Blind varen
“Sommige games zijn per definitie ontoegankelijk voor blinde gamers,” zegt Brian Bors van het project Game Acce ibility. “Spellen zijn niets anders dan een test van je vaardigheid: die kun je natuurlijk moeilijk spelen als je die vaardigheid niet hebt. Er zijn echter ook games die geen oog-hand-coördinatie vereisen, zoals turn-based rts'en. Die zouden goed geschikt gemaakt kunnen worden voor blinden, omdat alle informatie omgezet zou kunnen worden in tekst.”
Er zijn wel verhalen van blinde gamers die alles op alles zetten om hun hobby te kunnen uitoefenen. Mi chien heb je wel eens gehoord van de blinde man die aan Mortal Kombat-toernooien meedoet. Dat komt volgens Bors niet doordat die game nou zo goed rekening houdt met spelers die niet kunnen zien. “Er is een grote community die readouts maken van alle moves binnen de game. Dat is handig voor spelers die gewoon kunnen zien om beter te worden, maar ook blinde gamers hebben daar profijt van. In die lijsten wordt frame per frame geanalyseerd wat een move doet en wanneer er bijvoorbeeld gecounterd kan worden. Een blinde gamer moet dus alles uit zijn hoofd leren, met iemand naast hem die zegt wat er op het scherm gebeurt. Sommigen zijn heel fanatiek daarin.”
De Ontdekker
Voorlopig moet de blinde gamer die niet alles uit zijn hoofd wil leren het echter doen met spellen die specifiek voor hem gemaakt zijn. Dat zijn helaas niet de grote consolegames met hoge productiewaarden, al is er wel één game uitgekomen op de Wii die op deze groep is gericht. In het Nederlandse De Ontdekker en het Mysterie van de Diamanten Scarabee staan spelers op het Balance Board en lopen ze zo door een mysterieuze tempel. Je moet je vooral concentreren op het geluid. Is er links een opening in de gang, dan hoor je aan de linkerkant het geluid van de wind. Hoor je een mummie van rechts aankomen dan weet je welke kant je op moet slaan. Het leuke is dat ook kinderen die gewoon kunnen zien, mee kunnen spelen, omdat de game volledig geanimeerd is.
Volgens Arthur van der Linden van Sprankhuizen, eigenaar van de ontwikkelaar MAD Multimedia, is zo'n game echter niet zomaar gemaakt. “Het gaat om een kleine doelgroep en dus zijn er van De Ontdekker geen tienduizenden kopieën verkocht. Omdat het zo'n specifiek spel is, ligt hij ook niet in de schappen, maar is hij alleen te koop via een website.” Het doel was dan ook niet commercieel succes. “Van belang was vooral het sociale aspect, waardoor ziende kinderen samen met blinde leeftijdsgenoten kunnen spelen. Daarnaast helpt het blinden met hun motoriek. Daardoor wordt het spel nu nog steeds gebruikt door fysiotherapeuten.” Al met al kijkt hij er dus tevreden op terug, vooral ook omdat De Ontdekker veel prijzen heeft gewonnen, zoals Best Serious Game bij de Dutch Game Awards 2012. Een vervolg zit er voorlopig helaas niet in.
Geluid van alle kanten
De meeste spellen die geschikt zijn voor blinden zijn niet volledig geanimeerd en richten zich vooral op geluid. Een goed voorbeeld daarvan is Ear Monsters voor iOS. De wereld wordt binnengevallen door monsters die tevoorschijn komen uit wormgaten. De vijanden zijn onzichtbaar, maar je kunt ze wel horen. Door goed te luisteren kun je de beesten vinden en met een simpele druk op het scherm vernietigen, om zo de wereld behoeden van een invasie. Het is een ontzettend moeilijk spel, vooral in hogere levels waarbij er 14 verschillende wormgaten zijn. Dan moet je wel een erg goed gehoor hebben om de aliens op tijd te kunnen vinden.
Een ander voorbeeld is Where's My Rubber Ducky voor de iPhone, gelanceerd door de Stichting Acce ibility zelf. Deze game bewijst dat blinde gamers ook van shooters kunnen genieten. Buitenaardse zombies hebben de Aarde veroverd en zijn er vandoor gegaan met de badeend van Jack. Hij is natuurlijk uit op wraak en bestormt de zombies met zijn shotgun en machete. Door de 3D-audio kun je horen waar de vijanden vandaan komen. Het is aan jou om, net zoals in gewone shooters, te mikken en te schieten. Het spel gebruikt de GPS in de telefoon, waardoor je alleen maar in de richting van het geluid hoeft te draaien en te vuren. Zo kun je de game spelen zonder dat je het scherm ziet.
Een lijst met geluid
Dat soort spellen zijn natuurlijk een leuk experiment, maar over het algemeen kan de blinde gamer dus niet van games genieten zoals anderen dat doen. Er zijn wel uitzonderingen, zoals games die volledig op tekst gericht zijn. Denk bijvoorbeeld aan MUDs (Multi-User Dungeon), RPG's die vooral in tekst verteld worden: “Je ziet een vijand”, “in de verte hoor je geluid”, je kent het wel. Die worden redelijk vaak compatibel gemaakt met de software die blinden inzetten om hun computer te kunnen gebruiken. Denk daarbij aan een apparaat dat de schermteksten omzet in braille of software die alles voorleest.
Dit soort spellen zijn echter de uitzondering op de regel. Bors roept ontwikkelaars dan ook op om samen te werken met de community om zo de blinde gamer te helpen. Niet door alle informatie over hun spel af te schermen, zoals vaak gebeurt, maar juist door alles openbaar te maken. “Een lijst waarin staat wat elk geluid doet en wanneer het wordt afgespeeld zou van enorme waarde kunnen zijn voor deze groep. Als gezegd heeft Mortal Kombat een fanatieke community die zulke dingen uitzoekt, en het zou mooi zijn als de ontwikkelaar daarbij te hulp zou schieten.”