out van de spelwereld. Het hoofdkwartier waarin je een groot deel van je tijd doorbrengt is iets te futuristisch gebouwd en ingericht, waardoor het onnodig veel moeite en tijd kost om jezelf te oriënteren. Er is weliswaar een kompas waarop aangegeven staat wie zich waar bevindt, maar aan zo’n hemelsbrede locatie heb je weinig. Sowieso moet je net iets te veel en te lang lopen in deze game, helemaal als je ook nog eens continu tussen verschillende tijdsperiodes navigeert.
Want hoewel het spelverloop lineair is, spring je continu terug en vooruit in de tijd. Daar heb je tot op zekere hoogte zelf controle over, al moet je wel steeds naar een specifieke dag, maand of jaar om door te kunnen met het verhaal. Zodra je het juiste stukje informatie hebt gevonden, mag je verder (of terug). Bij zo’n gefragmenteerde opzet ligt dan weer een ander risico op de loer. Als de wortel die voor je neus wordt gehangen – de belofte dat je een deel van het mysterie op gaat lossen – te vaak op dubieuze wijze verdwijnt, krijg je daar op een gegeven moment de pest in. Waarom zou je nog verder op onderzoek gaan als je toch nooit mag weten wat er precies aan de hand is?
Wie, wat, waar, wanneer, waarom?
Ook die valkuil weet de maker van 1000xResist te vermijden. En hoe! Het spel is eigenlijk nooit bewust vaag. Dat je er aanvankelijk nauwelijks iets van begrijpt komt eerder doordat de juiste context ontbreekt, of omdat je de aanloop naar bepaalde gebeurtenissen nog niet met eigen ogen hebt gezien. Het is daarom ook geen spoiler dat de game begint met Watcher die Allmother neersteekt. Het gaat er niet om wat er is gebeurd, maar wanneer. En waarom.
De antwoorden daarop gaan we hier niet verklappen. Maar zelfs het ‘wat’ hadden we niet aan zien komen. We dachten dat het vooral over klonen en aliens zou gaan. En robots, want Nier: Automata. Maar 1000xResist is ook een ontzettend persoonlijke (v)erkenning van hoe zwaar het is om als Chinese student naar een Canadese middelbare school te moeten, en van alle stribbelingen van een familie die plotsklap verhuist naar een ander land en daar een nieuw bestaan moet opbouwen. Van een dochter die wil ontsnappen aan een moeder die ze steeds minder begrijpt, en andersom, ook al lijken ze als twee lokken haar op elkaar.
1000xResist is verkrijgbaar voor pc en Nintendo Switch. Voor deze review is de Switch-versie getest.
1000xResist is de zoveelste indiegame in mei die je aandacht waard is. Vergeet Animal Well, Crow Country, Cryptmaster en Lorelei and the Laser Eyes (of nee, koop die ook gewoon): dit is een van de beste narratieve games van de afgelopen jaren. De ontwikkelaar snijdt grote onderwerpen als de pandemie, activisme en onderdrukking aan, maar maakt het heel intiem en persoonlijk met een verhaal over moeders, dochters en zussen en hoe zij zich tot elkaar verhouden, zowel cultureel als relationeel.
- Ontzettend goed geschreven
- Mysterieus op een goede manier
- Schakelt moeiteloos tussen persoonlijk en politiek
- Omgevingen zijn soms verwarrend opgebouwd
- Iets te veel loopwerk
