De dungeon crawler is mi chien wel de meest kla ieke vorm van de rpg. Het genre, waarin verschillende helden zich een weg banen door een doolhof vol vijanden, vindt namelijk zijn oorsprong bij Dungeon’s & Dragons. In dit rollenspel doorlopen een aantal spelers een door de menselijke dungeon master uitgedachte wereld. De combinatie van het verkennen van deze werelden en het vechten met vele vijanden maakten de dungeon crawls al snel een favoriet aspect van de pen-en-papier-rpg.
Naar de PC
Met de komst van de PC verplaatsten de dungeon crawlers zich al snel van het papier naar het beeldscherm. De dungeon master was voortaan een computer die ervoor zorgde dat het spel altijd eerlijk zou verlopen. De dungeon crawlers legden de focus meer op de actie en minder op het verhaal, waardoor ze zich wisten te onderscheiden van de meer traditionele rpg’s. Tegelijkertijd was die actie grotendeels gebaseerd op statistiek en weinig op knoppencombinaties, een belangrijk verschil met de vergelijkbare hack-and-slash games. Dungeon crawlers bevonden zich zo tu en twee genres in, wat allicht hun populariteit verklaart.
Een belangrijke reeks in de begindagen van de computer-rpg was de Ultima-serie in de jaren 80. Maar het waren de late jaren 90 waarin de dungeon crawlers hun echte vorm vonden. Dat was voornamelijk te danken aan het in ’97 verschenen Diablo. Anders dan zijn voorgangers was Diablo minder op statistiek gericht en meer op actie, waardoor vechten voornamelijk bestond uit het klikken met de muis. De willekeurig gegenereerde kerkers vol met monsters zorgde er bovendien voor dat Diablo voor iedereen een andere ervaring neerzette.
Titan Quest
Na Diablo volgde meerdere soortgelijke games. Vooral het begin van deze eeuw zag meerdere Diablo-achtige games voorbijkomen. Naast vervolg Diablo II verschenen onder andere Titan Quest, Dungeon Siege en Nox. Toch leek het genre langzaam steeds meer te evolueren tot een lineaire hack-and-slash game met veel minder rpg-elementen, waardoor het genre stilaan verdween. Alleen het in 2009 verschenen Torchlight, dat werd gemaakt door een aantal ex-medewerkers van Blizzard, viel de afgelopen jaren op.
Terugkeer van de kla iekers
Toch lijkt het genre in 2011 helemaal terug van weg geweest. Maar liefst zeven games die als dungeon crawlers gezien kunnen worden tellen we dit jaar in de lijst. Koploper is de moeder van de moderne dungeon crawler, het op zes gepositioneerde Diablo III. Hoewel het is voorzien van een 3D-engine en een groot aantal nieuwe kla en kijkt de game vooral naar zijn voorgangers. Opnieuw kunnen we in willekeurig gegenereerde kerkers van demonen ontdoen.
Maar er is nog een tweede kla ieke serie dit in 2011 zijn kop opnieuw opsteekt. In het op 55 genoteerde Dungeon Siege III komt Obsidian, dat dit jaar Fallout: New Vegas en Alpha Protocol afleverde, met een vervolg op de kla ieker van Gas Powered Games. Dungeon Siege laat overigens de standaard besturing met de muis los, want de game zal ook op de consoles verschijnen. Daardoor zou het wel eens kunnen dat de speler meer controle heeft over de gevechten dan in de traditionele dungeon crawler.
Dungeon Siege III
Kleine games
Maar het zijn niet alleen de grote dungeon crawlers die terugkeren in 2011. Ook kleine ontwikkelaars doen het genre herleven. Dat komt allicht doordat de dungeon crawler prima kan werken als downloadbare game die tegen een schappelijk prijsje op het internet wordt aangeboden. Een van de eerste games die hier van profiteerde was Torchlight, die dankzij de lage prijs en goede gameplay als prima tu endoortje voor Diablo III fungeerde. Het op 35 genoteerde vervolg Torchlight II doet dat vermoedelijk nog eens dunnetjes over, maar nu met coöperatieve multiplayer en net als Diablo III totaal nieuwe kla en.
Maar er komen ook indie-dungeon crawlers uit die nog geen naam gevestigd hebben. De hoogst genoteerde hiervan is het op 68 geplaatste Bastion. Deze dungeon crawler lijkt voor een meer kunstzinnige stijl te gaan, met handgetekende omgevingen en veel lichte kleuren. Buiten de lijst vinden we bovendien nog Magicka, een dungeon crawler waarin spelers voor de verandering eens alleen met tovenaars kunnen spelen. Anders dan de meeste dungeon crawlers richt Magicka zich bovendien op het coöperatieve spel, waarin vier tovenaars samen de ondergrondse kerkers kunnen verkennen.
Een extra dimensie
Een andere tovenaar vinden we op plaats 94, Sorcery, waarin een tovenaarsleerling met behulp van de Playstation Move-controller wederom door kerkers ronddoolt. Sorcery voegt echter een derde dimensie toe. Waar de meeste dungeon crawlers een perspectief van boven hebben, daar kijkt de speler in deze game op de rug van zijn personage. Het lijkt een van de grote ontwikkelingen in het genre want we zien meer van dergelijke dungeon crawlers terug in de top 100. Zo komt Bethesda op plaats 77 bijvoorbeeld met Hunted: The Demon’s Forge waar een duo van een boogschutter en een zwaardvechter samen moeten werken.
Hunted: The Demon's Forge
De hoogst genoteerde driedimensionale dungeon crawler is echter Project Dark, het spirituele vervolg op Demon’s Soul, die plaats 27 heeft weten te veroveren. Hoewel de game mi chien iets meer lineair is dan de meeste dungeon crawlers voldoet deze wat ons betreft toch zeker aan de elementen die het genre zo typeren. Buiten de lijst vinden we bovendien nog de free-to-play game Path to Exile.
Moordende concurrentie
Al met al lijkt 2011 het jaar van de terugkeer van de dungeon crawler te worden. En dat is opvallend, want zelfs in de hoogtijdagen van het genre verschenen vaak slechts een handjevol games. Het zal voor veel games bovendien een zware taak worden om een plekje op de markt te vinden, aangezien Diablo III ongetwijfeld een groot marktaandeel gaat opslokken. Het zal dan ook intere ant zijn om te zien of lagere prijzen en extra dimensies genoeg weerstand kunnen bieden tegen de spierballen van Blizzard.
Hoe dan ook is het in 2011 genieten geblazen voor liefhebbers van het genre. We tellen maar liefst negen dungeon crawlers, waarvan zeven de top 100 hebben weten te halen. En dan rekenen we rpg's die slechts dungeon crawler-elementen hebben nog niet mee. Want in die laatste categorie komen ook The Elder Scrolls V: Skyrim, The Witcher 2, Kingdoms of Amalur en Lord of the Rings: War of the North nog voorbij. Een ding is zeker, 2011 besteden we veel in ondergrondse kerkers.