Traditiegetrouw komt Gamer.nl eind december met een weloverwogen lijst van de 25 beste games van dit jaar (en natuurlijk ook met de Top 100 van 2017). Voordat het zover is, vertellen Gamer.nl-redacteuren over hun favoriete game. Vandaag: Ron Vorstermans met The Witness.
The Witne is de beste game ooit gemaakt, vind ik. Om vele redenen, maar laat ik er een noemen die ik niet veel op het internet ben tegengekomen.
Man met de kaars
The Witne is een puzzelgame op een mysterieus en kleurrijk eiland waarop niets wordt uitgelegd. Rare standbeelden en audio-logs impliceren dat er sprake is van traditionele verhaalvertelling. Dat klopt deels. Ja, er zit een einde in The Witne , soort van. Het verklaart waarom je op het eiland bent. Ik haat dat einde. Ik vermoed dat ontwikkelaar Jonathan Blow vreesde dat het gebrek aan antwoorden in The Witne tot teleurstelling zou leiden. Dat Blow voor de zoveelste keer in zijn leven niet begrepen zou worden. Daarom stopte hij het slotstuk er op het laatste moment in met een patch.
Negeer het. The Witne vertelt een ander verhaal. The Witne gaat over een spelletjesmaker en een spelletje peler die er samen achter komen dat een spelletje hun persoonlijkheid blootlegt.
Blow vindt zelf ook dat dat dé boodschap van The Witne moet zijn, daar ben ik van overtuigd. Hij hint er vrij concreet naar aan het einde van de game. Nadat je na talloze trial and error bent geconditioneerd om zelfs de moeilijkste puzzels in de game meester te kunnen zijn, moet je een martelgang doorstaan om de platinum trophy te halen. Doorsta je die vuurproef, dan is de beloning een tergend traag, vrijwel niet te kijken filmpje. Toch kijk je het.
Het fragment komt uit Nostalghia, een melancholische film uit 1983 van de Ru ische regi eur Andrej Tarkovski. De speler ziet een man met een brandende kaars in zijn hand. Hij loopt van rechts naar links. Steeds als hij bijna het muurtje aan de linkerkant bereikt, gaat de kaars uit. Keer na keer begint de man opnieuw aan zijn tocht. Op een gegeven moment kijkt hij op en lijkt hij zich bewust van het feit dat niemand op hem let. Je ziet de man peinzen: hij kan val pelen. Maar zijn motivatie is intrinsiek, dus de man houdt vol.
De man bereikt uiteindelijk de overkant en is zichtbaar onder de indruk van zichzelf. Het fragment eindigt met een shot van de hoofdrolspeler, liggend met een wolf voor een prachtige kapel. De man heeft na zijn taak eindelijk rust gevonden. Waarom die taak zo belangrijk voor hem was? Hij heeft eerder in de film aan een andere man beloofd om deze opdracht uit te voeren. Die andere man was krankzinnig en meende dat hij zo de wereld kon redden. Dat was niet zo. Toch deed hij het.
"...dat ben jij: de dwalende speler die doorslaat in iets krankzinnigs, enkel omdat je dat wordt opgedragen"
In het fragment uit de film van Tarkovski schuilt de e entie van The Witne . De man die op en neer loopt, dat ben jij: de dwalende speler die doorslaat in iets krankzinnigs, enkel omdat je dat wordt opgedragen. Dat je het uiteindelijk allemaal voor jezelf doet, heb je net als de man in het fragment niet echt door. De krankzinnige man aan wie de hoofdrolspeler uit Nostalghia heeft toegezegd zijn tocht te voltooien is Jonathan Blow, die ook in The Witne fungeert als obse ieve opdrachtgever.
Blow heeft er zeven jaar over gedaan om een game af te leveren waarmee hij tevreden was, ook al beoogde hij eigenlijk anderhalf jaar ontwikkeltijd.
Compulsieve drang naar perfectie
Dat zegt zo ontzettend veel over The Witne . Blow draagt zijn obse ie, het streven naar perfectie, in The Witne over aan de speler, die breinbreker na breinbreker trotseert in een moeizame zoektocht naar antwoorden. Het is bizar hoe makkelijk dat gaat. Tijdens het uitlaten van de hond, in de trein, in bad: wie The Witne speelt neemt de lijntjespuzzels daarna overal mee naar toe.
Dat gaat zelfs op voor mensen die zelden tot nooit gamen - mi chien met uitzondering van redacteur Simon Zijlemans. Toen mijn huisgenoten mij begin dit jaar The Witne zagen spelen, moesten ze lachen om de ogenschijnlijk domme puzzeltjes die ik in allerijl probeerde te voltooien. Wat ik in hemelsnaam aan het doen was, vroegen ze dan. Drie uur later zaten ze voorovergebogen op de bank naast me, druk doende met een kladblokje en een potlood om de zoveelste ondoenlijke puzzel uit te tekenen.
Na tachtig uur aan vindingrijke en diverse puzzels weet ik honderd procent zeker dat Blow een geniale perfectionist is. The Witne is het directe resultaat van Blows compulsieve drang naar perfectie. Blijkbaar had Blow er zeven jaar voor nodig om zijn eigen standaard niet tekort te doen. Het levert een uithangbord voor de volwa en game-industrie op.
In The Witne ben je continu onder de indruk: of van de geest van Blow, of van jezelf. Die insteek is briljant. The Witne heeft mijn visie op het medium videogames voor altijd veranderd. Zelfs in mijn dagelijkse retoriek is The Witne doorgesijpeld. Ik heb veel meer aan The Witne overgehouden dan enkel een platinum trophy. The Witne leerde mij dat je in je werk niet te lang bij dingen stil moet staan. Wil iets niet lukken, ga dan iets anders doen.
Daar was bijna tachtig uur aan puzzels voor nodig – net iets langer dan de vijf uur aan gameplay die Blow aanvankelijk voor ogen had. Iedere seconde was het waard. Kon ik de tijd maar terugspoelen om het allemaal nog een keer voor de eerste keer mee te maken. Wat een game.