De DualShock 4 versus de Ultieme Controller

Mi chien weet je het nog. Vorig jaar lieten we gamers, game-ontwikkelaars en ergonomie-experts aan het woord om de huidige generatie controllers onder de loep te nemen en te filosoferen over hoe hun ultieme controller eruit zou zien. Het resultaat was een driedimensionaal prototype, dat onder Gamer.nl-bezoekers gemengd werd ontvangen. We lieten legende Shigeru Miyamoto zijn licht schijnen op ons ontwerp, met als waardeoordeel: vrij standaard.

De DualShock 4 links, onze ultieme controller rechts

Triggers

Los van het eindresultaat hebben we gedurende het proces veel informatie vergaard over de do’s en don’t’s bij het ontwerpen van een controller. De triggers van de DualShock 3 bijvoorbeeld kregen veel te verduren van de gamers die wij ondervraagden en ergonomie-expert Lottie Kuijt-Evers – onderzoeker bij TNO – beaamde de kritiek. Vingers glijden gemakkelijk van de L2- en R2-knoppen bij zweterige handen. Kuijt-Evers: “Dat heeft met de krachtrichting te maken. Bij de Xbox 360[-controller] druk je echt loodrecht op het vlak, bij de DualShock druk je erlangs.”

Sony heeft geluisterd naar de kritiek. Tot ieders opluchting herbergt de kersverse DualShock 4 twee omgekeerd (licht) gekromde triggers. Deze zijn breder dan die van de Xbox 360-controller en drukken daardoor minder op je vinger. Want, “hoe groter het oppervlak, hoe lager de druk.”

Sticks: bol of hol?

Andere kritiek van gamers was gericht op de twee sticks. Ook daar zou je vinger vanaf glijden door de bolle bovenkant. Zowel Kuijt-Evers als industrieel ontwerper Eli Capello wierpen tegen dat de keuze tu en bol of hol contextafhankelijk is. Ligt je vinger standaard op de stick, dan is een ‘Xbox-kuiltje’ logisch. Gebruik je een stick echter voor korte snelle bewegingen, dan zit de rand om het kuiltje in de weg. Ga je met je duim naar de rechterstick om een snelle beweging te maken (zoals in veel voetbalgames het geval), dan maak je sneller de gewenste beweging met een bolle stick. Sony heeft in deze geluisterd naar de klagende gamer. De DualShock 4 beschikt over twee sticks met beide een ingezonken middenstuk. Daarmee is de controller uitermate geschikt voor shooters en actiegames, waarbij beide duimen bijna constant op de stick rusten. Dezelfde kuil zien we ook terug in de nieuwe D-pad.

Lay-out

Níet veranderd is de knoppen- en sticks-lay-out. Beide sticks zitten nog altijd op dezelfde hoogte, een keuze waar niet alle gamers zich in kunnen vinden. Pakken we de ergonomie-analyse erbij, dan lezen we dat de huidige generatie controllers ‘vormgesloten’ zijn ontworpen, oftewel: hoe de controller in hand ligt wordt volledig gestuurd door de vorm van het ontwerp. Desondanks geeft de huidige generatie gamepads ‘genoeg vrijheid om te variëren tu en duimposities’. Stickpositionering is dus vooral een kwestie van smaak.

Aan die bewegingsvrijheid zit een grens. Met de toegevoegde touchpad op de bovenkant van het apparaat lijkt het meer dan het uiterste van je duimen te vragen. Hoewel ik de DualShock 4 nog niet in mij handen heb gehad, stel ik me voor dat je duim óver de stick heen moet om een beweging over de touchpad de maken. Gamer.nl-bezoeker wilmaster1 beaamt onder dit artikel bang te zijn “dat er een hoop geforceerde bewegingen uit gaan komen die onnatuurlijk aanvoelen.” Logischer qua plaatsing is de aanrakingsgevoelige onderkant van de controller: daar rusten je middelvingers toch al. De touchpad aan de bovenzijde komt op de plek waar onze ultieme controller een Dreamcast-achtige display kreeg. Ook al zouden de game-ontwikkelaars graag een scherm op de controller zien, de second screen ondersteuning via de PlayStation Vita en smartphone vangt dit op.

Afmetingen en gewicht

De DualShock 4 weeg 210 gram, 18 gram zwaarder dan de DualShock 3. Daarmee voelt de controller alicht robuuster aan. Veelgehoorde klacht onder gamers is echter de grootte van het ding. PlayStation-controllers zouden gemaakt zijn voor Japanse handen en daardoor te klein voor onze Hollandse kolenschoppen. De grootte is echter ongeveer hetzelfde gebleven. Vond je de DualShock 3 speelgoed voor kleine meisjes, dan geldt die klacht ook voor de opvolger.

Lottie Kuijt-Evers nuanceert de kritiek en verkiest de DualShock zelfs boven de grotere Xbox 360-controller. De PlayStation-controller is juist door het kleinere formaat geschikter voor een grotere groep mensen, al blijft het “heel persoonlijk en heel erg afhankelijk van antropometrie [afmetingen van het menselijk lichaam].”

Vrij standaard

De body van de DualShock 4 heeft aan de onderkant meer textuur gekregen voor betere grip. Goed nieuws dus voor gamers met last van hypertranspiratie, al is het naar ons weten zelden voorgekomen dat een controller zomaar uit de knuisten glijdt wegens een te glad oppervlak. Ook nieuw is de verlichting aan de achterkant, die een andere kleur geeft aan elke speler. Een zelfde idee verwerkten wij al in ons prototype. Puntje voor Gamer.nl.

Rest het algemene uiterlijk. Of je de DualShock 4 mooi vindt of niet is puur smaakgebonden, zo blijkt ook wel uit reacties op Gamer.nl. Lid CosaNostra0183 zegt: “Woow ik vind die controller echt wel sick hoor.” Denmen1 is het eens: “De controller is best ever, ik houd van de dualshock, vond alleen de triggers niet handig, maar die zijn nu aangepast en zien er goed uit.” Firebirdy daarentegen vindt het maar niets: “Met die controller hebben ze ook wel kansen laten liggen hoor! Spuuglelijk dat ding!” Lid blazingfirehawk noemt het ‘de meest achterlijke van alle Dualshocks’.

Toch moeten ook de criticasters toegeven dat Sony in ieder geval zijn best heeft gedaan om de DualShock in ergonomisch opzicht te verbeteren. Hoewel de door experts geprezen algemene vorm grotendeels intact blijft, zijn kritiekpunten zoals de matige triggers en bolle sticks aangepakt. Sowieso is het de eerste keer sinds tijden dat Sony enigszins durft te tornen aan het beproefde DualShock-concept. Toch is veel hetzelfde gebleven. Dezelfde knoppen zitten op dezelfde plekken, met als leuke extraatjes de touchpads en share-knop. Miyamoto zou het wel weten: die DualShock 4 is ‘vrij standaard’.