Voor de Total War-purist is het ketterij van de hoogste orde: geen historische setting, maar een volledig fictieve wereld waarin orks, vampiers en dwergen elkaar brullend de hersenpan inslaan. Dat is misschien jammer voor de geschiedenisliefhebber, maar Total War: Warhammer belooft meer spektakel dan ooit tevoren.
Limbo, de plek die tu en hemel en hel ligt, waar mensen eeuwig wachten op de doorslaggevende besli ing die hen uit de onzekerheid over hun lot verlost. Gelukkig hoeven jullie niet zo lang te wachten en staat er voor deze versie van Limbo al een oordeel klaar.
Wie enkel de beschrijving leest van Limbo, zou zich zo twee jaar terug in het verleden kunnen wanen. Het spel maakt deel uit van de Xbox Live Summer of Arcade, is een platformer vol met inventieve puzzels en heeft een prachtige grafische stijl die samen met de treffende muzikale begeleiding een ijzersterke sfeer neerzet. Het had zo in een recensie van Braid gepast, maar geldt evengoed voor Limbo. Daarna houdt de vergelijking echter op en rest enkel de vraag of Limbo net zoveel potentie heeft om zich tot de beste games van zijn jaar te mogen rekenen. Het antwoord daarop is bevestigend, maar toch niet zo overtuigend als bij Braid.
Dat Limbo niet met zekerheid tot één van de beste spellen van 2010 gerekend mag worden, ligt enerzijds aan de paar kleine minpuntjes die we hebben kunnen ontdekken. Anderzijds komt het door het feit dat Limbo zich voor het leeuwendeel afzijdig houdt van de kenmerken die spellen typeren als vorm van entertainment. Het begint en eindigt zonder aankondiging en ook daartu en word je er maar zelden aan herinnerd dat je een spel aan het spelen bent. In plaats daarvan ligt de nadruk op de verbeelding en eigen interpretatie van waar Limbo precies voor staat. Het spel verheft zich daarmee boven games die hun onderliggende boodschap bij iedere gelegenheid prostitueren en bereikt in plaats daarvan de status van puur en kunstzinnig.
Reddeloos
Het verhaal van Limbo blijft daardoor behoorlijk onderbelicht, maar schittert juist in afwezigheid. Het houdt zich schuil op de achtergrond, impliciet en abstract. De spotlight in het spel is namelijk voortdurend gericht op het jongetje waar jij je als speler over moet ontfermen. Hij ontwaakt en vindt zichzelf terug op de grond te midden van een duister, sinister bos. Enigszins beduusd besluit hij zijn tocht voort te zetten. Maar wat moet een jochie nu zielsalleen in een bos. Ook daar mag je zelf invulling aan geven. Laten we het erop houden dat het een kleine man met een mi ie is. Om deze taak te volbrengen, kan het jongetje springen en krijgt hij af en toe wat contextgevoelige ingevingen, maar verder is de knul tamelijk hulpeloos.
Zijn overlevingskans hangt daarom grotendeels af van of jij als speler in staat bent hem tijdig in veiligheid te brengen zodra er gevaar dreigt. En dat gevaar zit overal, zowel in een klein hoekje als op een uitgestrekte vlakte. Het is lastig voor te stellen hoeveel doodsangsten het kleine jongetje wel niet uit moet staan, alleen in een donker bos, maar dit weet het spel toch bijzonder aardig over te brengen. Berenklemmen, drukpersen en cirkelzagen zijn maar een voorzichtige greep uit het arsenaal aan hinderlagen. Gelukkig voor hem en voor jou als speler gaat aan iedere val een waarschuwing vooraf, waarna je nog luttele seconden hebt om een reddingsplan op touw te zetten. Lukt dit niet, dan zul je moeten aanschouwen hoe de jongen op een gruwelijke manier het leven laat. Maar dat hoort erbij en dit besef leeft ook bij de makers van Limbo. Ga je dood, dan blijft het beeld nog even staan en gunt het spel je een moment om tot bezinning te komen. Wat is er fout gegaan en hoe kan ik het er de volgende keer beter, en het liefst levend vanaf brengen.
Hindernisbaan
Het is daarom wel zo fijn dat je in Limbo nooit lange stukken opnieuw zult moeten doen. Het spel plaatst je vrijwel direct voor de uitdaging die eerder nog te machtig was gebleken. Zo blijft de focus in het spel naar voren gericht, en breng je als speler het jongetje weer een stap dichter bij zijn doel. De valstrikken in het begin van het spel testen voornamelijk je reactiesnelheid maar ook je vermogen knopen door te hakken. Kies je voor de juiste weg dan kun je de flinke stoot adrenaline die daar zojuist bij vrij is gekomen meenemen naar de volgende hindernis. Loopt het minder goed af dan ben je gewaarschuwd en kun je vaak na een tweede poging alsnog je weg vervolgen.
Naarmate het spel vordert, en de bosrijke omgeving verruild wordt voor die van wat nog het meeste weg heeft van een fabriek, beginnen de obstakels die je tegenkomt steeds meer op puzzels te lijken. Het gaat gaandeweg minder om behendigheid en in plaats daarvan komt er aanzienlijk meer denkwerk bij kijken. De puzzels worden nooit extreem moeilijk maar zijn uitdagend genoeg om er op zijn minst een aantal keer voor achter je oren te moeten krabben. Hoe verder de knul doordringt tot deze mechanische omgeving, hoe lastiger de opgaven worden. Dit zorgt er helaas voor dat er toch een paar hobbeltjes in de weg zitten van het verder vloeiende spelverloop. De hinderni en die je moet zien te overkomen dragen aan het begin van het spel namelijk nog bij aan de spelbelevenis – iets of iemand wil blijkbaar niet dat je doordringt tot wat er zich achter de overvloed aan valstrikken bevindt – maar voelen op het eind net iets te kunstmatig aan. Maar voordat dit besef pas echt toe kan slaan, is Limbo je voor en wikkelt het spel de gebeurteni en van de uren daarvoor (het spel is binnen 2 a 3 uur uit te spelen) af. Het spel komt vrijwel gelijk daarna tot een abrupt einde, al even geruisloos als het kort daarvoor begon.
Schemerlichtromantiek
Dat het spel voorbij is, wil niet zeggen dat er in deze recensie niets meer te vertellen valt over Limbo. Wat de titel die dit jaar het spits afbijt voor de ‘Summer of Arcade’-actie nog meer bijzonder maakt is namelijk de audiovisuele benadering waarvoor de makers gekozen hebben. Limbo is namelijk volledig in zwart-wit weergegeven en bekent juist daarmee kleur als een spel dat niet bang is om de videogameconventies te doorbreken en een brug te slaan naar het kunstzinnige. Hoewel je slechts aan twee dimensies gebonden bent, kun je terwijl je speelt altijd wel een glimp opvangen van wat er zich op de achtergrond bevindt. De wereld is in verschillende lagen achter elkaar geplakt, maar hoe verder je kijkt, hoe waziger het wordt. Op de voorgrond hebben de ontwikkelaars veel gespeeld met belichting. Met slechts donkere dan wel lichte tinten krijgen ze het voor elkaar om het bos meer tot leven te wekken dan een beetje groen dat ooit voor elkaar had kunnen krijgen.
Hebben we daar dan ook nog een leuk muziekje bij om de sfeer er extra goed in te houden? Ja en nee. Ja, er is muziek, maar die beperkt zich tot enkele zwaar dreunende tonen in geval van dreigend gevaar. Ook de geluidseffecten zijn minimalistisch, maar daarom niet minder treffend. Het plotselinge kraken van takken stuurt rillingen door heel je lijf, en wordt enkel overtroffen door het kille geluid van brekende botten. Ook de mechaniek in latere gedeeltes van het spel splijt je oren met doortastende klanken. Verder is het echter stil, doodstil. Het beangstigende aan de afwezigheid van geluid zorgt ervoor dat je niet te lang op één plek wil blijven. Maar loop je door, dan overstemt het geritsel van je voetstappen wellicht een onheilspellende klank of notificatie van gevaar. Limbo nodigt je uit om je ogen en oren goed open te houden en geeft ze daarvoor ook ruimschoots de kost
Limbo is wat ons betreft de volgende titel in de lijst van spellen die tot kunst verheven mogen worden. Het is een artistiek totaalplaatje en behoort daarmee tot een select groepje van diepzinnige ideeën die tot volwaardige games zijn uitgewerkt, zonder daarbij de gelaagdheid van het oorspronkelijk concept te verliezen. Helaas is het veel te snel voorbij en blijft het hoge niveau niet gedurende het hele spel gehandhaafd. Wel hebben de makers van Limbo een spel afgeleverd dat geen compromi en doet om maar aan de wetten van de game-industrie te voldoen. Leg je de game onder de loep wat betreft de welbekende criteria als herspeelbaarheid, achievements en speelduur, dan blijkt namelijk ook dat het in alle opzichten behoorlijk tekort schiet. Maar dat is niet de insteek van Limbo. Het spel blinkt juist uit in de afwezigheid van vrijwel al deze zaken en blijft daardoor trouw aan waar het voor staat. En wat dat precies is, dat laat Limbo aan jou over.