Websites als Spele.nl maakten games toegankelijk voor iedereen

Spele.nl, Speeleiland.nl, CrazyGames.com, Newgrounds.com,Coolmathgames.com: deze websites maakten computerlessen op school een wekelijks hoogtepuntje. Het maakte niet uit of je thuis een PlayStation of dikke game-pc had staan: bijna iedereen kende Spele.nl en denkt nu nog met weemoed terug aan de meest unieke Flash-games.

Het Wilde Westen

Maar wat maakte deze websites zo populair? Happy Wheels, The Fancy Pants Adventures, The Impossible Quiz en Stickman Madness waren natuurlijk niet bepaald spellen met de hoogste productiewaarden uit die tijd. Hoewel nostalgie nu een grote rol speelt, was het toen vooral de toegankelijkheid van deze spellen die ze zo populair maakten. De games waren gratis speelbaar, makkelijk te begrijpen en draaiden zelfs op de Dell Optiplex-pc’s die elke school had staan. Downloads waren niet nodig: je klikte ze aan op een website en kon meteen aan de slag.

Die spelletjeswebsites waren in feite een schatkist aan games. Niet alleen omdat het aanbod immens was, maar ook omdat je spellen in bijna elk genre kon ontdekken zonder er een cent aan hoeven uit te geven - van simpele platformers en shooters tot complexe strategiegames en spannende horrorervaringen. Dit ‘Wilde Westen’ aan games kende vaak ook geen filter: bloed en vliegende ledenmaten waren bijna de norm in elke gewelddadige Flash-game, terwijl andere spellen unieke insteken hadden zoals apen die ballonnen kapotmaakten. Er viel altijd wel iets compleets nieuws te ontdekken, zoals een game die ging over het vermoorden van je baas.

Dat het feit dat deze spellen gratis speelbaar waren enorm bijdroeg aan de populariteit staat buiten kijf. Ontwikkelaars hadden verschillende redenen om de games te ontwikkelen. Naast dat de spelletjessites met advertenties inkomsten genereerden, waarbij de ontwikkelaars een klein deel van de opbrengsten kregen, was het ook gewoon een goede manier om ervaring op te doen voor veel makers. Met een paar van die Flash-games op hun portfolio en dus de nodige ervaring konden ze bij grotere bedrijven aankloppen voor commerciële opdrachten.

Daarnaast zijn er ook meerdere games die het begin van hun mainstreampopulariteit te danken hebben aan websites als Spele.nl Een voorbeeld is Super Meat Boy, waar een volledige game van uitkwam nadat Nintendo en Microsoft een eigen versie wilden van de populaire Flash-game Meat Boy. Ook Alien Hominid, dat van The Behemoth een bekende indiestudio maakte, begon meer dan twintig jaar geleden als een simpel Flash-spelletje op Newgrounds. Solo-ontwikkelaars of kleine teams konden dankzij dit soort websites niet alleen experimenteren en games uitbrengen, maar hadden ook meteen toegang tot een in potentie gigantische spelersgroep die via MySpace of Facebook mond-tot-mondreclame maakte.

De dood van Adobe Flash

Wie nu de drang heeft om  – bijvoorbeeld om nostalgische redenen – dit soort ‘simpele’ spellen op te starten, komt voor een verrassing te staan. Een groot aantal van deze games lijkt namelijk van de aardbodem te zijn verdwenen en te zijn vervangen voor nieuwe games. Dit hangt vooral samen met de ‘dood’ van Adobe Flash in 2021.

De Adobe Flash-software was bij veel ontwikkelaars van internetspelletjes populair, voornamelijk omdat het de simpele animaties en video’s speelbaar maakte op webbrowsers. Het verdwijnen van Flash kwam niet uit de lucht vallen: zo konden smartphones niets met deze techniek en was de beveiliging al geruime tijd alles behalve ideaal. Adobe zelf meldde dat applicatiemakers naar formats als HTML5 konden overstappen voordat Flash voorgoed uit de lucht werd gehaald.

Met het verdwijnen van Flash gingen ook enorm veel populaire Flash-games, zoals die op Spele.nl, Facebook en Speeleiland.nl, voorgoed verloren. Gelukkig zijn tegenwoordig  veel Flash-games, zoals Skull Kid, wel gewoon speelbaar via emulatie, en zijn andere klassiekers als Fireboy & Watergirl niet afhankelijk van de software.

Daarnaast zijn er tegenwoordig veel meer plekken waar gamers op toegankelijke wijze gratis spellen kunnen spelen. Iedereen met een console of pc in huis heeft de keuze uit allerlei gratis games, waaronder Fortnite, Apex Legends en Fall Guys. En wat te denken van het duizelingwekkende aanbod op smartphones, waar games veel meer kracht kunnen putten uit de ingebouwde hardware dan een simpele internetbrowser? Waar browsergames voorheen een van de weinige manieren waren om spotgoedkoop te gamen, is het nut van dit soort spelletjessites in de loop der jaren dan ook enorm geslonken.

Een nieuwe toekomst en oude bekende

Toch hebben meerdere ontwikkelaars niet de handdoek in de ring gegooid na het verdwijnen van Flash, en hun heil elders gezocht, zoals op Steam. Als je in de Steam-catalogus langs alle grote AAA-releases kijkt, kom je snel oude bekenden tegen zoals Swords and Sandles, Kingdom Rush, Haunt the House, Bullet Heaven 2 en Bloons. Deze spellen kun je vaak voor een paar euro toevoegen aan je gamecollectie zonder te vrezen voor de mogelijkheid dat ze verdwijnen.

Ook is er het platform Itch.io, dat min of meer gezien kan worden als de spirituele opvolger van de klassieke spelletjessites. Ook hier kunnen mensen zonder een hoop geregel of gigantische kosten hun games met een gewillig publiek delen, met het verschil dat er naast gratis games ook betaalde spellen op staan. Net als de oude Flash-spelletjessites biedt ook Itch.io een overdaad aan indieparels die uiteindelijk via uitgebreidere versies het grote publiek hebben bereikt, zoals Celeste, Vampire Survivors en A Short Hike.

De teloorgang van de browsergame heeft onmiskenbaar invloed gehad op de evolutie van de indiegame. Onafhankelijke ontwikkelaars hoeven hun nieuwe projecten niet meer gratis op willekeurige websites aan te bieden in de hoop dat genoeg mensen er mee aan de slag gaan, maar hebben via bovengenoemde platforms veel meer vrijheid in hoe ze hun games aan de man brengen. Kijk maar naar het succes van spellen als Among Us, Lethal Company en BattleBit Remastered. Er spelen nu zo veel factoren mee in het succes van indiegames, zoals Twitch en TikTok, dat het geen schier onmogelijke opgave meer is om een indiehit uit te brengen. Misschien wordt het tijd dat de ontwikkelaars van Bloons eens een poging doen succes te behalen met een nieuwe versie?