Nvidia onthult eerste RTX 40-videokaarten

Een introductie met Ada Lovelace

Ada Lovelace kent, los van specifieke gpu's, gemiddeld genomen 70 procent meer CUDA-kernen op hetzelfde oppervlak dan Ampere, op een efficiëntere architectuur voor de rekenclusters. Zoals eerder al doorschemerde, bouwt Nvidia de nieuwe gpu's op TSMC's 4N-procedé (5 nanometer). 

Doordat nieuwe streamingprocessoren hun taakverdeling nu gaandeweg kunnen reorganiseren ('Shader Execution Reordering', ofwel SER), beweert Nvidia tot tweemaal de efficiëntie in stroomrendement te kunnen boeken. Zeker met het afhandelen van raytracing hebben gpu's baat bij een gestroomlijnde doorvoer van complexe berekeningen — SER optimaliseert automatisch de toelevering van dergelijke data naar de grafische processor.

De nieuwe raytracing-clusters kenmerken Nvidia's derde generatie van RT-kernen, met tweemaal de prestaties in selecte taken rondom lichtreflectie. Ook de matrix-gebaseerde Tensor-kernen krijgen een upgrade met hun vierde generatie; de indeling is in lering geweest van Nvidia's Hopper-processor. In potentie kunnen de zwaarste Ada Lovelace-chips tot 1.300 teraflops in Tensor-opdrachten uitspuwen. 

Grofweg genomen moet Ada Lovelace daarmee tweemaal zo snel zijn (als Ampere) in gerasterde applicates en viermaal zo snel in raytracing. Die kracht werd gemeten op grofweg dezelfde wattages, waardoor Huang de nieuwe generatie als "ongelooflijk rendementsrijk" afschrijft. Daartegenover stond nul verklaring over de maximale vermogens (TDP of TGP) voor de eerste Ada Lovelace-kaarten.

Zoals verwacht, trapt de opvolger van Ampere wederom af met het hogere segment aan videokaarten. In de voorgaande generatie hoorde daar ook direct een GeForce RTX 3070 bij; ditmaal lijkt het RTX xx70-model langer op zich te laten wachten. Selecte geruchten over twijfelachtige RTX 4070-specificaties voorspelden al iets dergelijks.

GeForce RTX 4090

Het voorlopige vlaggenschip van de Ada Lovelace-generatie betreft wederom een RTX xx90-model, ditmaal de RTX 4090. De gpu moet in totaal drie tot viermaal zo krachtig zijn als de eerder verschenen RTX 3090 Ti, terwijl beide kaarten over dezelfde 24 GB aan GDDR6X-geheugen beschikken (21 Gbps, 384-bit).

De RTX 4090 draait op Nvidia's zwaarste AD102-gpu, met 16.384 CUDA-kernen op 2.520 MHz. Huang gaf daarbij aan dat de gpu makkelijk te overklokken is tot boven de 3,0 GHz. De voorzitter maakte er zelf geen woorden aan vuil, maar eerdere lekken claimen een minimaal TGP van 450 watt, met uitschieters tot circa 660 watt.

De RTX 4090 verschijnt 12 oktober officieel, met een adviesprijs van 1.949 euro.

GeForce RTX 4080 (12 GB) en RTX 4080 (16 GB)

De GeForce RTX 4080 wordt deze generatie (wederom) opgesplitst in twee verschillende modellen. Het standaardmodel telt 12 GB aan GDDR6X (21 Gbps, 192-bit), waar een luxere uitgave geleverd wordt met 16 GB aan GDDR6X (22,5 Gbps, 256-bit). Beide kaarten moeten grofweg twee tot viermaal zo krachtig zijn als de RTX 3080 Ti van begin dit jaar.

Onderling zijn de twee varianten minder identiek dan gedacht. Het zwaardere model draait op de AD102-300-chipset; de lichtere doet het met de AD104-400. Daarbij horen ook verschillende hoeveelheid streamingprocessoren (76 tegenover 60) en CUDA-kernen (9728 tegenover 7680). 

Ook in dit geval liet Huang niets weten over de vermeende verbruiken van de kaarten, al stellen recente lekken dat hier om standaard TGP's van 320 watt en 285 watt zou gaan; aanzienlijk minder dan sommige geruchten eerder deden vermoeden.

De RTX 4080 (16 GB) heeft een adviesprijs van 1.469 euro; de prijs van het lichtere 12 GB-model begint vanaf 1.099 euro. Beide modellen moeten medio november 2022 verkrijgbaar zijn.

DLSS 3.0 en AV1-codering

Als altijd onthulde Nvidia ook nieuwe technologieën om de nieuwe architectuur op een voetstuk te zetten. De nieuwe acceleratoren voor optische flow in de Tensor-kernen helpen slimme upscaling weer net dat beetje vloeiender maken, waardoor Nvidia's Deep Learning Super Sampling (DLSS) een derde generatie bereikt.

DLSS 3.0 belooft in selecte games tot driemaal zoveel frames te genereren in opgeschaalde 4k-resoluties, ten opzichte van native 4k. Dat geldt ook in combinatie met Nvidia's eigen raytracing. Zo trekt een Microsoft Flight Simulator framerates van ruim 110 fps met 'RTX On', tegenover 54 fps in native 4k zonder raytracing.

Naast een nieuwe DLSS introduceert Ada Lovelace ook native codering naar de nieuwe AV1-standaard. Met behulp van de nieuwe Nvidia-gpu's kunnen videobestanden en streams in AV1 geëncodeerd worden, met hogere beeldkwaliteit op kleinere bestandsformaten (dan bijvoorbeeld H.265). Nvidia loopt daarmee Intel achterna, die AV1 al meenamen in hun eerste Intel Arc-gpu's.

RTX Remix, gratis raytracing-dlc en meer

Een nieuwere technologie is RTX Remix, waarmee makers van mods oude games (met behulp van usd-opnames) relatief simpel kunnen verrijken met raytracing, ai-gestuurde upscalers voor texturen en andere nieuwe effecten. Het stukje gereedschap wordt direct in Nvidia's Omniverse (bekend van de Ampere-onthulling) aangeboden, kort nadat Ada Lovelace verschijnt. 

Als voorbeeld voor de nieuwe Omniverse-mogelijkheden werd

getoond, een mod voor de originele pc-versie van Portal die raytracing direct in het klassieke spel bakt. Portal RTX verschijnt in november als gratis downloadbare content voor gamers die het spel al bezitten. Ada Lovelace-kaarten zijn waarschijnlijk niet per se nodig om de mod te kunnen draaien. 

Los van game-gerichte onthulling lijkt Nvidia deze generatie ook verder in te zetten op ai, content creation, de metaverse en robotica. Het leeuwendeel van de

gaat dieper in over hoe Nvidia's krachtigste gpu's allerlei taken versnellen, van augmented reality voor chirurgen tot zelfrijdende auto's op Nvidia's nieuwe Thor-processor — bestaande uit Nvidia's eigen Grace-, Hopper- én Ada-architecturen.