Elf jaar geleden lanceerde Steam. Het was een tijd dat pc-games alleen met een cd of dvd werden geïnstalleerd en de PlayStation 2 en Xbox aan vervanging toe waren. De afgelopen jaren is het gat tussen de computer- en woonkamer steeds kleiner geworden en zijn gamers die tien jaar geleden nachten achter hun computer gameden, inmiddels volwassen geworden.

Valve ziet in dat Steam te groot is geworden om enkel een vrij specifieke doelgroep, de pc-gamer, van games te voorzien. Gamers worden ouders en willen niet alleen maar achter de pc zitten, maar ook in een meer sociale omgeving als de woonkamer een spel spelen. Daarnaast is de enorm grote groep van consolegamers een zeer interessante markt voor Valve, die het tot op heden nog niet heeft weten te bereiken.

SteamOS, de naam van het nieuwe besturingssysteem gevormd rondom Valves gameplatform Steam, is dan ook een logische stap om meer gamers te bereiken en met hun huidige groep klanten mee op te groeien. In september van vorig jaar werd SteamOS aangekondigd, waarna de publieke bèta sinds eind 2013 te downloaden is.

SteamOS

SteamOS is eigenlijk een veredelde versie van de Big Picture-modus van Steam. Big Picture wordt gebruikt voor het tonen van Steam op grote schermen, zoals televisies. Hierdoor krijgen gamers de keuze om hun pc met een televisie te verbinden en via een controller games te spelen. Big Picture biedt een fijne interface voor het gebruik met een controller, en op die interface bouwt Valve verder. Zo krijgt SteamOS eenzelfde thuisscherm met je profiel, instellingen, aangeschafte games, de Steam-community en een online winkel waar je digitale games aan kunt schaffen. Ook is er een ingebouwde browser aanwezig.

Het besturingssysteem van Valve draait niet op Windows of OS X, maar is een op zichzelf staande Linux-distributie. Eerder noemde Valve-oprichter Gabe Newell Linux "de toekomst van gaming". Newell vindt dat gesloten systemen innovatie tegenhouden en wil niet wachten tot Apple een update voor een iPad-game goedkeurt. Valve heeft Linux gekozen omdat het besturingssysteem opensource, licht en snel is. Volgens Newell zou Linux een universeel platform voor mobiele apparaten, apparaten in de woonkamer en gaming-apparaten kunnen worden.

SteamOS ondersteunt alleen games die compatibel zijn met Linux. Vooralsnog zijn het voornamelijk de officiële games van Valve, een handvol games van grote uitgevers en een rits games van kleine indie-ontwikkelaars. De verwachting is dat de komende tijd veel ontwikkelaars hun games ook voor SteamOS en gebruik met een controller gaan optimaliseren. SteamOS beschikt ook over een speciale familiemodus waarmee je aangeschafte games kunt delen met andere gezinsleden. Daarmee kun je om de beurt elkaars games spelen terwijl per speler de individuele spelvoortgang en prestaties worden bijgehouden. Gamende ouders kunnen tevens handmatig instellen welke games hun kinderen mogen spelen.

Valve meldt dat SteamOS meer wordt dan alleen een nieuw gameplatform. Zo is het Amerikaanse bedrijf in gesprek met verschillende mediadiensten, waaronder Netflix en Spotify. Er is echter nog niets officieels uit deze gesprekken voortgekomen, maar het lijkt zeer waarschijnlijk dat diensten als Netflix, Pandora, HBO GO, Spotify, Plex en YouTube aan SteamOS worden toegevoegd. Hiermee gaat Valve de kant van Microsoft op, die zijn console als een echt multimedia-apparaat neerzet. En met succes: de Xbox wordt in de Verenigde Staten ook voor een groot gedeelte gebruikt voor multimediaconsumptie.

Een ander belangrijk onderdeel van SteamOS is streaming. Valve heeft al eerder aangegeven dat gebruikers games vanaf hun pc naar apparaten met SteamOS kunnen streamen. Dit zou betekenen dat het mogelijk wordt om een vrij goedkope pc in elkaar te zetten, SteamOS te installeren en vervolgens games die op een krachtige game-pc draaien naar de televisie in de woonkamer te streamen. Hoewel SteamOS vooralsnog geen streaming ondersteunt, lijkt dit één van de belangrijkste functionaliteiten van Valves besturingssysteem te gaan worden.

Steam Machines

SteamOS wordt geheel gratis. Valve verdient met de verkoop van games en het aanbod van multimediadiensten, en de omzet stijgt als meer mensen het besturingssysteem gaan gebruiken. Het Amerikaanse bedrijf brengt nog wel zogeheten Steam Machines op de markt. Dit zijn apparaten met SteamOS voorgeïnstalleerd die de kracht van een pc hebben, maar het uiterlijk van een console. Ook voor fabrikanten is SteamOS een vrij licentieerbaar besturingssysteem, waardoor zij hun eigen Steam Machines mogen fabriceren en verkopen.

Een Steam Machine is gewoon een computer zonder scherm, muis en toetsenbord. Het apparaat beschikt over pc-hardware, zoals een 64-bit-processor van Intel of AMD of een grafische kaart van Nvidia of AMD. De kans is groot dat jouw game-pc gewoon SteamOS kan draaien. Het grote verschil tussen een game-pc en een Steam Machine is het design. Een game-pc is veelal groot, log en luidruchtig, een Steam Machine moet juist klein, simpel en stil zijn. Beter gezegd: een Steam Machine zou niet mogen misstaan naast een tv en andere console(s).

Door de licensering door andere partijen wordt het mogelijk dat je dit jaar wordt overspoeld met verschillende Steam Machines. De Steam Machine van Valve richt zich op gebruikers die zo veel mogelijk controle over hun hardware willen hebben, de andere Steam-apparaten zijn bijvoorbeeld goedkoper, kleiner, stiller of hebben een chiquer design. Een voordeel van het brede aanbod is dat je als consument heel specifiek een Steam Machine kunt kiezen, op basis van hardware, design en andere factoren die voor jou belangrijk zijn.

Een voordeel van de openheid van SteamOS is dat het gebruikers de mogelijkheid geeft om hun eigen Steam Machine samen te stellen. Waarschijnlijk gaan fabrikanten speciale behuizingen ontwerpen die voor het samenstellen van een Steam Machine kunnen worden gebruikt. Degenen die een beetje handig zijn met computers, kunnen hiermee de assemblagekosten van fabrikanten of retailers besparen en zelf hun systeem samenstellen. Daarnaast is het gemakkelijker om hardware te vervangen of toe te voegen bij een systeem dat je zelf in elkaar hebt gezet. Eerder meldde Valve dat zij het design van hun Steam Machine als 3d-ontwerp beschikbaar maken, waardoor het mogelijk wordt om de officiële Valve-behuizing met een eigen 3d-printer of via een extern bedrijf te 3d-printen.

Steam Controller

Valve levert bij alle Steam Machines een officiële Steam Controller. Het design van de controller is nog steeds niet definitief, maar het is zo goed als zeker dat het apparaat twee trackpads en verschillende fysieke knoppen krijgen. Beide trackpads moeten de precisie van muis en toetsenbord nabootsen en geven haptische feedback om spelers te voorzien van contextuele informatie. Door de twee trackpads zou het volgens Valve mogelijk moeten zijn om genres die veelal exclusief voor de pc zijn, zoals real-time strategiegames, ook met een controller te spelen.

De Steam Controller wordt geheel door Valve ontwikkeld en de api is reeds beschikbaar voor ontwikkelaars. Hierdoor kunnen gameontwikkelaars al specifieke ondersteuning voor de Steam Controller aan hun games toevoegen. Ook kan de Steam Controller met de pc-versie van Steam worden gebruikt. Hoewel Valve niet beweert dat het fanatieke pc-gamers van hun muis en toetsenbord zal trekken, belooft het bedrijf dat ze er alles aan doen om de ervaring voor pc-gamers zo fijn mogelijk te maken. En die belofte is veel waard, zeker van een bedrijf als Valve dat zich al die jaren zo enorm op de pc en daarmee ook de muis en het toetsenbord heeft gericht.

De toekomst

SteamOS en de Steam Machines zijn een dappere poging van Valve om voor wat opschudding in de huiskamer en daarmee ook de huidige consolemarkt te zorgen. De Steam Machines kunnen een droom voor velen zijn: eindelijk een krachtige, aanpasbare en mooie computer voor in de huiskamer, met een besturingssysteem dat daar ook voor is geoptimaliseerd. Ook zijn Steam Machines niet zo gesloten als andere consoles: je kunt er gemakkelijk Windows of een ander besturingssysteem op draaien. Zo zou je een Steam Machine bijvoorbeeld als mediacenter voor lokale bestanden kunnen gebruiken.

Om een groter publiek te bereiken, moet je product simpel en gemakkelijk zijn. Dat is Steam voor de pc, maar het brede en ietwat verwarrende aanbod van Steam Machines met de focus op hardware zal velen afschrikken. Dat wordt misschien de grootste valkuil van SteamOS en de Steam Machines. Ook de prijzen van Steam-consoles werken niet mee: een krachtige Steam Machine kost al snel 1000 euro. Daarnaast zijn er weinig echt grote exclusieve gametitels voor de pc, in tegenstelling tot exclusieve titels voor consoles.

Maar zijn SteamOS en de Steam Machines eigenlijk wel een concurrent voor de PlayStation en Xbox? Dat hoeft helemaal niet. Het is onvermijdelijk dat de Steam-consoles met de huidige consoles van Sony en Microsoft worden vergeleken, maar Valve denkt verder dan die vergelijking. SteamOS moet voor pc-gamers de mogelijkheid worden om hun game-ervaring naar de huiskamer te brengen en, heel misschien, op den duur de pc te vervangen. Omgekeerd kan een Steam Machine voor consolegamers interessant zijn omdat het apparaat veel nadelen van een game-pc - denk alleen al aan de ruimte die een pc inneemt - niet heeft.

Als Steam OS en de Steam Machines één belangrijk doel hebben, is het de wereld van pc-gaming en consolegaming naar elkaar toe trekken. Dat is misschien niet Valves doel, maar het is een uitstekende en onoverkomelijke ontwikkeling binnen de wereld van gaming. En met een bedrijf als Valve, dat op verschillende manieren heeft laten zien dat het uitstekende gameproducten kan neerzetten, kun je alleen maar vertrouwen hebben in de toekomst van SteamOS, Steam Machines en de Steam Controller.