Fallout 3

Met luid gekrijs en een wazig zicht op de doktoren kom je ter wereld. Je wordt geboren in Vault 101, een atoomschuilkelder in de omgeving van Washington D.C.. Deze schuilkelders waren gebouwd vóór de allesverwoestende nucleaire oorlog van 2077 met China. Het zijn, in een postnucleair landschap vol waanzin, de enige plaatsen waar veiligheid gegarandeerd is. De eerste negentien jaar van je leven breng je hier door, tot op een dag je vader halsoverkop wegvlucht, de buitenwereld in. Jij volgt hem in zijn vooralsnog onbekende queeste en begeeft je in het Capital Wasteland, het verwoeste gebied rondom de Amerikaanse hoofdstad.

Het is zaak om meteen één mythe uit de wereld te helpen: Fallout 3 is absoluut geen shooter. Dat mag mi chien opmerkelijk klinken voor een eerstepersoons spel met vuurwapens, maar in de kern is het spel een pure role-playing game. Het S.P.E.C.I.A.L.-systeem, dat stamt uit de oorspronkelijke Fallout-games, vormt het stevige fundament onder de role-playing-gameplay. Je wordt geboren met een aantal eigenschappen, zoals intelligentie, kracht en perceptie. Deze zaken beïnvloeden voor een groot gedeelte wat voor soort speler je wordt. Hoe meer kracht, hoe meer je kunt dragen en hoe meer schade je doet met slagwapens. Hoe hoger je intelligentie, hoe groter je kennis van computers (om ze te hacken) en hoe meer vaardigheidspunten je kunt verdelen.

Deze vaardigheidspunten, die je in het begin van het spel toekent en die je per level dat je stijgt kunt toekennen, vormen de tweede pijler van het S.P.E.C.I.A.L.-systeem. Denk daarbij aan je vaardigheden met pistolen, geweren en laserwapens. Ook dingen zoals je computervaardigheid, nodig voor het hacken van terminals, spreekvaardigheid (om mensen succesvol om te praten) en vaardigheid om sloten open te breken zijn hierbij van de partij. Hoe hoger het level dat je bereikt, hoe meer je je speelstijl kunt verfijnen.

Het derde, en veruit leukste en uniekste, element van dit systeem zijn de perks. Per level dat je stijgt, kun je één unieke perk uitkiezen die je personage op unieke wijze verbetert. Er zijn duidelijke, effectieve perks, zoals een grotere kans om je vijand te raken en een betere omgang met bepaalde type wapens. Maar er zijn ook hilarische en speciale perks. Zo zorgt de Bloody Me -perk ervoor dat je vijanden uit elkaar spatten als je ze doodt. En de Animal Friend-perk zorgt ervoor dat beesten in de omgeving je niet meer aanvallen. Sommige perks hebben meerdere niveaus. Het tweede niveau van laatstgenoemde perk zorgt ervoor dat dieren in de omgeving je zelfs te hulp schieten tegen je vijanden.

Het opdoen van ervaringspunten om te levelen gebeurt op een logische en overzichtelijke manier. Voor dingen die er toe doen, zoals bijvoorbeeld het doden van vijanden, het ontdekken van nieuwe locaties, het volbrengen van quests, het succesvol ompraten van mensen en het openbreken van sloten, krijg je ervaringspunten. Je kracht wordt dan niet bepaald door je level, maar puur door de punten die je toekent aan je eigenschappen als je omhoog levelt. Het mooie is dat, in tegenstelling tot Bethesda's andere game Oblivion, de vijanden niet met je mee levelen. Zo kunnen de Super Mutants, bekende vijanden voor Fallout-veteranen, in het begin nog als een brug te ver worden gezien, terwijl je ze later in het spel flink te grazen kunt nemen.

Het vechten in Fallout 3 kan in real-time, zoals in een first-person shooter, maar is dan zeer onnauwkeurig en ineffectief. Veel handiger is het Vault-tec A isted Targeting System, oftewel V.A.T.S.. Het is een vervanger voor de turn-based aanpak van de eerdere delen. Je kunt de tijd op ieder gewenst moment tijdens het vechten stilzetten om V.A.T.S. te activeren. Je hebt een aantal actiepunten die je kunt gebruiken om aanvallen uit te voeren. Je kunt hierbij wi elen tu en vijanden en ook tu en de lichaamsdelen van je vijand.

Hier komen veel tactische keuzes aan te pas. Soms is de kans (weergegeven met een percentage voor elk lichaamsdeel) dat je het hoofd raakt niet zo groot, maar áls je het raakt, dood je daarmee wel de vijand. Schoten in de torso kosten minder actiepunten, maar kunnen ook minder effectief zijn. Soms is het ook slim om het wapen uit de handen van de vijand te schieten of op een speciaal lichaamsdeel van de vijand te mikken. Zo hebben de krabachtige Mirelurkers een zwak, maar moeilijk te raken hoofd tu en hun pantser. En als je de antenne van de vuurmieren kapot schiet, dan vallen ze elkaar aan.

Het V.A.T.S.-systeem is werkelijk fenomenaal uitgewerkt en blijft al die tientallen uren dat je de game ongetwijfeld zult spelen, zeer leuk om te hanteren. Niet in het minst omdat het gepaard gaat met slow-motion en stijlvol  geweld. Het is bovendien een teken dat Fallout 3 toch vooral een rollenspel is: met V.A.T.S. is het vechten helemaal op statistieken geijkt. Je zult je real-time handelingen in gevechten dan ook vooral beperken tot dekking zoeken om je actiepunten te laten herladen en jezelf slim positioneren om V.A.T.S. te activeren.

De kern van de gameplay staat dus als een huis. Deze gameplay speelt zich af in een intrigerende en werkelijk fantastisch uitgewerkte omgeving, het Capital Wasteland. Het gebied rondom de hoofdstad Washington D.C. is een dor landschap met hier en daar een nederzetting. Het wordt geteisterd door gemuteerde beesten, rovers en Super Mutants. Hier en daar liggen dorpjes en zijn nederzettingen te vinden. Het stadsgedeelte van Washington D.C. biedt overal verwoeste gebouwen. Bovendien zijn de typische locaties van de stad, zoals het Pentagon en het Congres, ook aanwezig. Maar er zijn nog tal van andere unieke, inventieve locaties, waarvan het zonde zou zijn om ze hier te noemen.

Eigenlijk moest Bethesda twee werelden ontwerpen voor deze game. Eerst de wereld van vóór de nucleaire oorlog, met een typische jaren 50-feel, maar aangedreven door nucleaire- en robottechnologie. Vervolgens moest het die conceptuele wereld volledig laten verwoesten om de unieke, postapocalyptische setting te creëren. Hierin komt het gevoel van een vijandige, losgeslagen wereld waarin waanzin en geweld de boventoon voeren, helemaal naar voren. Telkens weer wanneer je een nieuwe, unieke locatie tegenkomt, krijg je bewondering voor de manier waarop Bethesda dit universum heeft uitgewerkt.

De morele keuze tu en goede en slechte besli ingen speelt een grote rol in Fallout 3. Het meest exemplarische voorbeeld hiervan is de keuze om de atoombom die in de nederzetting Megaton ligt, te deactiveren dan wel te laten ontploffen. Maar gedurende het hele spel word je met keuzes geconfronteerd die een wezenlijk andere draai aan het geheel kunnen geven. Je wordt natuurlijk enigszins aan het handje genomen bij de hoofdquest, maar daarbinnen heb je volop de vrijheid om morele keuzes te maken die je mogelijkheden in de spelwereld beïnvloeden.

Je kunt proberen het hoofdverhaal zo snel mogelijk te doorlopen, maar in dat geval mis je ongelooflijk veel van het spel. De wereld van Fallout 3 is waanzinnig groot en divers en je zult dan ook lang niet alles gezien hebben als je de game hebt uitgespeeld. Om je optimaal door de wereld te laten opzuigen, is het zaak om het Capital Wasteland in te trekken op zoek naar sidequests. Al in de eerste nederzetting buiten Vault 101, Megaton, vind je een breed scala aan opdrachten. Deze sidequests zijn over het algemeen goed uitgewerkt en leuk om te doen en kennen, buiten de grote bonus van ervaringspunten, goede beloningen.

De tochten die je door Fallout 3 maakt, voelen nooit te lang of frustrerend aan. Dat zou wel een valkuil kunnen zijn voor een dergelijke game, maar Fallout 3 weet het elke keer weer intere ant te maken. Meestal kom je kampementen van rovers of Super Mutants tegen waar je je doorheen moet knokken voordat je bij je doel komt. Als je een locatie eenmaal ontdekt hebt, kun je er via de overzichtskaart meteen naar toe reizen. Elke eerste reis naar de gewenste locatie is dus spannend en een volgende reis is niet meer nodig.

Een grote angst bij veel mensen vooraf was dat Fallout 3 geen typische Fallout-game zou worden, maar meer een 'Oblivion with guns'. Die laatste vergelijking gaat in ieder geval niet op. Op het eerste gezicht hebben Fallout 3 en The Elder Scrolls IV: Oblivion verbazingwekkend veel overeenkomst. Het zijn beide role-playing games in een open spelwereld met een eerstepersoons perspectief, die bovendien op dezelfde grafische motor draaien. Maar in de kern van de gameplay zitten fundamentele verschillen. Zo onderscheidt V.A.T.S. de game volledig van Oblivion in zijn gevechten, die daardoor echt totaal verschillend aanvoelen. Ook de manier van levelen in Fallout, die in Oblivion nog wel eens werd bekritiseerd omdat de vijanden met je mee levelen, is verschillend. De gamers die Oblivion vanwege deze specifieke kritiekpunten niet goed konden pruimen, hoeven absoluut geen angst te hebben dat dit ook met Fallout 3 gebeurt.

Een kwestie die met name nostalgische fans bezighoudt, is of Fallout 3 wel een echte Fallout-game is. Velen hebben die vraag van tevoren al negatief beantwoord: wat heeft een eerstepersoons, grotendeels real-time spel van een andere ontwikkelaar eigenlijk nog te maken met het isometrische, turn-based Fallout uit 1997? Qua gameplay zijn er natuurlijk gigantische verschillen, maar ook niet te onderschatten overeenkomsten. De pure basis van het S.P.E.C.I.A.L.-systeem is fier overeind gebleven. De turn-based gevechten zijn vervangen voor het fenomenale V.A.T.S.-systeem, wat eigenlijk het beste compromis is dat mogelijk is in een eerstepersoons spel.

Het universum is met veel zorg en liefde door Bethesda omgevormd tot een eigen spel. De bekende facties, de Brotherhood of Steel en de Enclave, keren uiteraard terug. Maar ook alle vijanden die je tegenkomt zul je herkennen uit eerdere Fallout-spellen. Mi chien mist Fallout 3 net die cynische, donkere humor waar de eerdere spellen zo bekend om werden. Verder is het echter alleen maar bewonderenswaardig dat Bethesda een dergelijk, geweldig bedacht universum van jaren oud, in een moderne game heeft weten te verwerken.

Qua gameplay mag Fallout 3 simpelweg briljant genoemd worden. Maar geen enkel spel is volledig foutloos, ook Fallout 3 niet. Zo wil het hier en daar nog wel eens aan afwerking ontbreken. Met name de pathfinding van sommige personages laat wel eens te wensen over. Ook de animaties zijn niet zo vloeiend als andere moderne games op de markt. Met name de PlayStation 3-versie, die wij gebruikten om de game te reviewen, kent enkele i ues. Zo wordt de game even gepauzeerd wanneer je een melding van PlayStation Network krijgt. Ook is de framerate niet op alle plekken helemaal stabiel. Het zijn echter kleine i ues die de speelervaring echt niet naar beneden halen.

Een ander minpuntje heeft te maken met de hoofdquest. Fallout 3 is eigenlijk helemaal geen spel waar je lineair doorheen moet razen, daarmee doe je jezelf, de ontwikkelaars en de game tekort. Maar als je wel zo'n type speler bent, dan kan het einde van de hoofdquest wat abrupt aanvoelen. De boel eindigt na tal van memorabele momenten, enigszins plotseling. Het is daarom aan te raden om, voordat je voelt dat je dicht bij het einde bent, de wereld nog volop te verkennen en doet wat je wilt doen in het Capital Wasteland.

Fallout 3 is bovenal echter een monumentale prestatie. Het bouwt voort op het origineel door middel van het S.P.E.C.I.A.L.-systeem en het goed toepa en van het geweldige, postnucleaire universum. Maar het brengt ook zijn nieuwe, gedurfde dingen, zoals het briljante V.A.T.S.. Alle stukjes van Fallout 3 vallen hierbij in elkaar. De 'core gameplay' is niets minder dan briljant en de omgeving waarin deze gameplay zich afspeelt, blijft oneindig intere ant.

Uiteindelijk is Fallout 3 dus meer dan de som van zijn delen. Het is een uniek spel dat in alle gameplay-elementen wervelend is uitgewerkt. De eenendertig gespeelde uren, het bereiken van level 16 van de 20 en het voltooien van de hoofdquest zijn voor ondergetekende eigenlijk nog te weinig om het hele Fallout-universum op te zuigen. Zo'n fantastische speelervaring snakt, na tientallen uren, zelfs nog naar meer.