Super Mario Sunshine is de vreemdste 3D Mario-platformer ooit

Dit artikel verscheen oorspronkelijk in 2017 op Gamer.nl en is voor deze herpublicatie hier en daar aangepast om het relevant te maken.

Eigenlijk is het helemaal niet zo gek dat Super Mario Sunshine 'anders' aanvoelt dan de meeste driedimensionale Mario-platformers. De console waarop de game verscheen, de GameCube, viel midden in een relatief experimentele periode van Nintendo. Bijna elke grote franchise van het Japanse bedrijf ging stevig op de schop op de paarse kubus: Metroid werd een first-person shooter, Zelda een cel-shaded avontuur op zee waar Pixar nog een puntje aan kon zuigen en Luigi kreeg plots zijn eigen survivalhorrorgame in de vorm van Luigi’s Mansion.

Sunshine lijkt in eerste instantie veel gemeen te hebben met voorloper Super Mario 64. De platformer heeft net als zijn voorganger een hubwereld van waaruit diverse levels te kiezen zijn, die op zichzelf ook weer vrij open 3D-gebieden voorstellen. Je verzamelt in deze levels diverse sterren (al heten ze hier Shine Sprites) en bent verder vrij om in deze virtuele speeltuinen rond te lopen en springen zoveel je dat zelf nodig acht. Tot zover de overeenkomsten.

Een realistisch Mario-avontuur

Super Mario Sunshine is voor een Mario-game namelijk bizar realistisch. Waar de spelwerelden in Mario-games bijna altijd behoorlijk abstract ogen en ingedeeld zijn, daar lijkt het alsof Sunshine zich in een echt bestaande wereld afspeelt. Isle Delfino voelt tastbaarder dan het gebruikelijke Mushroom Kingdom. Het eiland heeft een toeristisch stadje met goudgele stranden, een hotel, een pretpark, een haven en een koraalrif. Vergelijk dat met de abstract ogende levels in Super Mario 64 - mede door de inmiddels achterhaalde graphics - of de talloze planeten in Super Mario Galaxy die vooral in dienst staan van de strakke gameplay. Sunshine is in tegenstelling tot die voorbeelden een 'echte' plek om te bezoeken.

Daar houdt Mario’s avontuur in de (relatief) realistische wereld niet op. Mario is in Sunshine eens niet de gevierde held. Hij wordt gezien als de schavuit die het eiland bevuilt met verf en belandt in de gevangenis. Hij wordt weer vrijgelaten met de voorwaarde dat hij heel het eiland schoonmaakt. Dat doet hij met een pratende plantenspuit genaamd F.L.U.D.D. Tja, het blijft toch een Mario-game, maar het verhaal is toch een stuk grimmiger dan het gebruikelijke red-de-prinses-avontuur. Om nog maar te zwijgen over het feit dat Sunshine een nieuwe vijand genaamd Bowser Jr. introduceert, die Princess Peach als zijn moeder ziet. Dat impliceert dus dat Bowser en Peach… ehh, juist ja.

De balans tussen vrijheid en lineaire ervaringen

Sunshine biedt een vreemde combinatie tussen het verkennen van open gebieden en experimentele bonuslevels waarin pure platformactie centraal staat. In deze bonuslevels moet Mario tijdelijk afstand doen van F.L.U.D.D. om verkeerd getimede sprongen te corrigeren en zijn gamers echt op hun vingervlugheid aangewezen. Deze bonuslevels worden door veel gamers gezien als het leukste element van Sunshine, waarmee het grootste probleem van het spel bloot komt te liggen.

Al die jaren na release is de setting en de bijbehorende gameplay van Sunshine goed te relativeren, maar in 2002 begon het gebrek aan pure platformactie de franchise toch parten te spelen. Zeker na Mario Sunshine begonnen fans heimwee te krijgen naar de gefocuste, directe gameplay van de tweedimensionale Mario-games. De Mario Galaxy- en New Super Mario Bros.-titels die hierna verschenen en weer lineaire platformactie boden waren dan ook een directe reactie op die wens.

Des te ironischer was het dat na twee Galaxy-games en Super Mario 3D World het spelend publiek weer toe was aan de open verkenningstochten uit Mario 64 en Sunshine. Nintendo keerde dan ook weer terug naar de 'vrije' 3D-gameplay van de Mario-reeks met de Switch-titel Odyssey. En hoewel die game tjokvol zit met de meest bizarre situaties, voelt het bij lange na niet zo surrealistisch als de combinatie tussen de speelse besturing van Mario en de realistische setting van Isle Delfino uit Mario Sunshine. Het is in feite een heerlijke vakantie, zowel voor Mario als de spelers, weg van alles waar de beroemde reeks normaliter zo bekend om staat.