De vroege ochtendzonstraalt bleekjes door het raam. De verroeste spijlen slaan een schaduw op devloer van het kleine kantoortje. In dit kantoortje staat Niko Bellic, deOost-Europese immigrant die zwichtte voor de mooie verhalen van zijn neef Romanen naar Amerika vertrok. De realiteit van Romans bestaan staat echter in schrilcontrast met de gouden bergen die hij bij elkaar loog tegen Niko. Hetkantoortje waarin Niko zich bevindt is van de bescheiden taxistandplaats vanzijn neef Roman, gelegen in de arme wijk Broker. Niko loopt naar buiten, de straatop. Welkom in Liberty City, het Liberty City van Grand Theft Auto IV waarinalles anders is dan eerst.De dag is woensdag 9 mei, de plaats is Londen. De pers isuitgenodigd in het kantoor van Rockstar London om daar een allereerste blik tewerpen op Grand Theft Auto IV. Na een voorspoedige reis met vliegtuig en taxibetreden we één van de weinige plekken ter wereld waar een speelbare versie vanGrand Theft Auto IV wordt bewaard. Dat Rockstar Games een ietwat alternatievestudio is, konden we wel vermoeden door Grand Theft Auto en Manhunt, en datbeeld wordt meteen bevestigd bij binnenkomst. Op de mat staat 'Not Welcome' ende lamp die in de wachtruimte staat heeft zeker een speciaal design. De steelvan de lamp heeft de vorm van een gouden M-16 geweer en de lamp doe je aan doorde trekker over te halen. Maar we zijn natuurlijk niet naar Rockstar gekomen om mattenof lampen te bekijken. Grand Theft Auto IV, dat is waar het omgaat. Zo ongeveerde hele wereld, op enkele politici na, zit te wachten op het nieuwste deel indeze geweldige reeks. De hysterie werd alleen maar groter toen de eerstetrailer uitkwam. Hele sites lagen plat omdat miljoenen mensen over de helewereld de eerste beelden wilden zien van Grand Theft Auto IV. Daarna viel menigmond open van verbazing. De sfeer, de grootsheid, de pracht: zelfs een halfjaar voordat het spel uit is, is de game voor velen al dé game van het jaar. Engeef de fans eens ongelijk: Grand Theft Auto heeft nog nooit teleurgesteld. Vandaardat we vol goede moed en vooral met heel veel nieuwsgierigheid de kamerbinnentraden waarin de hoogst geanticipeerde game aller tijden werd getoond.“Jongens, heel erg bedankt dat jullie vandaag gekomen zijn om jullie eersteblik te werpen op Grand Theft Auto IV.” Twee medewerkers van Rockstar zitten in een donkere kamermet daarin een gigantische High Definition televisie. We nemen plaats op eencomfortabele bank pal voor de tv. Maar voordat we de wondere wereld vannext-gen Liberty City te zien krijgen, horen we eerst meer over de filosofieachter de game. Voor Rockstar is het tamelijk vroeg om hun nieuwe Grand TheftAuto game te tonen. Daar zijn enkele redenen voor. Ten eerste ziet de game erin dit vroege stadium al fantastisch uit en zijn ze maar wat trots om naarbuiten te treden. Ten tweede willen ze het publiek zo vroeg mogelijkenthousiast maken over het spel.Wat betreft promotie zal Rockstar een andere weg volgen danze met Grand Theft Auto San Andreas deden. Achteraf hadden ze het idee dat erte weinig over was voor de gamer om te ontdekken. GTA IV wordt iets eerderonthuld, maar er zullen langere periodes tu en de nieuw te onthulleninformatie zitten. Bovendien wil Rockstar zo'n dertig procent van het spelachterhouden. De Rockstar-medwerker zegt schertsend dat ze bij San Andreas eenjetpack en een harrier achterhielden, maar dat het zeker geen dertig procentwas.

Hier gebeurde het allemaal...

Grand Theft Auto IV is geen vervolg op San Andreas. Het isveel meer een vervolg op GTA III. San Andreas ging vooral om de grootte, maarveel mensen zagen het volgens de Rockstar-medewerker als een features list:“Hoeveel stopten we in de game? Hoeveel wapens, hoeveel auto's, bla bla bla. Enwij hadden daar een aandeel in door de manier van informatie presenteren.” GrandTheft Auto IV vaart een andere koers. Voor Rockstar gaat next-gen gaming nietalleen om meer van hetzelfde met een beter grafisch jasje, maar om een ervaringcreëren die simpelweg niet mogelijk was op eerdere hardware. De technischespecificaties van de vorige generatie consoles zorgde voor limieten aan watmogelijk was. Maar met de nieuwe generatie consoles en de door Rockstar zelf inSan Diego ontwikkelde RAGE-engine (waarop ook Table Tennis draaide) zijn veelvan die limieten weggehaald. Niet alleen is er grafisch gezien veel en veelmeer mogelijk, ook de betrokkenheid van de speler in de wereld gaat veel verderdan we eerder zagen: de veel natuurlijkere lichaamsbewegingen van de speler inde wereld, het detail van de autobesturing, de complexiteit van de verhaallijnen het niveau van interactie met de wereld. Deze mate van detail, precisie,accurate e: het is iets waar Rockstar de afgelopen tien jaar van droomde enwat nu eindelijk gerealiseerd kan worden.De medewerker van Rockstar spreekt over de inspiratiebronnenachter Grand Theft Auto IV. “Normaal gesproken laten we voordat we het speltonen een kort stukje zien met invloeden uit televisieseries en films die degame beïnvloed hebben. Dat doen we nu niet met GTA IV en daar is een redenvoor. Natuurlijk zijn we door allerlei vormen van cultuur en entertainmentbeïnvloed maar toen we de game maakten voelden we dat we iets aan het makenwaren dat echt nieuw is.” De hoofdrol in de nieuwste telg van Grand Theft Autowordt vertolkt door Niko Bellic. Hij is een Oost-Europese immigrant die perboot arriveert in Liberty City. Hij wordt erheen gelokt door zijn neef Roman,die vertelt dat hij de Amerikaanse Droom heeft waargemaakt: geld, vrouwen enjacuzzi's in elk huis dat hij bezit. Bovendien vlucht hij weg uit zijn eigenOost-Europese thuis. De Rockstar-medewerker: “Hij heeft een donker en moeilijkverleden en hij heeft… hij denkt dat hij zijn geschiedenis thuis achter zichheeft gelaten in zijn land.” Oei, een hint? Het zou zomaar kunnen dat Niko metzijn verleden geconfronteerd wordt in Liberty City. Hoe dan ook, zijn neefRoman is een leugenaar. Hij bezit een bescheiden taxidepot, heeft oplopendeschulden en trekt een hoop ongewilde aandacht van een aantaal onaangenamepersonen in Liberty City. In plaats van een rijke en succesvolle neef teontmoeten op het Amerikaanse continent, heeft hij te maken met een familieliddie tot zijn nek in de problemen zit. Het verhaal zal zich op een andere manierontwikkelen dan in eerdere GTA's. Het gaat veel meer om de outsider, deimmigrant die moet zien te overleven in een voor hem nieuwe wereld. Dit keer ishet geen armoedzaaier die zich opwerkt tot miljonair, maar een armoedzaaier diezich opwerkt tot een wat betere armoedzaaier, een wat rijkere armoedzaaier.En dan is het tijd om Grand Theft Auto IV voor de allereerstekeer ingame te zien. De medewerker van Rockstar pakt de controller van de Xbox360 en start het spel. We zien het hoofd van Niko Bellic in beeld, die zichbevindt in een kantoortje van het taxidepot van zijn neef Roman. De ochtendzondie naar binnen straalt werpt een mooie schaduw naar binnen. In het kantoorstaan stoelen, een bureau en wat rommeltjes. Op de achtergrond schalt een radio(muziek komt dus niet meer alleen uit autoradio's). Niko loopt naar buiten, de wijkBroker in. Dit is Rockstars versie van Brooklyn, een relatief arme wijk van NewYork. De sfeer zit er meteen goed in. De gebouwen zien er groezelig en grauwuit, de mensen kleurrijk. Het detail van de omgeving is waanzinnig. De stratenliggen vol met vuil en allerlei andere frutseltjes. Er zijn meer mensenaanwezig dan in vorige GTA's en ze gedragen zich een stuk diverser. Burgerszitten op trapjes voor hun huis, een jongedame met mutsje belt met haarmobieltje, een oude dikke vent trekt met zijn lippen een sigaret uit zijn pakjeen steekt deze aan. Muziek van autoradio's schalt uit pa erende voertuigen. Inéén klap weten we wat de medewerker van Rockstar nou precies bedoelde metdetail. Het Liberty City in Grand Theft Auto IV moet voelen als hethuidige New York, met één belangrijk verschil: de stad heeft niet geprofiteerdvan de recente economische groei. En dat is te merken in de straten. Burgers morren: “The real estateprices here are insane!” “You're so right!” Bovendien zijn er veelborden 'Te Huur' te zien in de straten van Broker. Iets anders dat opvalt zijnde Ru ische tekens op de gevels van een aantal zaakjes. In deze wijk huistkennelijk een aanzienlijke Oost-Europese gemeenschap. Tevens openbaren een aantal aspecten vaninteractiviteit zich. Betaaltelefoons op straat worden drukbezet. Bovendien is het mogelijk om geld uit de muur te trekken uit eenpinautomaat. Het gevoel van een levendige stad is zoveel groter dan bij enigeandere free-roaming game. Deze versie van Liberty City is dan ook echt eenmetropool, met ongeveer dezelfde omvang als heel San Andreas. Maar waar SanAndreas vol zat met verlaten gebieden is Liberty City één volgebouwd,dichtbevolkt geheel.Niko vervolgt zijn pad. Hij loopt een trapje op om een huisbinnen te gaan. Opmerkelijk is dat hij zijn voeten daadwerkelijk op deverschillende treden zet; een mooi detail. Eenmaal binnen pakt hij zijnpistool. Hoewel we nog niets weten over het mikmechanisme, zien we een vrij tebewegen richtkruis in beeld. Wederom valt het detail in het huis op. Hoe heeftRockstar het in godsnaam voor elkaar gekregen om zo'n gedetailleerde, grotestad zonder een enkele laadtijd op een schijfje te proppen ("Je kunt de gehele game van begin tot eind uitspelen zonder ook maar een laadscherm te zien")? Niko verlaat hethuis via de achterdeur en komt in een onguur steegje terecht. Zwervers staanhier om tonnen met vuur heen om zich warm te houden. Vervolgens klimt Niko ineen telefoonpaal om de boel iets beter te overzien. In de verte is de verhoogdemetrolijn te zien en ook de Algonquin Bridge (in het echt de Manhattan Bridge)is in beeld. Hier valt wederom de schaal op: het is werkelijk een gigantischding en het oogt imposant en geloofwaardig.Eenmaal uit de telefoonpaal geklommen wordt de beweging van hetpersonage getoond. Wanneer hij een bochtje om rent zal Niko daadwerkelijk ietsleunen, net zoals jij en ik dat zouden doen. Physics zullen dan ook een groterol spelen in Grand Theft Auto IV. Zijn volgende actie is het jatten van eenauto: het blijft tenslotte GTA. Schichtig kijkt Niko om zich heen, mept hetautoruitje in en opent de deur. De camera is iets meer achter de autoopgesteld, zodat je verder omhoog kunt kijken. 'Verticaliteit' is dan ook eentoverwoord van Rockstar, waarmee ze willen benadrukken dat Liberty City ook inde hoogte zorgvuldig opgebouwd is. De physics en de autobesturing zijn zakendie verbeterd zijn wat betreft het voertuigengedeelte in Grand Theft Auto IV.Wederom valt de magnifieke sfeer op die het spel uitstraalt.Dit is een combinatie van de prachtige belichting en het ongelooflijke detaildat de stad uitstraalt. Je voelt meteen aan de zon dat het ochtend is, net alsdat je dat voelt als je vroeg uit je bed naar buiten gaat. Bovendien valt elkeschaduw ultra-realistisch op de omgeving. Wanneer je auto ergens onderdoorrijdt zie je de schaduwen over het voertuig glijden en wanneer de zon doorkomtweerkaatst het achterlicht. De toon wordt verder gezet door de authentiekesfeer van Broker. De wijk ziet er groezelig uit, een beetje aftands. Bovendienis er overal leven: arbeiders zeulen met balken en laden een busje in. Nikorijdt richting de Algonquin Bridge. Een opvallend detail is dat één van destukjes land Rotterdam Hill heet. Wij Nederlanders, stichters van New York,worden niet vergeten! Wanneer Niko onder de Algonquin Bridge door rijdt valtwederom de schaal van het geheel op. Rond een havengebied wordt de auto totstilstand gebracht en loopt Niko naar buiten. Dokwerkers zijn druk in de weermet materialen, de grond ligt vol met stenen, planken en hekken. Niko loopt richting het water en zet zijn voet op een openingin een muurtje. Het water schittert op prachtige wijze in de zon. Hij pakt zijnmobieltje en belt een vriend van hem. In het mobieltje zijn aardig wat optiesen verschillende lijsten van contactpersonen. Hij vraagt over de telefoon aaneen vriend of hij naar hem toe wil komen. Dan kijkt Nico naar de andere kantvan het water, naar Algonquin (Manhattan). Aan de overkant van het arme Brokerligt het zenuwcentrum van Liberty City. Tientallen wolkenkrabbers doemen op uitde mist. Zover het oog reikt staat het gebied vol met gigantische hoogbouw. Endan pas realiseer je je wat Liberty City is. Dit is geen spelletje meer, dit iséén gigantische, levende wereld. Dit is een metropool in alle aspecten van zijnbestaan. Dit is de volgende generatie van het gamen.Nadat we op adem zijn gekomen na deze uitermate imposantepresentatie krijgen we de gelegenheid om vragen te stellen aan de tweeaanwezige medewerkers van Rockstar. Helaas, het televisiescherm gaat weer opzwart. Jammer genoeg kan er nog niet al te veel verteld worden over Grand TheftAuto IV en moeten we het doen met kleine stukjes informatie.Gamer.nl: Welke gangszijn er? En kun je net als in San Andreas gebieden overnemen?Rockstar: “De Ru ische maffia zal aanwezig zijn, net als deItaliaanse. Welke gebieden in Liberty City ze bevolken en hoe het systeem werktkan ik nog niet zeggen.”Wanneer je een mi iefaalt of je gaat dood, moet je dan net als in vorige GTA's weer alles opnieuwdoen?“Ik moet dat op een vage manier antwoorden. Er is zeker geluisterdnaar de kritieken en er zijn veranderingen aangebracht. Het moet leuk blijvenen het voelt natuurlijker aan.”Is er verschil tu ende episodische content voor de Xbox 360 en de PlayStation 3?“Episodische content is tot nu toe alleen bevestigd voor deXbox 360. We weten nog niet of er ook voor de PlayStation 3 episodische contentzal worden ontwikkeld.”Doen jullie extradingen op de PlayStation 3 door de grotere ruimte van de Blu-Rau disc?“Dat weten we nog niet. Het is een voordeel dat er meer ruimteis, maar beide systemen hebben hun voordelen en nadelen. Met de Xbox 360 hebbenonze ontwikkelaars langer gewerkt en hebben ze dus meer ervaring. Maar de gamewordt geweldig op beide platformen.”Komt er ook eenPC-versie?“Daarover is nog niets bekend.”Hoe werken dezijmi ies in Grand Theft Auto IV?“Er zullen een aantal oude dingen terugkeren en er zulleneen aantal nieuwe dingen worden toegevoegd. Het zijmi ie-gedeelte is groterdan ooit. Bovendien willen we de lijn tu en verhaalmi ies en zijmi iesvervagen. Bepaalde zijmi ies kunnen consequenties hebben voor hoe deverhaallijn zich voltrekt. Men zal in ieder geval heel blij zijn met dediversiteit.”De game lijktserieuzer te worden, is dat zo?“Grafisch gezien is de game een stuk realistischer, maar hethoudt dat cartooneske jasje. Bovendien is de verhaallijn donkerder. Maarnatuurlijk is er nog steeds humor en satire. Dat zal altijd zo zijn. Het gaatom de lol, het is geen donkere thriller.”Ik heb gelezen datjullie de oorlog tegen het terrorisme ook voor satire zullen gebruiken in degame. Hoe zullen jullie dat doen?“We gaan zeker geen spot drijven met 11 september, waarbijduizenden mensen omkwamen. Maar we zeggen niet dat we geen spot gaan drijvenover de mensen die de oorlog tegen het terrorisme voor hun eigen gewingebruiken. En we weten allemaal wie dat zijn…”Dus het wordt watpolitieker allemaal?“Op een grappige manier. Nogmaals, we gaan geen grappenmaken over een tragische gebeurtenis. Maar er heeft altijd al politieke satirein GTA gezeten. In Vice City zat ook een politicus.”Hoe werkt het systeemmet de politie? Is het nog steeds zo dat er sterren zijn die aangeven in welkemate je gezocht wordt door de politie?“Het zal omgegooid worden, het is verder ontwikkeld. Er zal nogeen hele demo omheen zijn, dus je moet wachten tot je hier nogmaals bent om datte zien.”Grand Theft Autostaat bekend om zijn fantastische soundtrack, hoe zal dat in GTA IV zijn? Zijnhet vooral bekende artiesten of ook kleinere muzikanten?“Er is nog niets bevestigd, dat doen we meestal pas vlakvoordat de game uitkomt. De game speelt zich in het heden af, dus er isdecennia van muziek om uit te kiezen. Het kunnen bekende artiesten zijn, maarook gewoon goede onbekende. GTA III had een fantastische soundtrack en datwaren niet alleen bekende artiesten. Maar om sommige mensen aan te trekken ishet goed om er bekende muziek in zit. Wat ik je ook kan zeggen is dat hetsysteem van de radiostations getweakt wordt en verder wordt ontwikkeld. Demuziek zal in ieder geval fantastisch zijn.”Hoe zal het aanpa envan je personage werken? Kun je naar de fitne en kleren kopen?“Je kunt niet naar de fitne . Je zult wel kleren kunnenkopen, maar het is wat minder dan in San Andreas. Je kunt je bijvoorbeeld nietvol vreten. Dat past niet bij het complexe karakter van Nico en het istechnisch heel moeilijk. Bovendien vonden sommige mensen het leuk en andereniet. Het zou veel tijd kosten en de tijd kun je beter besteden aan aspectendie iedereen leuk vindt.”Kun je jevaardigheden verbeteren met zwemmen en schieten?“Je kunt in ieder geval zwemmen, maar ik kan nog niet zeggenhoe je je vaardigheden verbetert. Dat is ook nog niet zeker, veel dingen wordennog getweakt. Dat geldt voor veel dingen die je vraagt. Soms wordt er ietsingestopt en wordt het er daarna weer uitgehaald omdat het niet werkt of nietleuk is.”Hoe werkt het indoorgedeelte? Kun je in veel gebouwen?“Je kunt in meer gebouwen dan ooit, maar er moet wel eendoel zijn om er binnen te kunnen, zoals een ontmoeting met anderen. Als jeergens in kunt, heeft het een doel.”Kun je in de bekende landmarks van Liberty City?“Je kunt in een aantal wolkenkrabbers. Alle iconische landmarks zitten erin: hetVrijheidsbeeld, Central Park, Times Square. Maar het is geen exacte weergavevan New York. Waar er in New York bijvoorbeeld twintig huizenblokken zijn,hebben wij een derde van dat aantal. Anders zou het repetitief worden.Bovendien hebben we vier van de vijf gebieden van New York, we hebben StatenIsland niet. Dat is niet nieuw qua look, qua buurten en qua gameplay. Welhebben we delen van New Jersey.”Zullen erterugkerendere personages zijn? Er speelden zich immers al meer GTA-games inLiberty City af?“Er komt geen een oud personage terug, alles is vers. Hetis een ander Liberty City, wanneer je rondwandelt zul je je dat realiseren. Hetis een compleet nieuw verhaal en dus zijn er geen oude personages.”Kun je fietsen?“Ik denk het niet. Nico is een dertiger, hij zou ook nietrolschaatsen. Wel heb je motoren, boten, auto's en helikopers.”Hoe werkt hetschieten?“Het is compleet veranderd en het werkt geweldig. Het isgloednieuw. Ik ga je er niets over vertellen, want je moet het zelf voelen. Ookde handgevechten zijn helemaal omgegooid.”Is de opbouw van demi ies veranderd?“Een aanpa ing is je telefoon. Je kunt bellen, je kuntgebeld worden, mensen komen naar je toe, jij gaat naar ze toe. Het is één vande manieren om mi ies te krijgen.”Kun je ooksamenwerken?“Ja, er is een coöperatieve modus. Er is multiplayer en eris online multiplayer, maar we hebben nog maanden te gaan dus het is nog nietallemaal zeker.”Kun je ook metanderen samenwerken in de singleplayer, zoals met je gangleden in San Andreas?“Ik kan er niets over zeggen. Ik kan wel zeggen dat dekunstmatige intelligentie verbeterd is. Wanneer je je wapen pakt rent iedereenschreeuwend weg. Bovendien onthouden burgers je. Sommige burgers zullen jevijandige gedrag onthouden en wanneer ze je weer zullen zien zullen ze nietblij met je zijn. De manier waarop men reageert in het spel is nog niet eerdergezien in een game.”Zullen er ookvriendinnen in het spel zitten?“Ja, je kunt vriendschappen en relaties vormen met zowelmannen als vrouwen. Er is een grotere emotionele ervaring dan in eerdere GTA's.We denken dat we emoties kunnen losmaken bij spelers en dat is een belangrijkonderdeel in next-gen games. De speler moet zowel empathie hebben voor hethoofdpersonage als voor de andere personen in de wereld.”Het klinkt allemaalheel serieus, maar veel mensen willen gewoon voor de lol mensen overrijden.

“GTA gaat om het creëren van een ervaring. Je kunt doen watje wilt. Vrouwen die het spelen doen vaak aan sight-seeing. Maar je kunt ookzijmi ies doen, de verhaallijn volgen of gewoon lol trappen.”Lol trappen. Het is niet het eerste waar je aan denkt als jeGrand Thet Auto IV onder ogen krijgt. Het liefst zou je deze prachtige wereldmet het grootst mogelijke respect willen behandelen. De game oogt sfeervollerdan ooit tevoren. En bovenal lijkt de game beter te worden dan alle eerdereGTA's. Na het zien van slechts een fractie van wat Liberty City te bieden heeften de filosofie achter de game gehoord te hebben, lijkt het al niet meer mis tekunnen gaan met dit spel. We hebben nu slechts de achterbuurten van een armewijk gezien, maar hoe ongelooflijk imposant zal het niet zijn als je zelf opTimes Square rondloopt. Hoe fantastisch is het uitzicht vanaf het Empire StateBuilding? De antwoorden daarvan zijn slechts in te denken, maar de realiteitzal mi chien nog mooier zijn dan de gedachte. Aan de hand van dit korte maarindrukwekkende bezoek aan Rockstar London is maar één conclusie mogelijk: GrandTheft Auto IV lijkt een nieuwe mijlpaal te worden in de gamegeschiedenis.