Far Cry 5 lijkt op het eerste gezicht het meest actuele deel uit de serie tot nu toe, maar schijn bedriegt. De religieuze sekte die de fly-over staat Montana heeft overgenomen lijkt misschien model te staan voor de verknipte moraal van evangelisch Amerika, maar het spel weet – soms wat ongemakkelijk – om vrijwel ieder gevoelig onderwerp heen te draaien. Veel verder dan een verdwaalde sneer hier en daar komt het niet en dat is jammer, maar uiteindelijk ook niet waar deze game om draait.
Geheel volgens traditie is Far Cry 5 namelijk weer een behoorlijke mix van shooter en openwereldgame waarin je na de introducerende mi ie kunt gaan en staan waar je maar wilt. De sekte die de boel heeft overgenomen bestaat uit vier kopstukken die ieder zo hun gebied van de kaart beheersen. Het is aan jou als hulpsheriff om de greep die deze sadistische leiders hebben op de regio stukje bij beetje te verzwakken.
Pratende schurken, zwijgende helden
Dat gebeurt onder andere door verhaalmi ies te doorlopen, burgers te redden en bouwwerken van de sekte op te blazen. Iedere verzetsactie levert punten op die een metertje in het kaartscherm opvullen. Zit deze meter vol, dan staat het spel je toe om een van de leiders uit te schakelen.
Zoals Vaas in deel drie en Pagan Min in Far Cry 4 staat er ook in deze game een even charismatisch als sadistisch gezicht aan het hoofd van de vijandelijke overname van Montana. De familie Seed is met Joseph aan het hoofd een religieuze bende vol doorgedraaide gekken. Deze gluiperds en hun uitgebreide monologen zijn zoals we gewend zijn van de franchise tien keer intere anter dan de zogenaamde held die je zelf onder de knoppen hebt. Die houdt namelijk het gehele spel zijn lippen stijf op elkaar.
Guns for hire
De keuze om in dit vijfde deel - na meerdere sprekende hoofdpersonen - een stille protagonist te hebben komt waarschijnlijk voort uit het feit dat het gehele spel nu ook samen is te spelen in co-op. Outposts veroveren of zelfs de verhaalmi ies met zijn tweeën doorlopen is nu mogelijk, maar er zit een behoorlijk addertje onder het gras. Alleen bij de host wordt de voortgang opgeslagen, waardoor de andere speler helemaal niet verder komt in het verhaal. Dat is behoorlijk zuur, want op die manier moet je alle mi ies die je samen hebt gedaan alsnog een keertje in je eentje doen.
Wie daar geen zin in heeft kan er voor kiezen om de hulp in te roepen van een van de AI-partners die je kunt rekruteren. Met simpele commando’s is het mogelijk deze personages op strategische posities te plaatsen en ze te laten aanvallen. Ieder personage heeft bovendien zo zijn eigen speciale vaardigheden. Zo kan Boomer de hond alle vijanden in een gebied voor je taggen en brengt hij je extra kogels. Dat is ideaal voor wie liever geruisloos de sekte uitschakelt. Nick Frye doet het daarentegen weer op een compleet andere manier door vanuit zijn watervliegtuig bombardementen uit te voeren.
Krakkemikkige formule
Deze hulpjes zijn een welkome toevoeging, maar tegelijkertijd ook een bron van frustratie. Na jarenlang dezelfde engine gebruikt te hebben, begint Far Cry in deel vijf steeds krakkemikkiger aan te voelen en nergens valt dat meer op dan in de AI. Vijanden zijn namelijk al oliedom, maar de Guns For Hire weigeren soms het vuur te openen, blokkeren de weg voor je of leggen soms ineens het loodje. Ze zijn daardoor zo wispelturig dat je maar beter niet te veel op ze kunt rekenen, wil je levend uit een vuurgevecht komen.
De Far Cry-formule begint in zijn geheel ook steeds meer scheurtjes te vertonen. Wie een van de eerdere delen heeft gespeeld weet precies wat er deze keer allemaal op stapel staat. Er zijn outposts om te bevrijden, vrachtwagens te bestelen en hebbedingen om te verzamelen, maar dat heb je allemaal al eens eerder gedaan. Waar een andere openwereldgame van Ubisoft vorig jaar nog behoorlijk op de schop ging om een fri e wind door het genre te laten waaien, voelt Far Cry 5 nog best hetzelfde aan.
Gestroomlijnder en chaotischer
Dat wil niet zeggen dat er helemaal geen veranderingen zijn doorgevoerd. Het craften van medicijnen en grotere portemonnees is behoorlijk teruggeschroefd. Ook het XP-systeem is vervangen door challenges. Weet je bijvoorbeeld tien vijanden uit te schakelen met een pijl en boog, dan verdien je punten die weer zijn te besteden aan perks. Zo kun je bijvoorbeeld een parachute of een grotere voorraad ammunitie meenemen, of meer gezondheid vrijspelen. De kaart is ook niet langer meer bezaaid met icoontjes vol met kleine nietszeggende opdrachten, want er zijn nu veel meer betekenisvolle zijmi ies. De leukste daarvoor zijn de opdrachten waarin je verborgen voorraden met levensmiddelen van een prepper moet zien te vinden door binnen een afgesloten omgeving de entree naar een schuilkelder te ontfutselen.
De chaos en onvoorspelbaarheid van de speelwereld zorgen uiteindelijk voor de rest van het plezier, maar steeds vaker zitten ze de lol ook dwars. Soms kun je nog geen vijf seconden van A naar B rijden zonder dat je weer wordt gespot of wordt aangevallen door een vijandelijke groep. Far Cry 5 lijkt soms zo ziekelijk geobsedeerd met je afleiden en aanvallen dat je niets anders kunt doen dan de meeste aanvaringen maar voorbij te scheuren. Ervaringspunten levert het uitschakelen van vijanden toch niet meer op, waardoor je ook steeds minder gedwongen wordt om overal stil te blijven staan.
De tijd lijkt daardoor steeds meer rijp voor een Far Cry Origins die de serie een fri e nieuwe draai geeft. Tot die tijd is er echter Far Cry Arcade, een map-editor waarin spelers zelf hun eigen mi ies in elkaar kunnen sleutelen. Afgaande op de creaties die nu online beschikbaar zijn, staan daar al best creatieve dingen tu en – onder andere een horrorachtige walkingsimulator – maar de editor is met name op de consoles wel even knoeien. De aanwezigheid van de Arcade rekt de speelduur van Far Cry 5 - bovenop de 20 uur die het hoofdverhaal inneemt - op totdat je geen zelfgemaakte mi ie meer kunt zien.
Far Cry 5 is voor deze recensie gespeeld op de PlayStation 4. De game is ook verkrijgbaar voor Xbox One en pc. Far Cry 5 verschijnt op 27 maart.