Wat zijn games divers. Het ene moment ben je een vader die rouwt om zijn aan kanker overleden zoontje, het volgende een boterham. Je schiet en je springt. Je redt en je moordt. Je leeft en je sterft en je leeft weer. Begeef je je in het ene spel op een middeleeuws slagveld of in de ruimte, in een andere betreed je het werk van Martin Cornelius Escher.
De output van de Nederlandse kunstenaar en designer diende al vaker als inspiratie voor computerspellen. Echochrome, Antichamber en het briljante Monument Valley wisten allen op eigen wijze de vertaalslag van prent naar game te maken – onmogelijke bouwsels en onlogische logica vormden de basis voor spel. Zelfs Dante’s Inferno deed een poging. Van die titels wist alleen Antichamber de speler daadwerkelijk in het werk van de meester te plaatsen.
"Ik wandel steeds in raadselen”
Manifold Garden streeft ook zulke Escheriaanse immersie na; de schaal is alleen wat groter. Oneindig, om precies te zijn. De game oogt herkenbaar voor wie Echochrome en Antichamber heeft gespeeld: de uit eenvoudige vormen opgebouwde complexe structuren zijn zwart omrand en textures ontbreken. De eerste van de game toont eindeloze herhalingen van die structuren. In die hypnotiserende architectuur moet jij puzzels gaan oplo en.
Boven, onder, links en rechts zijn vreemde concepten in die puzzels. Door tegen een muur op te lopen draai je à la Gravity Rush de zwaartekracht om en is boven plots rechts geworden en onder links. Manifold Garden vraagt je je desoriëntatie de baas te blijven en met blokken te slepen om nieuwe stukken level te openen. Blokken met pijlen erop corresponderen met elementen die je in de levels vindt. Zo open je deuren en bouw je bruggen naar stukken oneindigheid die in eerste instantie onbereikbaar lijken.
Een simpel voorbeeld. Je pakt ergens een rood blok met daarop een bepaald insigne en een pijl, neemt het mee naar een platform even verderop en plaatst het op een rood vierkant met corresponderende rode lijn. De lijn loopt richting een enorme toren. Door het blok op het vierkant te plaatsen wordt een gat ergens hoog in de toren gevuld met een rode brug. Omdat de toren rechtop staat kun je niet omhoog, dus gooi je de zwaartekracht om. Toren wordt horizontale brug, jij loopt verder, je bereikt een volgend bouwsel, et cetera.
Net als Antichamber werkt Manifold Garden met kleuren om de puzzels te laten werken. Elke keer wanneer je tegen een muur op loopt veranderen die kleuren. Zo ben je in een kleine kamer al gauw tegen alle muren op aan het lopen om gekleurd blok A via gekleurd blok B naar gekleurd vlak C te brengen. Een vergelijking met Portal zou van luiheid getuigen, maar het eerstepersoonsperspectief gecombineerd met puzzels waarbij je de wereld beïnvloed maakt die verwijzing onvermijdelijk.
“Ik speel een vermoeiend spel”
Manifold Garden heette eerder Relativity en is sinds 2012 in ontwikkeling. De game wordt gemaakt door William Chyr, een conceptueel kunstenaar met projecten variërend van modeontwerpen tot boeken geschreven door het publiek. Manifold Garden is Chyrs eerste game. Enthousiast streamt hij regelmatig zijn voortgang via Twitch; op Twitter is het volledige proces tot in detail te volgen. De kunstenaar geeft dus een kijkje in het atelier. Mi chien niet helemaal zoals Escher dat ooit deed, maar desalniettemin de moeite waard om te volgen, al is het maar om te zien hoe de game van kale Escher-simulator tot kunstzinnige puzzelaar die volledig op eigen benen kan staan.
"Op momenten van groot enthousiasme schijnt het me toe dat er nooit op de wereld, door niemand, zo iets moois en belangrijks gemaakt is", zei de grootmeester ooit. Of we Manifold Garden straks hetzelfde belang toe kunnen dichten valt te betwijfelen, maar qua schoonheid kent de game vooralsnog geen gelijke. Manifold Garden is gebaseerd op kunstwerken van Escher, maar is ook een kunstwerk zelf. Screenshots van de game lenen zich voor een gang naar de Hema, om aldaar een grote print te bestellen, in te lijsten en aan de muur te hangen. Boven de schouw, onder het plafond, uitkijkend over de vloer. Of andersom. Het is maar hoe je het bekijkt.
Manifold Garden verschijnt in 2016 voor PlayStation 4 en pc.