De Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) zet problematisch gamen op de lijst van aandoeningen. Wat betekent dat precies? Moeten we games nu in dezelfde categorie plaatsen als alcohol en cannabis?
Dat er mensen zijn die door games ernstig in de problemen komen is een feit. De gevolgen zijn groot: falen op school, geen sociale contacten meer buiten de game en een teruggetrokken bestaan waarin alles alleen nog maar draait om het spelen. Voor veel ouders is dit een schrikbeeld, vooral wanneer er toch al onbegrip is over het medium.
Als we naar de cijfers kijken valt het met het aantal mensen die in de problemen raken door gamen wel mee. Volgens cijfers van Trimbos Instituut, een organisatie die verslavingen en psychische aandoeningen in kaart brengt, kampt 1,5 procent van jongeren tu en 13 en 16 jaar met gameverslaving. We hebben het dan in totaal over zo’n 12.333 jongeren. Hoewel dat in absolute aantallen niet gigantisch veel is op een bevolking van 17 miljoen, hebben we het nog steeds over een flinke groep die schade op kan lopen doordat spellen hun leven overnemen. Slechts een klein deel hiervan zoekt ook daadwerkelijk hulp. In 2015 waren er 537 mensen die bij de verslavingszorg aanklopten.
Hulp
Volgens Rianne Kasander van Verslavingskunde Nederland is dat lage aantal hulpzoekenden te wijten aan het feit dat gameverslaving nog nergens was erkend. “Dat maakt het ook moeilijker om een diagnose te stellen. Toch heeft verslavingszorg de problemen van hulpzoekenden serieus genomen en bij de behandeling worden dezelfde protocollen gebruikt als bij alcohol en drugs.” Dat de WHO problematisch gamen nu officieel erkent, zou dus kunnen betekenen dat meer mensen de hulp krijgen die ze nodig hebben.
Maar niet iedereen is het eens met de besli ing van de WHO. Verslavingskunde Nederland geeft zelf ook al aan dat verschillende wetenschappers het te vroeg vinden om gamen op de lijst van erkende verslavingen te zetten. Vooral omdat bij de behandeling van problemen wel de juiste dingen aangepakt moeten worden. Onderzoek en ervaring wijst op dit moment namelijk uit dat gameverslaving het gevolg kan zijn van andere problemen. Een kind dat erg eenzaam is en gepest wordt op school, kan met online gamen dat gat in zijn leven opvullen. Een kind dat slechte cijfers haalt en zich daardoor waardeloos voelt, kan dat negatieve gevoel even wegdrukken wanneer hij of zij in een spel wél heel goed is. Als een kind (of volwa ene) een dergelijk gat in het eigen leven gaat opvullen met gamen, kan hij of zij in een neerwaartse spiraal terechtkomen waarbij toch echt die onderliggende oorzaak moet worden aangepakt.
Triggeren
Toch zijn games niet helemaal onschuldig. Kasander: “Er zitten elementen in games die het brein op een bepaalde manier triggeren, wat tot verslaving kan leiden.” En hoewel die beloning ystemen bij games op zich niet verschillen van andere leuke activiteiten, zoals lezen en televisiekijken, gaan games wel net een stap verder met trucjes om iemand door te laten spelen.
Betekent dit dat games op zich ook echt problematisch zijn? Horen ze thuis in dezelfde categorie als alcohol en wiet? Kasander: “Dat weten we nu nog niet. Feit is dat er mensen zijn die erg in de problemen raken met games, maar wat er nu werkelijk de oorzaak van is, is nog niet helemaal duidelijk. Het is inderdaad vaak een psychisch probleem. Gamen is een gedragsverslaving, er is geen biochemisch component zoals bij roken of drinken. Er is meer onderzoek nodig om vast te stellen waarom sommigen in de problemen raken. Lang niet iedereen die gamet raakt ook verslaafd.”
Ook stelt Verslavingskunde Nederland in een statement dat we op moeten pa en om niet elke gepa ioneerde gamer ‘verslaafd’ te noemen. We bellen voor iemand die elke avond een paar uur tv kijkt ook niet meteen de GGD op. Veel gamen is niet meteen problematisch gamen.
Wanneer is het een probleem?
Voor gamers (en hun ouders) is het vaak lastig om de grens te zien tu en ‘gepa ioneerd’ en ‘problematisch’. Volgens een woordvoerder van Tactus Verslavingszorg is dit wel redelijk goed in te schatten: doorgaans geldt de regel dat als andere bezigheden niet door het gamen in het gedrang komen, er ook geen sprake is van een probleem. Een ander waarschuwing ignaal is als de gamer zelf het gevoel krijgt dat gamen in de weg van andere zaken gaat zitten, maar het gevoel heeft niet te kunnen stoppen.
Als dit echter niet aan de orde is, en (huis)werk, sociale contacten en andere liefhebberijen gewoon hun plek hebben naast het gamen, dan is er geen reden tot zorg. Voor bezorgde ouders is dit een goede test: zou je je ook zorgen maken als je kind net zo veel tijd zou doorbrengen met lezen, televisiekijken of postzegels verzamelen? Is het antwoord ‘nee’, en staat het kind verder prima in het leven, dan is er dus ook geen sprake van problematisch gamen.
De website van het Trimbos Instituut heeft een zelftest, waarmee je kunt checken of je zelf in de gevarenzone zit, of er zelfs al overheen bent. Doe de test hier.
Heb je vragen over te veel gamen? Je kan ze anoniem stellen via telefoon of chat via gameinfo.nl
Lees ook ons artikel Gameverslaving als ziekte voor een overzicht van het complexe onderwerp