Voor de Total War-purist is het ketterij van de hoogste orde: geen historische setting, maar een volledig fictieve wereld waarin orks, vampiers en dwergen elkaar brullend de hersenpan inslaan. Dat is misschien jammer voor de geschiedenisliefhebber, maar Total War: Warhammer belooft meer spektakel dan ooit tevoren.
Gamer.nl past sinds kort hele én halve cijfers toe op games die gerecenseerd worden. Door het huidige beleid van Apple is op dit moment de Gamer.nl-app voor iPhone en iPad nog niet geupdatet, waardoor het cijfer van deze recensie mogelijk niet juist wordt weergegeven. Deus Ex: Human Revolution krijgt van Gamer.nl een 9,5.
Hoe zijn games een verhalend medium? Het is een vraag die de huidige game-industrie nog steeds niet helemaal beantwoord heeft. De potentiële kracht van gaming is dat de speler door de interactiviteit van de gamewereld volledig ondergedompeld wordt in het verhaal. Te veel interactiviteit, zoals in free roaming games als Grand Theft Auto, kan juist weer zorgen voor het verdwijnen van de focus van het verhaal. Dat terwijl een strikt lineaire game het verhaal soms centraliseert, maar veelal aan interactiviteit inlevert. Tien jaar geleden zocht Deus Ex de middenweg door een illusie van vrijheid rondom een grotendeels vastliggend verhaal te creëren. Human Revolution herhaalt dat trucje met verve en biedt daarom, zelfs tien jaar later, een unieke en ijzersterke interactieve ervaring.
2027
In Human Revolution tellen we het jaar 2027, vijfentwintig jaar voorafgaand aan het origineel. Als speler kruipen we in de nog volledig organische huid van Adam Jensen, een ex-SWAT-agent die de verantwoordelijkheid draagt over de beveiliging van Sarif Industries. Dit bedrijf uit Detroit is een grote speler op de markt van mechanische augmentaties, een omstreden innovatie waarbij menselijke lichaamsdelen vervangen worden door (verbeterde) mechanische tegenhangers. Wanneer een stel geaugmenteerde soldaten Sarif Industries onverwachts binnenvallen raakt Jensen zwaargewond. Zijn enige redding is om een groot deel van zijn lichaam te laten vervangen.
Jensen is door zijn nieuwe lichaam een controversieel man geworden, ook al heeft hij niet zelf voor zijn verbeteringen gekozen. Een groot deel van de bevolking verzet zich tegen de moderne technologie en hier word je als speler continu mee geconfronteerd. Terwijl je daarmee kampt, volg je ook nog een spoor dat je naar de daders van de inbraak bij Sarif Industries moet leiden. Het knappe van de game is dat het spoor in grote lijnen vastligt, maar dat je als speler toch het gevoel krijgt dat je zelf bepaalt hoe je verder gaat.
Virtuele wereld
Dat gevoel wordt deels veroorzaakt door de fenomenale wereld van Deus Ex: Human Revolution. Met name de enkele steden die Jensen tijdens zijn reis bezoekt komen werkelijk tot leven. Voor de game bedacht ontwikkelaar Eidos Montreal tientallen fictieve bedrijven, modestromingen en meubels. Ook vulde het de wereld met nieuws op televisie, kranten, e-mails en boeken die allen meer achtergrondinformatie en duiding bieden. Het resulteert in een wereld die realistisch aanvoelt en overkomt alsof er in geleefd wordt. Dat gevoel wordt versterkt door de vele omgevingen die zijn gevuld met objecten - van ordinaire rommel tot kunstwerken - die met prachtige kleurencomposities belicht worden. De game hanteert een vaak terugkerende geel-zwarte kleurencombinatie, maar wi elt deze stijl geregeld in voor een volstrekt andere belichting. Daardoor krijgen veel ruimtes een eigen smoel. Sowieso hebben de steden die Jensen bezoekt allen duidelijk een andere sfeer en bieden de laboratoria en kantoren die hij infiltreert meer dan voldoende variatie. Het visuele ontwerp van Human Revolution behoort samen met Bioshock dan ook tot het beste van de laatste jaren.
De kracht van de virtuele wereld komt ook deels voort uit het levelontwerp. Levels in de Deus Ex-serie kennen een stelsel van meerdere paden naar eenzelfde doel, en ook in Human Revolution komt dit concept uitstekend uit de verf. Verwacht geen open wereld, maar levels die groots van opzet zijn en altijd meerdere manieren kennen om bij een ruimte te komen. Een ruimte achter een gesloten deur kan bijvoorbeeld bereikt worden door de code van de deur ergens in het level te vinden, de deur te hacken of juist door een omweg te zoeken (zoals bijvoorbeeld een ventilatieschacht of een zwakke - en dus vernietigbare - muur). Meer dan eens zul je als speler versteld staan van het ingenieuze leveldesign waarin iedere speler zijn eigen geprefereerde weg kan banen. Doordat geen enkel pad voelt als de optimale route die de ontwikkelaars voor ogen hebben, ontstaat een illusie van vrijheid.
Keuzes
Het is die illusie die Human Revolutie zo goed maakt. Als speler krijg je het gevoel dat jij bepaalt hoe je de game speelt, in plaats van andersom. Niet alleen bepaal je het te bewandelen pad, maar ook hoe je de tegenstanders benadert. Hoewel het door de redelijk hoge moeilijkheidsgraad niet verstandig is om in middenin een ruimte op iedereen te gaan schieten, kunnen shooterfans met gerichte schoten en tactisch dekking zoeken alles met wapens oplo en. Het is ook mogelijk vijanden bewusteloos te slaan of zelfs compleet ongezien voorbij alle weerstand te sluipen.
Omdat je snel kunt wi elen tu en speelstijlen, kun je als speler tientallen tactieken voor een probleem gebruiken. Een sluipende speler die ontdekt wordt, kan vaak snel een gewelddadige oplo ing gebruiken, terwijl een aanvallende speler zich na een aanval juist ongezien kan proberen te verplaatsen om zo de vijanden van een andere kant te verra en. De actie verveelt dan ook nooit, want een alternatieve aanpak ligt altijd om de hoek. Wel zijn er een paar eindbazen die gedurende de loop van de game gedood moeten worden. Die geforceerde momenten voelen een beetje aan in een game die verder om vrijheid van tactiek draait.
Human Revolution beloont de speler voor elke tactiek met ervaringspunten. Dat levert uiteindelijk Praxis-punten op, die vervolgens weer besteed kunnen worden aan Adams augmentatie. Deze maken het mogelijk om een bepaalde speelstijl verder te verfijnen. Sluipende spelers kunnen bijvoorbeeld kiezen voor onzichtbaarheid, terwijl aanvallende spelers extra kracht in hun armen kunnen gebruiken om een vijand met een koelkast te pletten. Veel van deze augmentaties kosten echter energie, waardoor het aan de speler is om deze met tact te gebruiken. Hoewel augmentaties niet terug te draaien zijn, kun je altijd een andere tactiek proberen.
Consequenties
Ook in het verhaal keren de keuzes die je als speler maakt terug. Het verhaal kent momenten en mi ies die de verhaalverloop net iets kunnen veranderen, al blijft de strekking van het algehele verhaal grotendeels hetzelfde. Het knappe van Human Revolution is dat het erin slaagt je het gevoel te geven dat jouw keuzes invloed hebben op de spelwereld . Dat doet de game voornamelijk door subtiel op je acties te reageren. Zo lees je in kranten vaak het resultaat van je mi ies terug en kun je sommige informatie alleen krijgen als je een bepaalde keuze hebt gemaakt. Het wekt de illusie op dat de speler het spelverloop bepaalt, zelfs al is dat grotendeels niet zo.
In combinatie met de meerdere paden en tactieken vormen die subtiele veranderingen aan het verhaal genoeg motivatie om de game meerdere malen uit te spelen. In tegenstelling tot de meeste moderne RPG’s kenmerkt de game zich niet door een typisch ‘goed versus kwaad’-achtig moralistisch systeem. De keuzes die je als Adam Jensen maakt bepalen niet het personage zelf, maar juist de consequenties die aan een keuze verbonden zijn. Nergens komt dat zo goed naar voren als in de sociale gevechten. In deze gesprekken dien je een personage te overtuigen van je doel door datgene te zeggen wat deze persoon waarschijnlijk wil horen. Een geslaagd gesprek kan een mi ie makkelijker maken, maar het maakt Jensen niet noodzakelijk een beter of slechter persoon. Human Revolution beseft dat de wereld uit grijstinten bestaat en dat wij mensen niet kunnen kiezen of we een goed of slecht persoon zijn, maar enkel subtiele invloeden hebben op het onvermijdelijke. Uiteindelijk is dat een krachtigere boodschap dan de gedachte die de meeste RPG’s de laatste jaren meegaven.
Technische mankementjes
Als Human Revolution één zwaktebod kent, dan is het de techniek waarop de game draait. De visuele stijl van de game is weliswaar subliem, maar echt hele mooie beelden levert de engine niet op. Met name de gezichtsanimaties zijn erg houterig en kunnen niet op tegen die van de meeste moderne rollenspellen. Daarnaast duren de laadtijden met gemak een halve minuut, wat met name voor de spelers die frequent een stuk moeten overdoen een irritatie kan vormen.
De PC-fans van de oorspronkelijke game kunnen overigens opgelucht ademhalen, want de PC-versie van de game is ongetwijfeld de beste. Niet alleen maken de vele grafische opties de game beduidend mooier, de besturing en interface zijn ook uitstekend geoptimaliseerd voor het platform. Het is ouderwets genieten om de code van een keypad met het toetsenbord in te tikken. De PC-versie voelt de laatste tijd steeds vaker het ondergeschoven kindje van de gamesindustrie, maar in Human Revolution is daar geen sprake van.
Human Revolution is de gedroomde terugkeer van een unieke gameserie. Bijna alles wat het origineel zo goed maakte, zit weer in de game, maar nu in een nog overtuigendere wereld én met een vecht- en sluipsysteem dat tegelijk toegankelijker is en beter werkt. Buiten die optimalisatie om biedt de game mi chien niet eens zo veel nieuwigheden, maar de formule is nog steeds zo uniek dat dit nauwelijks deert. Nieuwkomers hoeven daarbij niet bang te zijn dat de game niet te volgen is en fans van het origineel zullen smullen van alle subtiele verwijzingen naar de eerste Deus Ex. Human Revolution is in een notendop het vervolg waar Deus Ex recht op heeft.
Deus Ex: Human Revolution is gespeeld op een PC met de volgende specs: Intel Core2Quad 9550, ATI Radeon 5850, 6GB RAM, Windows 7 64bit.