Orcs & Humans.Gothic 3 is niet alleen een prachtig (verslavend) spel, maar ook een frustrerend spel. Frustrerend omdat je regelmatig het gras van dichtbij kan bekijken en omdat de laadtijden van savegames (afhankelijk van je systeem) lang duren, tot soms wel 2 minuten. En reken maar dat je regelmatig weer opnieuw je savegame moet laden. De reden van het vele doodgaan is dat vooral wilde dieren de vervelende [strike]bug[/strike] eigenschap* hebben om razendsnelle aanvallen te gebruiken. Meer daarover volgt.Saven.Over savegames gesproken, dat is dan ook mijn eerste tip: save regelmatig! Probeer óf om de 5 minuten, óf bijvoorbeeld iedere 10 kills te saven. Nog een aantal belangrijke tips voor het saven:- Gebruik niet alleen de quicksave slot, maar ook andere slots. Soms doe je iets verkeerd (voorbeeld: een questpersoon sterft door wat voor reden dan ook) en als je dan maar 1 saveslot gebruikt kan je niet meer terug.- Save voor je iets gaat stelen.- Save voor je een stad ingaat.De eerste stappen in de wereld.De eerste 10 levels spelen vooral in het kustgebied af waar het spel begint. Hier leert de speler omgaan met het combat systeem en wie vriend of vijand is. Eveneens begint hier ook de frustratie zodra je het eerste zwijntje voor je staat, reken maar dat je afgeslacht gaat worden. Maar hoe kun je nu verder komen zonder al te veel frustratie?Bij iedere level die je stijgt krijg je 10 Learning Points. Deze punten kun je verspreiden over een aantal skills. Eén punt stijgen in een skill kost je ook één LP. Belangrijk is om vooral in de beginfase van het spel niet te kiezen voor secundaire skills zoals wapens smeden, diefstal, alchemy etc. Dat komt later pas aan bod.Combat (1 tegen 1)Om je vijand snel (en zonder schade aan je eigen) te doden is het van belang om deze op een afstand te houden en vanaf een afstand te raken met pijl en boog. Kies daarom je eerste talent punts in Hunting Skills en Archery. Vergeet Cro bows want die skill levert alleen nog meer frustratie op, mede dankzij het feit dat je met een Cro bow niet kan herladen en lopen tegelijk, terwijl dat met een gewone pijl en boog wel kan.Mocht een beest dan toch erg dichtbij komen, ren dan een stukje achteruit en wi el je boog in voor een zwaard. Met de linkermuisknop kan je een normale aanval doen. Houd je de muisknop vast dan voer je een harde (trage) aanval uit. Met de rechtermuistoets voer je een snelle aanval uit die niet erg krachtig is, maar wel effectief. Vooral deze laatste aanval gebruik je tegen wilde dieren. Als iemand geraakt wordt (zowel de speler als je tegenstander), dan deint deze heel even achteruit. In dat zelfde ogenblik kan je dan ook geen tegenaanval doen. Als je op die manier korte, snelle aanvallen uitvoert, dan kan de tegenstander bijna niets meer terug doen.In het kort: Wilde beesten val je het beste aan met pijl en boog, houdt altijd zoveel mogelijk afstand. Niet stil staan, maar achteruit lopen is het beste. De vijand nadert de speler altijd in een rechte lijn (niet al te geavanceerde AI). Menselijke tegenstanders en Orcs kunnen weer makkelijker aangevallen worden met zwaard en schild. Regelmatig houden deze tegenstanders even in na een stoot om te kunnen reageren op jouw actie.Combat (1 tegen de rest).Het komt regelmatig voor dat je beesten en ander gespuis niet in hun eentje aantreft. Voor de mensen die bekend zijn met World of Warcraft, ook hier wordt gebruik gemaakt van een zogenaamde 'aggro'-bereik. Kom je dichtbij genoeg dan wordt de aanval ingezet. Meestal komt dan er maar 1 tegenstander op je af, maar zodra je deze tegenstander schade toe doet, dan komt de rest van de groep ook op je af. Tenzij je de tegenstander in een enkel schot weet te doden, dan blijft de rest van de groep rustig hun eigen gang gaan.Heb je dan toch de poppen aan het dansen, zorg er dan voor dat je alle tegenstanders zo positioneerd dat ze in een halve cirkel voor je staan. Zo kan je nog altijd vluchten als het fout dreigt af te lopen.Naarmate je meer groepen aanvalt, valt het op dat er vaak maar 1 is die aanvalt, zelden zullen er meerdere tegelijkertijd een aanvalspoging doen. Zo kan je zien wie er aanvalt en erop reageren. Je kan de richting van de aanvallen sturen met de bekende W,A,S,D toetsen. Voorbeeld: Je valt een groep wolven aan. Ze staan allemaal voor je. Eén van de wolven opent de aanval en je slaat terug met je zwaard. De wolf wordt geraakt en deinst naar achteren om bij te komen. Achter je komt de volgende wolf aan. Door je gezicht naar deze wolf te draaien kan je direct doorgaan met aanvallen. Naarmate je sterker wordt kan je ook simpelweg door deze beesten heen hakken, maar vooral in het begin is het belangrijk voorzichtig te zijn.Korte tip: Ren lang genoeg voor de tegenstander uit, en deze zal de achtervolging opgeven. Maar hij behoudt wel zijn schade zolang je maar niet te ver uit beeld loopt.Health, Endurance, Mana.De 3 balken rechtsonder in beeld stellen je Health (Rood), Endurance (Geel/Grijs) en Mana (Blauw) voor. Health is uiteraard je gezondheid. Endurance bepaalt of je kan sprinten of niet. Als je Endurance op is tijdens het vechten, dan val je regelmatig op de grond wanneer je een aanval blokt.Bij een altaar van Belliar (God van het slechte) of Innos (God van het goede) kan je Learning Points omzetten in extra health, endurance of mana. Wil je je overlevingskansen vergroten tijdens gevechten, kies dan voor meer health. Ben je [strike]hardcore[/strike] gek op vuurballen schieten, neem dan meer mana. Endurance heeft niet zo'n hele grote invloed verder, verspil er niet al te veel punten aan. Mijn advies is, kies vooral in het begin voor meer hitpoints zodat je gevechten met zwijnen en wolven kan overleven.Questen.Iedere dorp en stad heeft wel mensen die weer eens wat nodig hebben of kwijt zijn. De zogenaamde FedEx questen, geen enkele RPG kan er zonder. Blijf daarom ook maar rond een enkel dorp reizen, en neem niet teveel questen uit andere dorpen aan. Maak eerst het huidige dorp af waar je bent en reis dan verder. Dit omdat je regelmatig maar beknopte informatie krijgt of onduidelijke aanwijzingen. Integenstelling tot Oblivion heb je geen marker op je kaart die aangeeft waar je wezen moet, maar je krijgt eerder een hint in de stijl van: "Ga naar het oosten...". Pak je veel questen tegelijk aan, dan kom je in de war met aanwijzingen en locaties. Je questlog is niet erg duidelijk omdat het alleen conversaties opslaat en geen hints geeft.Voordat je een nieuw dorp binnen gaat, loop dan even de omgeving af. Soms zie je beesten met een toevoeging aan hun naam bijvoorbeeld 'Suspicious Scavenger'. Dit zijn dan beesten die je moet doden voor iemand in het dorp waar je bent. Zo kan je al questen afronden nog voordat je ze geaccepteerd hebt.Nog een tip: Verkoop niet alles zomaar. Soms komt het voor dat iemand bijvoorbeeld 10 wolvenpelzen wilt hebben. Als je die al ergens verkocht hebt dan moet je de hele wereld afzoeken óf naar de persoon aan wie je alles hebt verkocht, óf naar wolven om te schieten voor hun huiden. Dat laatste kan soms erg vervelend zijn als je de hele wereld al hebt gezuiverd van wolven. Blijf vooral sparen voor het paladin armor (150.000 goudstukken).en koop geen wapens of schilden, die droppen in overvloed van vijanden af.Tot slot.Tot zover wat handige tips voor nieuwe spelers. Heel erg beknopt is het van belang om in het beginstadium van de speler vooral voor Archer (focus op Health) of Mage (focus op Mana) te kiezen, zodat je vijanden van een afstandje kan bestoken.Stijgen in level gaat erg rap. Zit je bijvoorbeeld op level 40, dan kost het niet veel moeite en tijd om level 41 te bereiken. Daardoor kan je wat makkelijker je Learning Points spenderen aan secundaire skills zoals diefstal of wapens smeden.Je Learning Points ongedaan maken is helaas geen mogelijkheid. Heb je een keuze gemaakt, dan zit je er aan vast. Uiteindelijk kan je alle skills leren in het spel, als je maar blijft stijgen in level.* Inmiddels is er een patch uitgebracht (v1.08) die een berg ellende wegneemt. Zo zijn kruisbogen beter te hanteren, zijn je overlevingskansen tegen wilde dieren gegroeit en een aantal crashes verholpen.