De keuze tussen gamen met oordoppen of een hoofdtelefoon

Dit artikel is de aftrap van een headset round-up op Gamer.nl. Verwacht elke week nieuwe hands-on reviews van headsets, waarna ze allemaal worden meegenomen in één grote vergelijking.

In beide gevallen - oordoppen en hoofdtelefoon - zijn er praktische overwegingen om te maken. Het is snel en gemakkelijk om oordopjes in de controller te pluggen. Daarnaast zijn oordoppen klein, eenvoudig op te bergen en perfect om mee te reizen. Ook is de kans dat je een paar oordopjes hebt simpelweg groter, omdat je ze bijvoorbeeld bij je smartphone hebt gekregen.

De meeste gameheadsets zijn daarentegen robuuste, gesloten hoofdtelefoons. Gesloten betekent in dit geval dat de behuizing met speaker die over je oor valt - de schelp - volledig is dichtgemaakt. Het comfort van deze modellen is niet altijd om over naar huis te schrijven. Ze klemmen stevig en zeker in de zomer zorgen ze voor extra warmte.

Gesloten hoofdtelefoons voor gamers zijn vaak laag ohmig. Dat betekent dat er weinig energie - elektrische spanning in dit geval - nodig is om de speakers die in de schelpen van de hoofdtelefoon zit te laten werken. In de praktijk zorgt dit er voornamelijk voor dat ze erg hard geluid kunnen weergeven. Deze ontwerpkeuze wordt gemaakt met het oog op professionele gamers die in grote arena’s toernooien spelen. Zij dragen vaak geluiddempende oordoppen onder hun headsets. Zo dempen ze het geluid van het publiek en andere storingsfactoren in de omgeving, terwijl ze dankzij het harde geluid van hun headsets toch hun teamgenoten blijven horen. De demping komt - ook voor de gemiddelde gamer - de game-beleving ten goede. Aan de andere kant kan het ongewenst zijn om je thuis voor alles en iedereen af te sluiten.

Dynamiek

Een ander aspect die de keuze tussen oordopjes en hoofdtelefoon bepaalt, is de geluidskwaliteit. Is het verschil tussen de twee echt zo groot? Om daar iets over te kunnen zeggen, is het handig om inzicht te hebben in de werking van geluid. Geluid bestaat uit golven. Die golven kunnen zich als trillingen door verschillende materialen verplaatsen. De meest voorkomende verplaatsing van geluid is natuurlijk door de lucht - de golven resulteren dan in luchtdrukveranderingen. Je oren kunnen deze luchtdrukveranderingen opvangen en vertalen naar een signaal dat door je hersenen wordt waargenomen als geluid.

Geluid kan zich echter ook door hardere materialen verplaatsen - die gaan dan trillen. Je merkt dit bijvoorbeeld als je je op een festival in de buurt van de speakers bevindt: staat de bas hard, dan voel je je lichaam letterlijk vibreren. Wanneer je oordopjes diep in je oren stopt, verplaatst een deel van het geluid dat door de oordopjes wordt gegenereerd zich niet via de lucht, maar door middel van directe trillingen in je oren. Het oor ervaart het verschil tussen hard en zacht een stuk minder goed via directe trillingen. Een groot nadeel van het gebruik van oordopjes is dan ook dat grote, spectaculaire geluidseffecten een stuk minder impact hebben.

Resolutie

Het lijkt er op dat er met de nieuwe generatie consoles een grotere focus op audio komt te liggen. Recent werd bevestigd dat Microsoft voor de ontwikkeling van de Xbox Series X een samenwerking aangaat met de Deense high-end audiogigant Bang & Olufsen. Sony gaat een stap verder en introduceert met de Playstation 5 zelfs een dedicated chip voor hun 3D-audio techniek. Om deze 3D-audio goed te kunnen ervaren, is het essentieel dat de gebruiker beschikt over een goed klinkende hoofdtelefoon.

’Goed klinkend‘ heeft in dit geval betrekking op de frequentierespons van de hoofdtelefoon. In-game geluiden bestaan allemaal uit verschillende samenstellingen van frequenties. De klank van een ontploffing heeft vaak veel bas (lage frequenties), terwijl een schreeuwende alien schel klinkt (hoge frequenties). Hoewel je op elke hoofdtelefoon kunt horen of er meer bas of juist meer hoge tonen in een klank zitten, is de klank van zo’n ontploffing of onaardse schreeuw op elke hoofdtelefoon toch net even anders. Dat komt omdat niet elke hoofdtelefoon dezelfde frequenties uit het volledige spectrum evenveel benadrukt - ofwel een unieke frequentierespons heeft.

Om de implicaties hiervan te begrijpen, kunnen we dit het beste vergelijken met resolutie. De meeste visuele aspecten die je nodig hebt om een game te spelen, blijven zelfs op lagere resoluties intact. Wil je echter echt genieten en meegezogen worden in het verhaal en de wereld van een game, dan is extra detail essentieel. De meest sfeervolle geluidsdetails hebben eenzelfde effect op de gamebeleving. Concentreer je eens op geluiden die je in-game om je heen hoort: in het hoogste hoog zit het ruisen van bladeren, terwijl het galopperen van paarden op afstand dof en hol klinkt.

Goedkopere oordopjes zijn vaak multi-purpose - je wilt ze niet alleen gebruiken om muziek te luisteren, maar ook om te bellen - en hebben daarom een frequentierespons die geoptimaliseerd is voor spraak. Daarnaast zijn ze, vanwege de eerder beschreven directe trillingen, erg actief in het laag. De frequentierespons heeft dus twee zwaartepunten op een zeer beperkt deel van het totale spectrum en weinig detail daar omheen: een lage resolutie. Hoofdtelefoons zijn in staat met grotere precisie - een hogere resolutie - de frequenties weer te geven. Dat zorgt voor het waarnemen van meer details en effecten die je brein, soms onbewust, omzet en interpreteert als realisme.

Volume & praktische implicaties

Tot slot zijn oordoppen potentieel slechter voor je oren. In tegenstelling tot de meeste gesloten hoofdtelefoons, dempen oordoppen minder geluid van buitenaf. Tel daarbij op dat het diep in je oren stoppen van de kleine speakers er voor zorgt dat het volume dat je oren te verduren krijgen flink toeneemt. Ook neemt je oor vanwege de directe trillingen minder goed de verschillen tussen hard en zacht waar. De combinatie van deze factoren zorgt ervoor dat je bij het gebruik van oordoppen sneller geneigd bent het volume op te schroeven. Op termijn kan dit resulteren in een grotere kans op permanente gehoorbeschadiging.

Er valt dus veel te zeggen voor het gebruik van een grote, gesloten hoofdtelefoon tijdens het gamen. Er is minder kans op gehoorbeschadiging, een diepere en gedetailleerdere game-ervaring en - met het oog op de toekomst - meer plezier van nieuwe technieken die eraan zitten te komen. Desalniettemin hoef je je oordoppen niet af te schrijven: als je voorzichtig bent met het volume, kun je ze prima gebruiken om een snel potje Overwatch te spelen. Maar weet wel dat er een hoop detail verloren gaat.