Ooit domineerde Unreal Tournament de arena der online shooters. Nu moet de game van Epic wijken voor geldmachine Fortnite. Een kleine terugblik op een grote game die vooral zichzelf overbodig maakte.

We moeten even stilstaan bij de stille dood van Unreal Tournament.

Dinsdag deelde Epic-ceo Tim Sweeney mede dat de ontwikkeling van de UT-reboot is stopgezet. Dat zou groot nieuws moeten zijn voor iedere gamer die in de jaren negentig en nul is opgegroeid: een groot gamebedrijf draait een van de belangrijkste gameseries ooit de nek om. Maar het nieuws deed weinig stof opwaaien. Niet gek ook: Unreal Tournament was allang overleden.

Zonder competitieve scene geen UT

Dat zit zo. In de jaren nul was Unreal Tournament nog een begrip. ‘UT’ domineerde de LAN- en e-sportscene en stond synoniem voor wat een shooter behoorde te zijn: duister, snel, hypermasculien, totaal onrealistisch, first-person en pionier op het grafische front. Kon je pc UT snel draaien, dan telde je mee als pc-gamer. Elke shooter was een kopie of rip-off van Unreal of concurrent Quake.

Maar de wereld veranderde. Na Gears of War en Call of Duty 4: Modern Warfare begonnen gamers te verlangen naar andere type games: third-person, een online leveling-systeem, meer realisme of juist nog meer gore. Unreal Tournament 3 verscheen een jaar na Gears en ongeveer tegelijkertijd met Modern Warfare. De game was vooral heel traditioneel; het had alleen de koffiefilterbruine look afgekeken bij Gears of War.

Anderzijds: Unreal Tournament 3 was een rampzalig slechte game. De game was niet af bij release en de community – voorheen nog springlevend dankzij het magistrale UT 2004 – was teleurgesteld. De grote e-sportstoernooien keken verder en grote spelers zochten andere games. Zonder competitieve scene was UT ten dode opgeschreven. Toen al.

Hoe democratie Unreal Tournament moest redden

Dus werd het stil. Maar hoewel de community zich had verspreid over diverse andere games, bleef de herinnering in leven. Net als de hoop dat er ooit nog een nieuwe, goede UT uit zou komen – eentje die in de schaduw mocht staan van UT2004.

In 2014 was het zover. Epic Games kondigde een nieuwe UT aan. Geen Unreal Tournament 4, geen jaartal, gewoon Unreal Tournament. De game moest terugkeren naar de old school gameplay, het moest een moderne UT2004 worden. De game werd notabene met de hulp van de community ontwikkeld.

Hoe Epic het voor ogen zag was uniek: pro’s van weleer, map-makers uit de gloriedagen, modders en designers werden uitgenodigd deel te nemen aan het productieproces. Alfa- en bètaversies zouden openbaar speelbaar zijn, iedereen kon zijn zegje doen. Unreal Tournament werd een transparante democratie: een game voor én door het volk. En nog gratis ook. Niet free-to-play, geen microtransacties, helemaal niets. De grootste geste die Epic kon maken.

Na de onherkenbare strontbak die Unreal Tournament 3 was, reageerde de gemeenschap positief. Een van de pro-spelers die werd uitgenodigd om de nieuwe UT vorm te geven was Gaspar Machado. De Portugees, die onder het pseudoniem Hypno uitgroeide tot een van de beste UT-spelers aller tijden, kreeg één vraag van Epic: hoe wil jij, de speler, dat een nieuwe Unreal Tournament eruit gaat zien? 'Dit was gewoon nog nooit gebeurd', vertelt Machado via Skype. 'Competitieve spelers hadden nog nooit in een game zulke inspraak en support gekregen.'

Hijzelf en andere giganten begonnen vanaf de allereerste alfaversie obsessief UT te spelen, om maar geen achterstand te hebben op de concurrentie wanneer de game daadwerkelijk zou verschijnen. De verwachting was dat er binnen één of twee jaar weer toernooien georganiseerd zouden worden. 'Hoe incompleet de game ook was, ik begon 'm binnenstebuiten te keren', vertelt Machado. 'Ik en alle anderen hadden grote hoop dat dit een topgame zou worden.'

Machado werd ingevlogen naar het hoofdkantoor van Epic in de Verenigde Staten. Een droom die uitkwam, vertelt hij, de eerste e-sporter die ooit werd uitgenodigd daar. Hij was er drie dagen, brainstormde met ontwikkelaars, speelde de game en gaf zijn advies. 'Alles passeerde de revue, ook het UT3-debacle. Epic wilde niet dezelfde fouten maken.' Wat hij zag was hoopgevend. Geen UT in Gears-bruin, maar een heldere, futuristische en traditionele arenashooter. Zoals vroeger, 'met de toevoeging van wat cosmetische items en andere stuff die de nieuwere generatie moest aanspreken.'

Het enthousiasme van Machado en andere communityleden die waren uitgenodigd, sprong over op de rest van de gemeenschap. UT had plots een toekomst.

Een vroeger-was-alles-beter-shooter

Gesterkt door het enthousiasme van de community, ging Epic aan de slag… met een team van nog geen vijftien man. De ontwikkelaar hoopte dat de community zijn enthousiasme zou omzetten in content, maps bijvoorbeeld. Maar dat gebeurde niet, vertelt Machado. En zoals dat gaat in een democratie, kun je niet iedereen tevreden houden. Er waren conflicten, mensen hielden het gauw weer voor gezien.

Hoe mooi het idee van een community-driven Unreal Tournament ook was, in de praktijk werkte het niet. Aan de ene kant wilde Epic niet te veel investeren – de game leverde toch niets op – aan de andere kant bleek de wens van de community om een ouderwetse nieuwe UT te maken dodelijk. In een genre waar games als Call of Duty, Overwatch en later Fortnite de dienst uitmaakten, was geen plek voor een vroeger-was-alles-beter-shooter. Zonder classes, zonder level-systeem.

De competitieve scene waar iedereen op hoopte wilde niet meer opbloeien. De game trok hooguit een paarhonderd puristen, zoals Machado ze noemt. De nieuwe Unreal Tournament was als een bejaardentehuis, waar spelers elkaar tegenkwamen en knikten: poeh, dat waren nog eens mooie tijden – terwijl ze door het raam uitkeken op straat, waar iedereen battle royale aan het spelen was.

Kenmerkend zijn de antwoorden die ik krijg van wat oude UT-spelers (die hier niet met naam genoemd willen worden) over hoe UT wel succesvol had kunnen worden: maak gewoon UT 2004 met wat nieuwe maps, nieuwe mods en moderne graphics. Dat is exact wat Epic deed: de oude generatie tevreden houden, waardoor je nooit aansluiting krijgt bij een nieuw publiek.

'Wat ik me realiseer', zegt Machado, 'is dat mensen niet meer geïnteresseerd zijn in dit type game.' De wereld anno 2018 heeft betere dingen te doen dan m-m-m-m-monsterkills te maken. Ironisch genoeg betekende de democratisering van Unreal Tournament tegelijkertijd de definitieve ondergang van de franchise. Door fans te geven wat ze willen — door ze zelfs een rol te geven in het maakproces — ontstond een opgeknapte versie van een veertien jaar oude game.

Epic is ook maar een bedrijf

De ironie is dat Machado in 2014 op kantoor bij Epic al een vroege versie van Fortnite speelde. De game was toen gefocust op PvE. Een beetje forten bouwen en op zombies schieten dus. Het sloeg niet aan. Uiteindelijk werden de paar mensen die aan UT werkten op een nieuwe battle royale-modus gezet. De rest is geschiedenis.

Epic bleek uiteindelijk gewoon een bedrijf te zijn, geen liefdadigheidsinstelling. Fortnite levert geld op, een eigen Steam-concurrent levert geld op – Unreal Tournament levert helemaal niets op. Van goodwill bij een bejaardengemeenschap kun je als bedrijf niet overleven.

En dus werd het 4 december 2018. En vertelde Tim Sweeney aan Variety wat iedereen allang wist. Nee, Unreal Tournament wordt niet meer actief ontwikkeld. Ja, dat is het gevolg van het succes van Fortnite. En nee, Unreal Tournament is niet officieel dood. De hoop op een goede nieuwe Unreal Tournament is dat echter wel. En voor een community-driven project is dat funest. Niet voor niets zijn spelers als Machado allang afgehaakt, en heeft Unreal Tournament al anderhalf jaar geen update meer gehad.

Daarmee komt officieus een einde aan Unreal Tournament. Een triest moment, vooral omdat in 2018 er geen haan meer naar kraait. Rest alleen nog te zeggen: vaarwel en bedankt voor alle ultrakills. Zet voordat je Fortnite weer opstart

nog een keertje op.

Gamebedrijven moeten in de Amerikaanse staat Californië consumenten op de hoogte stellen van het feit dat gekochte games in digitale winkels op elk moment weer voorgoed verwijderd kunnen worden.

Een wet, die door gouverneur Gavin Newsom is goedgekeurd (via The Verge), maakt dit in de loop van volgend jaar verplicht in Californië. Dat geldt overigens niet alleen voor games, maar ook voor andere digitale producten zoals films, muziek en e-boeken.

Wanneer de wet van toepassing wordt, mogen er in digitale winkels zoals Steam en de PlayStation Store geen termen als "kopen" of "aankoop" worden gebruikt, tenzij duidelijk wordt gecommuniceerd dat consumenten geen onvoorwaardelijke toegang tot de game krijgen en houden.

Digitale winkels moeten transparant zijn in het feit dat consumenten met hun geld een licentie kopen waarmee ze de game mogen spelen, en dat bedrijven deze licentie op elk moment weer terug kunnen trekken - waarmee de game dus voorgoed onspeelbaar wordt. Bedrijven die zich niet aan de wet houden, kunnen boetes krijgen voor misleidende marketing.

"Nu winkels steeds minder vaak fysieke media verkopen, is het steeds belangrijker om de digitale media-aankopen van consumenten te beschermen", aldus vergaderingslid Jacqui Irwin. "Ik bedank de gouverneur voor het goedkeuren van deze wet, zodat misleidende marketing van verkopers van digitale marketing zal verdwijnen."

De wet geldt niet voor digitale winkels die producten nadat ze gedownload zijn permanent offline beschikbaar stellen, aangezien het daardoor voor consumenten wel mogelijk is het product voor altijd te blijven gebruiken. De wet houdt uitgevers overigens niet tegen om gekochte games voorgoed te verwijderen, maar hierdoor zal de communicatie hierover in ieder geval transparant worden.

De wet geldt alleen voor Californië, maar het is niet ondenkbaar dat andere staten of zelfs landen uiteindelijk volgen. Daarbij zou het voor veel bedrijven die digitale winkels runnen wellicht handiger zijn om de communicatie in hun winkels wereldwijd gelijk te trekken.

De nieuwe wetgeving komt niet uit de lucht vallen: soms worden digitale games voorgoed verwijderd, waardoor ze niet meer speelbaar zijn voor mensen die er hun geld aan hebben uitgegeven. Een voorbeeld hiervan is Ubisofts racegame The Crew. Het bedrijf communiceerde later naar buiten dat de vervolgen op deze game wel voorgoed speelbaar zouden blijven via offline modi. Een ander voorbeeld is dat Sony vorig jaar meldde dat het aangeschafte content van Discovery uit de PlayStation-bibliotheken van gebruikers zou verwijderen, al werd dit besluit na hevige kritiek teruggedraaid.

Blizzard zou aan een shooter gebaseerd op Starcraft werken.

Dat claimt de betrouwbare Bloomberg-journalist Jason Schreier in zijn nieuwe boek, 'Play Nice: The Rise, Fall and Future of Blizzard Entertaint', dat op 8 oktober uitkomt. In de IGN Podcast vertelt hij meer over de shooter.

De game zou ontwikkeld worden door een team binnen Blizzard onder leiding van Dan Hay, de voormalige producent van de Far Cry-games die in 2021 vertrok bij Ubisoft. Schreier meldt in de podcast dat de game zover hij weet nog in ontwikkeling is - of in ieder geval toen hij het boek schreef. "Ze werken aan een Starcraft-shooter. Starcraft is niet dood bij Blizzard."

Het bedrijf heeft al tweemaal eerder geprobeerd een shooter gebaseerd op Starcraft te maken. De geannuleerde games heetten Starcraft Ghost en Ares.

Schreier meldt overigens dat zijn nieuwe boek niet bedoeld is om allerlei scoops de wereld in te helpen, maar dat hij een verhaal probeert te vertellen over Blizzard en dat dit daar onderdeel van uitmaakt.

Over Starcraft gesproken: gisteren werd aangekondigd dat zowel Starcraft: Remastered als de campagne van Starcraft 2 op 5 november naar Game Pass voor pc komen.

Volgens Ubisoft-aandeelhouder AJ Investments zou inmiddels tien procent van alle aandeelhouders van het bedrijf achter de verkoop van Ubisoft aan andere bedrijven of aan een private equity firma staan.

Dat blijkt uit een brief van AJ Investments die door Reuters werd gedeeld. AJ Investments, dat minder dan één procent van Ubisoft bezit, gaf onlangs al aan voorstander te zijn van de verkoop van Ubisoft nadat de waarde van de aandelen van het Franse bedrijf kelderde. De verkoop van Star Wars Outlaws viel tegen en deze week werd daarnaast aangekondigd dat Assassin's Creed Shadows is uitgesteld naar februari 2025.

In de nieuwe brief benadrukt AJ Investments nogmaals dat het voorstander is van de verkoop van Ubisoft aan een ander bedrijf of een private equity firma "voor een eerlijk bedrag". Daarbij benadrukt de brief dat er kosten moeten worden bespaard, het bedrijf eventueel privé moet gaan in plaats van beursgenoteerd en dat de huidige CEO Yves Guillemot moet worden vervangen.

Zo'n tien procent van alle aandeelhouders van Ubisoft zouden hier inmiddels achter staan, al onthult AJ Investments niet om welke aandeelhouders het gaat. De grootste aandeelhouder van Ubisoft is de Guillemot-familie met vijftien procent van het totaal aantal aandelen, gevolgd door het Chinese Tencent, dat iets minder dan tien procent aan aandelen bezit.