Reflecterend op wat er op die 21 mei door de Amerikaanse softwaregigant werd aangekondigd, heeft de Xbox One veel mutaties doorstaan. Enkele daarvan zijn zo ingrijpend dat er van het oorspronkelijke idee achter de console geen spaan meer heel is.

Zo liet Microsoft destijds weten dat het apparaat in 2013 wereldwijd zou lanceren, maar dat is uiteindelijk niet gebeurd, zeer waarschijnlijk vanwege de stortregen aan kritiek die de console te verduren kreeg. Het doorverkopen van tweedehands games zou worden belemmerd (niet gebeurd) en de Xbox One moest eens per 24 uur online gaan (ook niet doorgevoerd). Bovendien zouden alle One-consoles standaard geleverd worden met Kinect, maar ook van deze beslissing zag het bedrijf recent af.

Vooruitgang. Toch?

Twee ideeën springen het meest in het oog: de online verplichting en het doorvoeren van kosten voor tweedehandsverkopen. Beide ‘problemen’ werden in één patch verholpen. De zogenoemde DRM-maatregelen werden teruggedraaid en de keuze om het doorverkopen van een game onmogelijk te maken werd bij de uitgever neergelegd. Het resultaat was een console waar gamers wereldwijd (ook die zonder breedband) ietsjes beter mee konden leven.

Veel consumenten lieten hun stem horen. Ze wilden nog geen afstand nemen van het kopen van hoesjes in de winkel. Of beter gezegd: ze wilden nog geen afstand nemen van de bijbehorende voordelen, zoals het kunnen doorverkopen van games en het kunnen spelen van games als je een dagje offline bent.


Is de hernieuwde visie achter de Xbox One vooruitgang?

De argumenten voor een Xbox One met meer vrijheden zijn kraakhelder, maar er was ook een ander geluid. Er waren gamers wiens meningen niet zo breed in de media werden uitgelicht, maar die wel (deels) tevreden waren met wat er op 21 mei 2013 uit de doeken was gedaan. Er werd zelfs een petitie in het leven geroepen om het teruggedraaide weer terug te draaien. Het initiatief kon vooral op gehoon rekenen. Of het nu op online fora was of tussen de overdaad aan ASCII-middelvingers op de Facebook-pagina van Microsoft: de mening van de gamer die vrijheden wilde inleveren voor een volstrekt digitale belevingswereld op de Xbox One werd aan de kant geschoven.

Het gemak van digitale content op de One

Een jaar later is het gemakkelijk reflecteren. Het terugdraaien van sommige beslissingen heeft veel invloed heeft gehad op de functionaliteiten. Dat is lastig te illustreren voor degenen die geen One hebben, maar dat bijvoorbeeld het gebruiksgemak van digitale games enorm groot is, staat buiten kijf.

Games in de online winkel kopen gaat net als op de Xbox 360 gemakkelijk op de One. Met PayPal schaf je binnen luttele seconden games aan, die zich vervolgens tamelijk snel in je library bevinden en zich met één simpel stemcommando laten spelen. Het ene moment kijk je een aflevering Sherlock op Netflix, twee seconden later speel je een potje Titanfall. Of beide tegelijkertijd, als Xbox Snap je ding is.

De Xbox One voelt in alles alsof de console gemaakt is voor digitale content. En dat is logisch, want van zijn digitale ambities heeft Microsoft nooit een geheim gemaakt. Het wisselen van cd’tjes breekt met de algehele feel en het grote gemak dat niet alleen de One, maar eigenlijk ook de PlayStation 4 kenmerkt. Dat Microsoft later van die nadruk op digitaal afzag, was puur reactionair. De uitgever overwoog aanvankelijk zelfs een Xbox One zonder disc-drive, die om alle goede redenen is afgeschoten.

Het gemak van digitale content is ons bekend. Hardcore gamers weten wat de voordelen van een digitaal gameklimaat zijn omdat Valve met Steam al jaren een soortgelijk DRM-beleid voert. Ook Steam stuitte in het begin op veel kritiek, maar werd uiteindelijk in brede kringen geaccepteerd. Inmiddels wordt het platform opgevoerd als de reddende engel van pc-gaming.

Dat duurde even, maar gebruikersgemak, keuzevrijheid en een stortvloed aan kortingen wonnen in het geval van Steam het vertrouwen van iedere pc-gamer. En dat terwijl je ook op dat digitale platform geen games kunt doorverkopen, iets wat uiteindelijk wel mogelijk was geweest op de oospronkelijke Xbox One. Althans, dat stelde Microsoft opeens te midden van de storm aan kritiek. De omschrijving was vooral vaag.

Omdat er genoeg reden is anders over de intenties van Microsoft dan over die van Valve met Steam te denken, kwam de uitgever met een opvallend schappelijke oplossing: Family Sharing. Het liet je je digitale games delen met tien mensen, zo lang zij maar langer dan dertig dagen in je friendslist stonden. Een waanzinnige, vanuit uitgeversperspectief zelfs krankzinnige mogelijkheid (nog voor de komst van Steam Family Sharing), die misschien juist vanwege haar experimentele karaker niet op de steun van het publiek kon rekenen.


Een petitie droeg niet bij aan de acceptatie van Family Sharing

In gesprek met Gamespot gaf Albert Penello, Senior Director bij Microsoft, zelf aan dat het idee uiteindelijk te geïmproviseerd was om op de steun van het publiek te kunnen rekenen. Misschien had hij een punt, want veel mensen konden zich (terecht) geen concreet beeld vormen bij de feature. Microsoft was ook allerminst handig in het communiceren ervan, al gaat dat zo’n beetje op voor alles dat het bedrijf in de periode na het onthullen van de One naar buiten bracht. Bovendien kwam Family Sharing de criticasters wel tegemoet, maar betekende het plan niet dat het DRM-beleid wegging. Zo leek Family Sharing in de ogen van veel gamers eerder een doekje om het bloeden te stelpen in plaats van een toevoeging die op zichzelf staat.

Kinectloze Xbox

Of het terugdraaien van beleidseigenschappen aan verkochte aantallen van de One heeft bijgedragen is lastig vast te stellen. Sinds vorige maand is de Xbox One in ieder geval meer dan vijf miljoen maal verscheept. Een alleraardigst cijfer. Dat is wel te verklaren, want het publiek heeft gekregen wat ze wilde: een eigentijdse console die zich vastklemt aan de vrijheden die nu de standaard zijn. Juist daarom is het zo opvallend dat Microsoft deze maand uit het niets besloot nóg meer afstand te doen van het oorspronkelijke idee achter de One.

Gamers klaagden eerst dat een aangesloten Kinect nodig was om te kunnen gamen, dus werd het spelen met de Kinect (ook tot onze geruststelling) optioneel. Deze maand heeft het bedrijf daarnaast aangekondigd een versie van de One te lanceren zonder Kinect. Gunstig voor Microsoft, want de One is nu iets goedkoper en dus gemakkelijker in de winkel weg te zetten tegenover de PlayStation 4. Bovendien haalt het bedrijf een wit voetje bij veel gamers die kritiek hadden op het prijskaartje van de console. Toch is er weer een duidelijke keerzijde: de beslissing gaat garant minder (goede) Kinect-games en -integratie opleveren. De beslissing brouwt weinig vertrouwen bij mensen die wel zo’n camera hebben thuis staan.

Een tweede kans

Microsoft heeft de criticasters een jaar na de aankondiging van de One zo in alles voorzien. De One-gamer is niet afhankelijk van Kinect, van digitale content  of van online verplichtingen.  Daar kunnen we zeker mee leven. Voor beperkingen zoals Microsoft die oplegde valt moeilijk te pleiten, maar het is jammer dat met de ‘Xbox 180’ een groot gedeelte van het gebruikersgemak en visie, iets dat de oorspronkelijke One zeer zeker kenmerkte, verdwenen is gegaan.

Family Sharing is een geweldig idee, waarvan we maar al te graag een doorstart zien. We geven onze vrienden ver weg liever een ‘licentie’ voor een game dan dat we onze games opsturen. Hetzelfde gaat op voor digitale games. Ondergetekende zou er vandaag nog voor kiezen al zijn cd’tjes om te zetten naar digitale content. Nooit meer sjouwen met games naar vrienden. Altijd op ieder moment dat ene level een tweede kans kunnen geven. ‘Xbox, go to Final Fantasy XV.’

Microsoft heeft wel dingen geleerd van de miscommunicatie die de periode na de One kenmerkte, maar maakt nog steeds veel fouten. Uitgevers én indieontwikkelaars hebben nog steeds niet de kans hun games tegen schandalig lage prijzen in de Xbox Store weg te zetten. Dat helpt niet in de strijd voor acceptatie van een digitaal platform als de Xbox One. 

In die zin is deze E3 een tweede kans. Microsoft hintte er al eens naar dat onder andere Family Sharing zou terugkomen. Hopelijk kan Microsoft de kritiek dan wél met goede uitleg en prima alternatieven overstemmen, want het eigenlijke idee achter een console die leunt op digitale content is zo gek nog niet. Dat illustreert de huidige Xbox One met zijn gebrekkige diskdrive perfect.