“Nintendo en de meer dan honderd onafhankelijke uitgevers en ontwikkelaars missen ieder jaar meer dan een miljard dollar aan inkomsten vanwege piraterij. […] Ondanks het agressieve antipiraterij-programma blijft het probleem er een van duizelingwekkende proporties”, schrijft Nintendo in een handleiding die producten waarmee illegaal gedownloade games op spelcomputers gespeeld kunnen worden in kaart brengt. De omvang van het probleem wordt nog maar eens verduidelijkt door het feit dat Nintendo in de periode januari 2009 tot en met juli 2010 een half miljoen flashkaarten voor de Nintendo DS in beslag nam. Het is niet bekend hoeveel mensen flashkaarten gebruiken, maar uit onderzoek onder driehonderd bezoekers door Gamer.nl blijkt dat ruim 57 procent van de mensen met een Nintendo DS in Nederland een flashkaart in zijn bezit heeft. De overgrote meerderheid daarvan, 73 procent, koopt deze in een online winkel.

Gamewinkels merken de impact van flashkaarten maar al te goed. “De markt voor de Nintendo DS is de afgelopen anderhalf tot twee jaar gigantisch kapotgemaakt”, zegt Henk Moesker, inkoopmedewerker bij Dimension Plus. “We krijgen een constante stroom van klachten van de medewerkers in onze drie vestigingen over dat mensen om flashkaarten vragen. Wij leggen deze consumenten netjes uit dat het bezit van een flashkaart weliswaar legaal is, maar dat je er geen games op mag spelen. Maar mensen hebben de gedachte ‘lekker boeiend’.”

Die gedachte lijkt inderdaad onder gebruikers van flashkaarten te bestaan. Uit het onderzoek van Gamer.nl blijkt dat bijna 67 procent van de mensen met een flashkaart zich kunnen vinden in de stelling dat flashkaartjes de markt voor DS-games aantasten. Bij de kwestie of het downloaden van games diefstal is, reageren de ondervraagden echter verdeeld. Zo’n 38 procent is het ‘eens’ of ‘helemaal eens’ met de stelling, bijna 32 procent is het er ‘niet mee eens en niet mee oneens’ en dertig procent is er het ‘oneens’ of ‘helemaal oneens’ mee. Hebben consumenten eenmaal een flashkaart in handen, dan koopt zo’n 54 procent geen games meer voor de DS en 41 procent slechts ‘soms’ nog.

Voorzichtig

Volgens Moesker is de verkoop van DS-games met tachtig tot 85 procent teruggevallen ten opzichte van twee tot drie jaar geleden. Dimension Plus heeft vanwege deze trend besloten minder games in te kopen. “Daar moeten we heel voorzichtig mee zijn.” Moesker zegt overigens wel dat er een onderscheid bestaat tussen de omvang van de invloed van flashkaarten op de verkoop van titels van Nintendo en games van onafhankelijke uitgevers. “De games van Nintendo verkopen wel goed, omdat die een naam hebben. Bovendien helpt het om bijvoorbeeld een product als een PokéWalker (een soort stappenteller, red.) samen met een game te leveren.” Dennis-Jo Boekestijn, business development manager bij Micromedia, een Nederlandse distributeur van spellen, zegt ook dat titels van Nintendo “het goed blijven doen”. “Bij titels van onafhankelijke uitgevers zien we een afname.” Maar volgens de business development manager hebben zowel Nintendo als de onafhankelijke uitgevers te lijden onder de flashkaartjes. “Nintendo had dertig procent meer kunnen verkopen en onafhankelijke uitgevers negentig procent meer.” Vanwege de flashkaartjes koopt ook Micromedia games “voorzichtig” in. “De inkoop van games door winkels is significant afgenomen”, aldus Boekestijn.

Ook Free Record Shop heeft de verkoop van spellen voor de Nintendo DS achteruit zien gaan. “In de verkopen van DS-games is door de flashkaarten een duidelijk negatieve trend ontstaan”, zegt Olaf Zwijnenburg, commercieel directeur van Free Record Shop. “Aan de andere kant wordt er uiteraard veel meer digitaal gestolen dan er normaal gesproken gekocht zou worden door diezelfde consument.” Ook de vestigingen van Free Record Shop krijgen te maken met mensen die om flashkaarten vragen, al lijkt het minder erg te zijn dan bij Dimension Plus. Zwijnenburg: “Dat komt wel eens voor, maar niet vaak. Onze klanten zijn over het algemeen goed op de hoogte van onze assortimenten Music, Movies en Games. [De mensen die wel vragen om een flashkaart] melden we dat we die artikelen niet verkopen en dat ook niet willen omdat dat verboden is.”

Verbod

De handel in flashkaarten werd in Nederland in juli 2010 illegaal verklaard, toen Nintendo een rechtszaak van elf webwinkels won om de verkoop van onder andere de flashkaartjes. De rechtbank in Den Haag oordeelde dat de apparaten “vrijwel uitsluitend worden gebruikt voor het omzeilen van de voorzieningen die Nintendo heeft getroffen om inbreuken op haar auteursrecht tegen te gaan." Volgens Moesker geldt er nu een landelijk verbod op de handel in de kaartjes. “Je mag ze hebben, maar niet verkopen. [Door de uitspraak] kan de aanvoer van de flashkaartjes nu gestopt worden. Verkoopt een winkel de kaartjes wel, dan kan Nintendo die winkel met een brief dwingen direct te stoppen met de verkoop van de kaartjes.”

De rechtszaak was onderdeel van een grotere, aanhoudende strijd van Nintendo tegen de handel in flashkaartjes. Die strijd begon in 2008, toen Nintendo de import en verkoop van de zogeheten Majicon-kaartjes in Japan probeerde tegen te houden. De eerste rechtszaak was meteen succesvol voor Nintendo, want de kaartjes werden in februari 2009 door de rechtbank illegaal verklaard. Het bedrijf behaalde in Frankrijk echter geen succes. Daar oordeelde de rechter dat de flashkaartjes legaal waren, omdat Nintendo “ontwikkelaars opzettelijk uitsluit” van het maken van applicaties.

Het kunnen draaien van zelfgemaakte software wordt wel gebruikt als argument waarom de flashkaartjes legaal zouden moeten zijn. Boekestijn heeft zijn twijfels over dit argument: “Ik vind het een weinig plausibele reden. Ik denk dat maar 0,02 procent van de mensen de flashkaartjes gebruikt om eigen gemaakte applicaties te draaien.” Moesker is het met hem eens: “Ze moeten mij maar eens laten zien hoeveel mensen [dergelijke] software op hun flashkaarten hebben staan. Het is een excuus.” Zwijnenburg doet het argument af als “schijnheilig”.

Toch noemt ruim 45 procent van de ondervraagden uit het onderzoek van Gamer.nl het kunnen draaien van eigen software op de Nintendo DS een argument om een flashkaart te gebruiken. Ruim vijftien procent staat hier neutraal tegenover. Maar het kunnen draaien van eigen software is lang niet de belangrijkste reden voor mensen om een flashkaart te gebruiken, zo blijkt uit het onderzoek. Zo vindt ruim 83 procent van de ondervraagden dat het gemak om met een flashkaart games op de DS te spelen een reden is om het te gebruiken. Wel zegt ruim 46 procent van de ondervraagden dat het argument ‘ik wil niet voor games betalen als ik ze ook gratis kan krijgen’ geen reden is om gebruik te maken van een flashkaart. Een kwart staat hier neutraal tegenover. Daarnaast vindt 84 procent dat een flashkaart handig is voor onderweg, omdat je zo niet meerdere cartridges mee hoeft te nemen.

Prijs

Tenslotte zegt ruim 66 procent van de ondervraagden dat het argument dat DS-spellen te duur zijn een reden is om een flashkaart te gebruiken. Een net zo grote groep ondervraagden met een flashkaart zegt vaker DS-games te gaan kopen als deze goedkoper zouden zijn. Boekestijn ziet de prijzen van DS-games echter niet als een belemmering. “De flashkaarten zijn populair omdat mensen niets willen betalen. De prijzen van spellen dalen bovendien ook. Eerst zijn ze veertig, daarna dertig en vervolgens twintig euro.” Moesker voegt toe dat games in verhouding tot films veel goedkoper zijn. “Een film zet je na één keer kijken in de kast. Bovendien is de tweedehands markt er ook altijd nog.” Zwijnenburg noemt de eventueel te hoge prijs van DS-games ook geen argument: “De perceptie van de waarde van entertainmentproducten staat uiteraard onder spanning als ook gratis digitaal van alles bij elkaar te stelen is. Maar in het verleden werden deze spellen voor dezelfde prijzen gemakkelijk gekocht en daarnaast heb je allerlei verschillende prijsklasses van DS-games, dus dat mag geen argument zijn.”

Voor de bezitters van een flashkaart lijken er in ieder geval genoeg redenen te bestaan om een flashkaart te gebruiken. Ruim 58 procent is tegen een verbod. Hoe dan ook is de handel in de kaartjes inmiddels illegaal in Nederland. Het vonnis komt echter jaren nadat de flashkaarten een algemeen begrip zijn geworden. Volgens Moesker is Nintendo dan ook te laat begonnen met het starten van een rechtszaak: “De detailhandel gaf jaren geleden al aan dat het de spuigaten uitliep en later riepen ontwikkelaars dat zij geen spellen meer zouden ontwikkelen. Het is een proces. Een lang traject. Er moeten zware juridische onderbouwingen gegeven worden. Maar het had veel eerder gemoeten. Dan had het tij nog gekeerd kunnen worden. Nu hebben wij lijdzaam moeten toezien hoe de markt kapot is gegaan.”

Zwijnenburg is positiever over de aanpak van Nintendo en roemt de strijd van Nintendo tegen de flashkaartjes: “Nintendo is hier al vanaf 2008 mee bezig en is Europees zeer goed georganiseerd in de aanpak van illegale handel. Helaas laten dit soort zaken altijd lang op zich wachten voordat er een concrete rechterlijke uitspraak valt. De vastberadenheid van Nintendo om haar rechten te beschermen is prijzenswaardig.” Zwijnenburg vindt niet dat Nintendo te laat begonnen is met het proberen te verbieden van de flashkaartjes. “Vanaf 2008 is al best een lange tijd. Probeer in de digitale snelweg waar we in leven maar eens om alle veranderingen en technische mogelijkheden voor te zijn”, zegt de commercieel directeur.

Boekestijn geeft aan ondanks het verbod op de handel in flashkaartjes maar weinig vertrouwen te hebben in de toekomst: “Je hebt te maken met een sneeuwbaleffect. Voor iedere verkoper van flashkaartjes die je sluit, komen er tien nieuwe bij.” Boekestijn zegt echter wel uit te kijken naar de Nintendo 3DS, die volgend jaar in Europa verschijnt en volgens een medewerker van THQ beter beveiligd is tegen flashkaartjes. “Ik zit er met smart op te wachten. Ik hoop dat hij moeilijker te kraken is en dat er een slot gewijzigd wordt, zodat er geen R4-kaartjes meer inpassen.” Wel zegt hij dat mensen er een sport van maken om de handhelds van Nintendo te kraken, waar Moesker het mee eens is. “Ik durf te stellen dat ook de 3DS gekraakt wordt. Er zijn duizenden mensen die de beveiliging graag willen omzeilen.” Hij ziet het uitbrengen van de 3DS echter als een grote kans voor Nintendo om de omvang van flashkaarten verder in te dammen. “Nu is er een gerechtelijke uitspraak en dus kan de stroom van flashkaartjes meteen een halt toe geroepen worden”, aldus Moesker.

Maar wat de plannen van Nintendo omtrent piraterij zijn voor de toekomst, is nog onduidelijk. Het bedrijf geeft aan niet te kunnen reageren. Een hint gaf Nintendo in een verklaring na de gewonnen rechtszaak in Nederland echter wel: "Nintendo beschermt haar intellectuele eigendomsrechten wereldwijd en onderneemt stappen om de distributie van onrechtmatige kopieën van videogames en producten die het mogelijk maken om dergelijke kopieën af te spelen te voorkomen." De strijd van Nintendo gaat dus onverminderd door en begint eindelijk resultaat op te leveren.