Misschien heb je al wat mensen horen praten over Disco Elysium. Wellicht heb je hier en daar al opgevangen dat dit stiekem een van de beste games van het jaar is. Of wellicht is deze review de eerste keer dat je de woorden ‘Disco’ en ‘Elysium’ naast elkaar hebt zien staan. Hoe dan ook zouden al deze mogelijkheden naar dezelfde toekomst moeten leiden: eentje waarin je Disco Elysium speelt.

Disco Elysium is een heel raar spel. De hoofdpersoon is constant met zijn eigen hersenen in gesprek. Hij heeft 24 verschillende statistieken waar hij zijn vaardigheidspunten in kwijt kan, en die bepalen welke delen van zijn hersenen het vaakst aan het woord komen. Met een hoge score voor Drama is hij bijvoorbeeld heel theatraal en fluistert zijn brein hem vaak in of iemand liegt of niet. Met een sterke Encyclopedia weet hij ineens allerlei nutteloze feiten over de wereld om zich heen. Maar er zijn ook wat abstractere statistieken: Inland Empire maakt hem gevoelig voor het bovennatuurlijke, en Electrochemistry verleidt hem steeds om drugs te gebruiken.

©GMRimport

Heel raar

Hoe dat werkt, wordt al gelijk aan het begin van de game duidelijk. De hoofdpersoon wordt met een gigantische kater wakker na een bijna dodelijke hoeveelheid alcohol en is zijn geheugen compleet kwijt. Een speler met veel intelligentie hoort van zijn Encyclopedia gelijk in welke stad hij is. Heeft hij juist veel verbeelding, dan kan hij een denkbeeldig gesprek voeren met de stropdas die aan de ventilator hangt.

Ja, zo raar is Disco Elysium. Via gesprekken met anderen, leer – en beslis - je meer over jezelf. De eerste persoon die je naamloze held tegenkomt, spreekt hem aan met “agent”. Aha, ik ben dus een politieagent, denkt hij bij zichzelf. Tenminste, als jij dat wil. Je kunt hem ook laten denken dat hij een vergeten rockster is, vroeger wereldberoemd was, maar nu van zijn sokkel gevallen. Als je wilt kun je jouw personage als een volslagen idioot spelen.

©GMRimport

Lappen tekst

De game speelt als een klassieke rpg, denk bijvoorbeeld aan Planescape: Torment. Van schuin boven zie je je held door de wereld lopen, van de ene gesprekspartner naar de andere. Wat volgt is een soort mix tussen een visual novel en een point and click adventure. Je doet niet veel meer dan rondlopen en ellenlange gesprekken voeren, met meerdere boeken aan dialoog om doorheen te ploegen.

Dat klinkt misschien vermoeiend, maar Disco Elysium is glorieus goed geschreven. We hebben nog nooit zo vaak hardop gelachen. Het is niet alleen goed geschreven ‘voor een game’, maar daadwerkelijk een literair hoogstandje. Welke dialoogoptie je ook kiest, je wordt altijd beloond met sfeervolle omschrijvingen, scherpe opmerkingen en geestige vondsten.

Deze gesprekken kunnen bovendien de meest bizarre wendingen nemen, vooral omdat de held steeds in de rede wordt gevallen door delen van zijn eigen brein. Wie zichzelf toestaat om verdwaald te raken in dialogen, wordt rijkelijk beloond. Een onzinnig gesprek met een cafémanager mondt bijvoorbeeld uit in scherpe vragen over waarom zijn barvrouw ontslag heeft genomen. Oh, hij heeft haar mee uit gevraagd, en ze voelde zich verplicht om ja te zeggen omdat hij haar baas was? Waarom vind je dat eigenlijk zo belangrijk? Dan krijg je ineens de keuze: omdat je een extreme feminist bent.

©GMRimport

Gedachtenkronkels

Op dit soort momenten ontgrendel je Thoughts, gedachten die je als een soort perks kunt inschakelen om jezelf sterker (of zwakker) te maken. Vaak duurt het een paar uur om die gedachten helemaal te verwerken en de volledige bonus vrij te spelen. In dit geval krijgt je agent een Inexplicable Feminist Agenda om te overpeinzen. Terwijl hij denkt, krijgt hij een bonus op zijn autoriteit wanneer hij met mannen praat. Als het gedachteproces is voltooid, verdient hij een hogere empathie en is zijn hang naar drugs verminderd.

De game is echter niet alleen hilarisch, maar nodigt ook uit tot diepere gedachten. De stad Revachol gaat gebukt onder politieke strubbelingen en veel inwoners van de armste wijk waar je patrouilleert, hebben een miserabel leven. Bovendien woedt er onrust onder de bevolking en staken vakbondsleden in de straten om megacorporaties op hun knieën te dringen. Maar ja, de baas van de vakbond is dan weer een corrupte megalomaan, dus wiens kant moet je kiezen?

©GMRimport

Wat is dit voor spel?

Allemaal leuk en aardig, denk je nu misschien, maar wat doe je nou eigenlijk in dit spel? Zijn er gevechten? Is er een verhaal? Goede vragen. Het antwoord is tegelijk ja en nee. Er is niet echt sprake van gameplay, buiten het verkennen van de wereld en praten met mensen. Er is geen vechtsysteem, al kun je wel doodgaan. Je hebt gezondheidspunten en moraalpunten, en als die op nul komen te staan, is het afgelopen.

Het is bijvoorbeeld niet zo verstandig om ruzie te zoeken als je weinig punten in fysieke vaardigheden hebt gestopt. Tijdens een gesprek kan de held soms voor een gewelddadige oplossing kiezen, maar dat pakt niet altijd goed uit. Voor zijn moraalpunten moet hij vooral zijn mentale gezondheid in de gaten houden. Smeken en huilen gaat ten koste van zijn Morale, maar bijvoorbeeld ook het gebruik van drugs en alcohol.

Het hoofdverhaal is in essentie heel simpel: samen met zijn nieuwe partner (althans, door zijn geheugenverlies herkent hij hem niet) moet de held een moord onderzoeken. Hij loopt echter al snel tegen allerlei problemen aan, al is het maar omdat hij niet bij het lijk kan komen zonder te kotsen. Overal waar hij loopt, wordt hij afgeleid door allerlei andere zaken. Een kind vraagt hem om speed, een tuinier ziet er verdacht uit, en misschien moet hij zijn vermiste penning en geweer eens gaan zoeken. En waarom ook niet: uit het niets kan hij ineens beslissen dat hij een soort cupido is en eerdergenoemde cafémanager en barvrouw aan elkaar koppelen, ondanks haar verzoek om dat toch vooral niet te doen.

Niet alles wat hij wil doen, lukt ook daadwerkelijk. Zelfs met de allerhoogste statistieken is hij nog altijd afhankelijk van de dobbelstenen. Voor grote beslissingen krijgt hij namelijk te maken met kansberekening: voordat hij bijvoorbeeld een gevaarlijke sprong probeert te maken, of iemand wil intimideren, zie je hoe groot de kans is dat dat lukt. Vervolgens bepalen virtuele dobbelstenen zijn lot.

Het maakt de game soms wat willekeurig, maar dat is niet zo erg. Juist als iets mislukt, gebeuren vaak de grappigste dingen. Zo probeerde onze vergeetachtige held om een geloofwaardige naam voor zichzelf te verzinnen, maar kwam hij na een onwelgevallige dobbelsteen met ‘Raphaël Ambrosius Costeau’ op de proppen. De toehoorders geloofden er geen snars van, maar je kan wel de hele game volhouden dat dat toch echt zijn naam is, als je wilt.

©GMRimport

Overweldigend

Het is allemaal even goed geschreven, maar het kan wel een beetje veel zijn. Aangezien je niks anders doet dan lezen en klikken, zijn al die lange lappen tekst soms wat overweldigend. Er is geen afwisseling met andere gameplay - lezen en keuzes maken is alles wat je doet. En hardop lachen, hadden we dat al gezegd? Verder vallen er wat kleine foutjes uit de toon, zoals een handjevol spelfouten. In een game met zoveel schrijfwerk, valt dat nauwelijks te verwijten.

Als je nu nog steeds met vraagtekens boven je hoofd zit, valt er weinig meer te zeggen. Die vraagtekens horen bij de game en maken het juist zo leuk. Onze politieagent is ervan overtuigd dat hij een communistische held is die vijftig jaar geleden overleed, is vergeten waar hij woont en heeft besloten dat hij een zwerver is (Hobocop!) en sluipt ’s nachts weg om bewijsmateriaal te stelen. Gewoon, omdat wij dat zo besloten hebben.

Disco Elysium is meer een boek dan een game, en dan ook nog eens een boek dat de hele tijd allemaal absurde zijweggetjes neemt. Je moet je aandacht er daarom bijhouden en kan niet zomaar wat tekst overslaan, al is het maar omdat je dan de snedigste grappen mist. Wie er echter goed voor gaat zitten, vindt in deze game een parel vol briljante momenten. Speel Disco Elysium.

Disco Elysium is nu beschikbaar voor pc en verschijnt in 2020 voor PlayStation 4 en Xbox One.

Het in 2019 uitgekomen Death Stranding is inmiddels door meer dan twintig miljoen mensen gespeeld.

Dat maakte bedenker Hideo Kojima bekend via social media. De game is al sinds november 2019 verkrijgbaar, maar was in eerste instantie alleen op PlayStation 4 beschikbaar. Inmiddels is de game ook op PlayStation 5, pc, Xbox Series-consoles, Mac en smartphones speelbaar.

Vervolg Death Stranding 2: On the Beach staat gepland voor een release op 26 juni, zo werd onlangs bekendgemaakt. Diverse acteurs en actrices uit de eerste Death Stranding keren terug, waaronder Léa Seydoux, Norman Reedus en Troy Baker. Ook Shioli Kutsuna en Elle Fanning hebben rollen in de game.

De eerste Death Stranding is de eerste game die Kojima ontwikkelde met zijn studio Kojima Productions nadat hij de banden brak met uitgever Konami, waar hij de Metal Gear-reeks voor ontwikkelde. Het spel biedt een uniek concept, waarbij spelers door een post-apocalyptisch landschap lopen om pakketten te bezorgen. Zoals gebruikelijk bij games van Kojima worden gameplaysegmenten afgewisseld met soms langdurige filmpjes waarin vooral het verhaal en dialogen centraal staan.

Michel Musters beloonde Death Stranding in 2019 met een 9,5 op Gamer.nl: "Met Death Stranding behandelt Hideo Kojima grote thema’s als het hiernamaals, ouderschap, de connectie tussen mensen en zelfs klimaatverandering en het uitsterven van de mensheid. Hij brengt dit alles op even fabuleuze als verwarrende wijze in beeld. De kerngameplay – het vervoeren van pakketjes en ondertussen je evenwicht zien te bewaren – lijkt in eerste instantie tegenstrijdig simpel. Klikt het eenmaal, dan biedt het concept oneindig veel voldoening. Gecombineerd met de online functies die in de campagne zijn geïntegreerd, resulteert het in een van de meest unieke virtuele ervaringen ooit."

The Last of Us-ontwikkelaar Neil Druckmann heeft zich voor het eerst uitgesproken over een belangrijk plotpunt uit de gamereeks: wat hem betreft heeft Joel "de juiste keuze gemaakt".

Let op: Hierna volgen grote spoilers voor de eerste The Last of Us-game en het eerste seizoen van de gelijknamige HBO-serie.

In The Last of Us wordt het meisje Ellie naar een groep genaamd de Fireflies gebracht. Ellie is namelijk immuun voor een virus dat de gehele mensheid treft. De Fireflies zijn van plan om Ellie te opereren om er zo achter te komen of er een medicijn voor het virus gemaakt kan worden, maar zijn wel genoodzaakt haar te doden. Joel, de man waarmee Ellie de reis naar de Fireflies heeft afgelegd, besluit op het laatste moment echter de Fireflies te doden, Ellie te redden en haar zodra ze wakker wordt uit haar narcose te vertellen dat ze niets voor de mensheid kon betekenen.

Dit einde van The Last of Us heeft al jaren discussie bij gamers opgeleverd - heeft Joel de juiste keuze gemaakt? Regisseur Neil Druckmann heeft nu tegen IGN verteld dat hij van mening is dat Joel dat inderdaad heeft gedaan. "Ik geloof dat Joel de juiste keuze maakte. Als ik Joel was geweest, hoop ik dat ik ook zou kunnen doen wat hij deed om mijn 'dochter' te redden."

Craig Mazin, die samen met Druckmann de HBO-verfilming runt, geeft iets meer nuance. Ook hij geeft aan dat hij waarschijnlijk hetzelfde zou doen. "Maar ik zou graag denken dat ik het niet zou doen. Dat is ook juist het interessante moraal van het verhaal. En daarom is het einde van de eerste game zo spraakmakend en geweldig."

Het tweede seizoen van The Last of Us verfilmt het in 2020 verschenen The Last of Us: Part 2, dat zich vier jaar na de eerste game afspeelt. In de serie zit er echter vijf jaar tussen het eerste en tweede seizoen. De game wordt in ieder geval opgedeeld in meerdere seizoenen, al is nog niet bekend hoeveel precies. Het tweede seizoen bestaat uit zeven afleveringen. De eerste aflevering verschijnt op 14 april op HBO Max.