Waarom Microsoft zijn Xbox-multiplatformstrategie uitbreidt

Laten we beginnen met de vier Xbox- en pc-games die naar PlayStation 5 en Switch komen. Het is op moment van schrijven niet officieel bekend welke vier spellen worden overgebracht, al laat Xbox-topman Phil Spencer weten dat het om twee live-service-games en twee kleinere titels gaat. The Verge claimt van bronnen te hebben vernomen dat de betreffende games Hi-Fi Rush, Pentiment, Sea of Thieves en Grounded zijn, en die voldoen inderdaad aan bovenstaande beschrijving. De ontwikkelaars van de games onthullen de identiteit van deze games spoedig.

Daarnaast benadrukt het bedrijf dat het nog altijd veel waarde hecht aan Xbox-hardware. Xbox-consoles "blijven een belangrijke ervaring voor spelers" en Game Pass “blijft alleen beschikbaar op Xbox-platforms". Sterker nog: het bedrijf hint naar nieuwe hardware dat het rond de feestdagen onthult, en werkt aan een routekaart voor de volgende generatie. “We richten ons op het leveren van de grootste technische sprong die je ooit in een hardwaregeneratie hebt gezien, wat het beter maakt voor spelers, creators en de visie waar ze aan bouwen." Mensen hoeven voorlopig dus niet bang te zijn dat Xbox-hardware en daarmee hun digitale gamebibliotheek verdwijnt.

Grenzen vervagen

Deze uitleg van de huidige Xbox-strategie komt niet zomaar uit de lucht vallen. Microsoft is al jaren bezig met het vervagen van de grenzen tussen gamesystemen. Het bedrijf begon in de loop van de Xbox One-levenscyclus – de derde generatie Xbox-consoles – met het uitbrengen van exclusieve Xbox-titels op pc. In de loop der jaren heeft Microsoft deze multiplatformstrategie steeds meer omarmd. Zo zijn steeds meer pc-versies van Xbox-games niet alleen op de Microsoft Store, maar ook op Steam verschenen, en is cross-play tussen Xbox en pc tegenwoordig eerder regel dan uitzondering. Daarbij is Game Pass niet alleen op Xbox-consoles beschikbaar, maar ook op pc, smartphones en selecte smart-tv’s (via de cloud).

Ook de vele aankopen van ontwikkelaars en uitgevers die Microsoft het afgelopen decennium heeft gedaan, hebben bijgedragen aan de normalisatie van consolebedrijven die buiten hun eigen hardware en ecosysteem spellen uitgeven. Toen Microsoft in 2014 Mojang kocht, bleef hitgame Minecraft multiplatform, en spin-offs binnen de reeks zijn tevens op alle grote systemen verschenen. Call of Duty is een recenter voorbeeld: toen de aankoop van Activision Blizzard vorig jaar doorging, benadrukte Microsoft dat de shootterreeks in ieder geval tien jaar multiplatform zou blijven. Van de drie huidige consolemakers is Microsoft dus al geruime tijd het meest gericht op multiplatformgaming.

Voortzetting of koerswijziging?

In die zin lijkt de gisteren besproken strategie dus vooral een voortzetting van hoe Microsoft al jaren als consolefabrikant opereert – al is het wel relatief uniek dat het bedrijf games die eerst console-exclusief waren voor Xbox, nu alsnog naar ‘concurrerende’ consoles brengt. Dat zie je Sony en Nintendo op dit moment immers niet doen. Toch ligt het vooralsnog binnen de koers die Microsoft al jaren aanhoudt.

Tegelijkertijd kan het geen kwaad om tussen de regels door te lezen. Microsoft zendt niet zonder reden een video uit waarin het zijn strategie communiceert. Zonder er een oordeel aan vast te plakken: de aankondiging van de vier Xbox-games die naar PlayStation en Switch komen, zou een voorbode kunnen zijn voor nog meer van dit soort overzettingen. Het bedrijf gaat in een video gemaakt door Xbox, voor Xbox-fans, natuurlijk niet claimen dat het álle spellen overweegt op andere consoles uit te brengen – dat zou veel fanatieke Xbox-fans rauw op hun dak vallen.

Maar het kan wel degelijk om een geleidelijke beweging richting een nog grotere focus op multiplatformreleases gaan. In de video benadrukt Spencer dat grotere Xbox-releases als Starfield en Indiana Jones and the Great Circle niet onder de huidige vier games die op PlayStation en Switch verschijnen vallen, maar in gesprek met The Verge zegt hij wel het volgende: "Ik denk niet dat we in deze industrie ooit moeten uitsluiten dat een game naar een ander platform komt.” Oftewel: alles is een optie.

Wat de toekomst voor Xbox-exclusives na het verschijnen van die vier games precies omvat, is dus onduidelijk. In de woorden van Spencer: "Ik geloof dat in de komende vijf of tien jaar exclusieve games - games die alleen maar op één apparaat uitkomen - een steeds kleiner onderdeel van de game-industrie worden."

Overleven in de game-industrie

Daar heeft de Xbox-topman een goed punt, want we zien inderdaad soortgelijke veranderingen, bijvoorbeeld bij concurrent Sony. Het bedrijf is enkele jaren geleden overstag gegaan en heeft een aantal PlayStation-exclusives naar pc gebracht. Het gaat daarbij vooral om overzettingen van games die al een paar jaar op PlayStation verkrijgbaar waren, maar ook daar lijkt verandering in te komen. Zo verscheen afgelopen week live-service-game Helldivers 2 tegelijk op PlayStation 5 en pc, en benadrukte Sony eerder deze week nog dat het steeds meer in gaat zetten op pc-releases. Dat lijkt te suggereren dat pc-versies van PlayStation-exclusives vaker ‘op tijd’ op pc kunnen verschijnen.

Gamebedrijven passen hun strategie rondom exclusieve games niet aan omdat ze gamers zo graag blij willen maken, maar om er zelf beter van te worden. De game-industrie heeft het op dit moment moeilijk: de ene ontslagronde na de andere wordt aangekondigd en steeds meer ontwikkelaars kunnen door de alsmaar groeiende productiekosten en hoeveelheid werk die uiterst gedetailleerde games vergen nog maar één game per generatie uitbrengen. Ook lijkt het totaal aantal consumenten dat elke generatie een console aanschaft niet bijster hard te groeien, terwijl een bedrijf constante groei nodig heeft om zijn uitgaven bij aandeelhouders te kunnen verantwoorden. Zelfs Sony kampt met tegenvallende verkoopcijfers voor de PS5 en wordt daar op de beurs keihard voor afgestraft.

We kunnen ons voorstellen dat het voor Microsoft nog lastiger is, aangezien er van de Xbox Series-consoles veel minder exemplaren zijn verkocht. Hoewel er geen officiële verkoopcijfers van de console zijn, stond de teller afgelopen juni nog op 21 miljoen exemplaren, terwijl de PlayStation 5 inmiddels al ruim de 50 miljoen is gepasseerd. Microsoft heeft dan wel een gigantische berg geld achter de hand, het bedrijf blijft er niet mee smijten als er geen positief financieel einddoel in zicht is. En met geld wordt er zeker gesmeten: er zijn miljarden uitgegeven aan het opkopen van uitgevers als Activision Blizzard en Bethesda. Met de relatief kleine install base van Xbox-eigenaren in het achterhoofd is een nog grotere focus op multiplatformreleases eigenlijk volkomen logisch – niet alleen voor Microsoft als uitgever, maar ook voor de ontwikkelaars die graag zien dat hun spellen een groot publiek bereiken. In die zin zou je kunnen stellen dat Microsoft met deze strategie zelfs voorloopt op de concurrentie.

Mogelijke valkuilen

Ondanks dat het Xbox-team tijdens de videopodcast logischerwijs positief was over deze strategie en de blijvende focus op Xbox-hardware, zijn er ook mogelijke valkuilen die het bedrijf moet zien te vermijden. Op dit moment blijft het leeuwendeel van de console-exclusives dat op Xbox beschikbaar is daadwerkelijk exclusief, maar niets weerhoudt het bedrijf ervan dat in de (nabije) toekomst te veranderen. Phil Spencer gaf in 2016 nog aan dat niet alle Xbox-games van het bedrijf naar pc zouden komen, maar van die belofte is tegenwoordig niets meer over. Spencer laat ditmaal zelfs de deur open voor meer exclusives die hun weg naar PlayStation en Switch vinden: "Ik denk niet dat we in deze industrie ooit uit moeten sluiten dat een game naar een ander platform komt", zo meldt hij aan The Verge. "We richten ons op deze vier games en leren van die ervaring."

Nu hoeft het geen probleem te zijn dat steeds meer Xbox-games hun weg naar de concurrerende platforms vinden, maar tegelijkertijd kun je je afvragen wat voor invloed dat op de populariteit van Xbox-hardware heeft. Waarom zou de consument een Xbox aanschaffen als de mogelijkheid bestaat dat sommige – of misschien uiteindelijk zelfs wel de meeste – exclusieve games ook naar PlayStation 5 of Switch (2) komen? Als je op een PlayStation 5 straks in theorie PlayStation-exclusives, third-party-games én een behoorlijke selectie aan Xbox-games kunt spelen, dan is de keuze voor een consument die maar geld heeft voor één spelcomputer snel gemaakt.

Dat kan er weer voor zorgen dat er minder Xbox-consoles worden verkocht, waardoor sommige uitgevers geen geld willen investeren in het uitbrengen van hun games op het platform, wat wederom invloed heeft op de verkoop van Xbox-consoles: een kettingreactie dus. Microsoft kan nu wel van de daken schreeuwen dat het in Xbox-hardware blijft investeren, maar is het over tien jaar nog wel rendabel om dat te doen? Het bedrijf zal waar nodig vast bijsturen om een rampkoers te vermijden - en het feit dat ze games niet meteen op release naar andere consoles brengen bewijst dat ze van Xbox-hardware zeker een succes willen maken - maar het kan een aanzienlijke balanceeract worden.

Geen paniek

Dat gezegd hebbende is het nog te vroeg om ons daar echt druk over te maken. De boodschap is duidelijk: Microsoft blijft Xbox-hardware belangrijk vinden, brengt enkele Xbox-exclusives naar PlayStation en Switch en kijkt op basis daarvan in de toekomst wat het nog meer met die consoles kan delen. In dat opzicht verschilt de strategie niet bijster veel van de koers die jaren geleden al is ingezet.

Toch proef je tussen neus en lippen door dat Microsoft nog meer dan voorheen open staat voor een toekomst waarin multiplatformreleases eerder de norm dan uitzondering zijn. Meer keuzevrijheid is voor de consument in ieder geval een win – hoe het voor Microsoft uitpakt gaan we de komende jaren, zo niet decennia, ondervinden.