Tien jaar The Game Awards: het ontstaan van de prijsuitreiking

Zeg je The Game Awards, dan zeg je natuurlijk Geoff Keighley. De oprichter en presentator van de show is al langer betrokken bij het organiseren van prijsuitreikingen voor games dan je wellicht verwacht. Al in het laatste decennium van de vorige eeuw was de veertienjarige Keighley betrokken bij de eerste prijsuitreiking voor videogames die op televisie werd uitgezonden. Dat evenement stond bekend als Cybermania '94: The Ultimate Gamer Awards.

Het idee voor Cybermania ontstond toen Andrew Zucker, een advocaat in de entertainmentindustrie, keek naar de Emmy-uitreiking in 1991. Zucker was er van overtuigd dat games in de toekomst een vergelijkbare groei zouden doormaken als televisie in de jaren daarvoor, en richtte nog in datzelfde jaar de Academy of Interactive Arts & Sciences (AIAS) op. Twee jaar later kondigde de academie zijn eerste prijsuitreiking aan, met als doel deze in april 1994 te houden. Uiteindelijk liep het iets anders en vond Cybermania plaats op 5 november 1994 in het Universal Amphitheatre. De uitreiking bestond uit twaalf verschillende categorieën, waarvan de winnaars werden gekozen door tweehonderd Amerikaanse multimediabedrijven.

Niet alle prijzen werden bepaald door de vakjury. Via televoting werd door stemmers thuis de best overall game bepaald, waarbij kijkers konden kiezen tussen Mortal Kombat, Doom, Myst, NBA Jam en Super Street Fighter 2. Uiteindelijk ging Mortal Kombat er met de prijs vandoor. Ook voor het Nederlandse Philips Interactive Media was het een onvergetelijke avond, want de tak van het bedrijf uit Eindhoven won in maar liefst vier van de twaalf categorieën een prijs. Twee van die prijzen waren voor Voyeur, dat zowel Best Actor voor mannen als voor vrouwen binnenhaalde.

De piepjonge Keighley, die aandachtig zijn rol als interactive product specialist uitvoerde, vertelde later hoeveel indruk dit evenement op hem maakte. Vooral dat hij in de buurt kwam van zoveel belangrijke personen uit de industrie zorgde ervoor dat hij op het idee kwam om ooit zelf een prijzenshow voor games op te zetten.

Grote deceptie

Na de uitzending waren de reacties op de prijsuitreiking overwegend negatief. Bill Kunkel, redacteur voor het tijdschrift Electronic Games, bekritiseerde de show om de lage productiewaarde, het niet noemen van namen van winnaars die de prijzen kwamen ophalen en gemiste cues. Chris Nashawaty van Entertainment Weekly beschreef de ceremonie als "een goedkope poging om de MTV Video Music Awards na te doen, zonder ook maar de geringste zweem van de legitimiteit van de Oscars".

Ondanks de overwegend negatieve ontvangst was er in de game-industrie een zaadje geplant voor prijzenevenementen, en de AIAS begon met het plannen van een tweede awardshow. Die tweede uitreiking werd online gehouden via platform Bravo op 17 april 1995, maar was lang niet zo groot als de organisatoren hadden gehoopt. Volgens Joseph Olin, de president van de AIAS van 2004 tot 2010, “keken er misschien maar vijf mensen naar”. Het resulteerde in een doorstart in 1996, waarna de academie in 1998 begon met het ontwikkelen van de Interactive Achievement Awards.

De Spike Video Game Awards

Geoff Keighley, die na het behalen van zijn diploma aan de universiteit de wereld van gamejournalistiek inrolde, was inmiddels presentator geworden van GameTrailers TV, een programma dat werd opgekocht door het Amerikaanse televisienetwerk Spike. Hij werd aangesteld om de Spike Video Game Awards te produceren en presenteren, wat na de eerste editie in 2003 uitgroeide tot een jaarlijks evenement. Naast het uitreiken van prijzen bevatte de show ook trailers van aankomende games, live muziekoptredens en verschijningen van populaire artiesten uit de muziek-, film- en televisiewereld.

Met uitzondering van door fans gekozen categorieën zoals Meest geanticipeerde game, Personage van het jaar en enkele andere, niet-jaarlijkse categorieën, werden de genomineerden en winnaars van de prijzen gekozen door een adviesraad bestaande uit meer dan twintig journalisten van verschillende mediakanalen. Gamers kregen ook de kans om online te stemmen op de games waarvan zij vonden dat ze een prijs zouden moeten winnen.

Hoewel de VGA’s elf jaar lang werden gehouden, was niet iedereen even positief. Gamejournalist Jeff Green schreef in 2010 dat Spike TV de kijkers vervreemdde door de prijzen en winnaars af te stemmen op hun eigen primaire doelgroep, in plaats van de bredere gamegemeenschap. Green stelde dat dit mede leidde tot optredens van beroemdheden die "ofwel niet wilden komen, of niet wisten waarom ze er waren". Ook de editie van 2011 werd vooral negatief ontvangen. 

Maar het was niet alleen kommer en kwel. De introductie van The Legend of Zelda in de Hall of Fame en de verschijning van Shigeru Miyamoto werden positief ontvangen. Ondanks deze lichtpuntjes ontving de editie in 2013 aanzienlijk negatieve kritieken. Na twaalf jaar stopte Spike in 2014 met de VGA’s. Keighley kondigde kort daarna aan dat hij zijn eigen show wilde ontwikkelen.

Het belang van The Game Awards 

Het lukte Keighley om een nieuwe show op te zetten, die we nu natuurlijk kennen als The Game Awards. Met hulp van Nintendo, Microsoft, Sony en verschillende uitgevers lukte het hem om het evenement te financieren. Ook investeerde hij zelf ook een miljoen dollar om de eerste editie mogelijk te maken. Sinds de tweede uitreiking op 3 december 2015 wordt de prijsuitreiking gehouden in het Peacock Theater in Los Angeles, met uitzondering in 2020. De kijkcijfers zijn over de jaren aanzienlijk gegroeid. Waar in 2014 nog slechts een kleine twee miljoen mensen keken, groeide dit aantal in 2017 naar meer dan 11,5 miljoen, en vorig jaar trok de show voor het eerst meer dan honderd miljoen kijkers.

Om dat in perspectief te plaatsen; dat is zo’n vijf keer meer dan de kijkersaantallen van de Oscars, die in maart dit jaar 18,7 miljoen kijkers aantrokken. Gamers lijken dus veel waarde te hechten aan The Game Awards en het is dan ook een belangrijke marketingtool geworden voor uitgevers om hun nieuwe en aankomende games te promoten. Microsoft onthulde daar bijvoorbeeld het uiterlijk van de Xbox Series X, en Nintendo liet een eerste clip van The Super Mario Bros. Movie zien. De invloed van The Game Awards blijft elk jaar groeien.

In de nacht van 7 op 8 december wordt er een nieuwe editie uitgezonden, en opvallend dit jaar is de focus op in-game evenementen die rondom de uitreiking gespeeld kunnen worden, om zo een interactieve ervaring te bieden. Een voorbeeld hiervan is hoe mensen in Fortnite kunnen kiezen uit tien beste door spelers gemaakte eilanden, waarvan de winnaar tijdens de show bekend wordt gemaakt.

Van toen naar nu

Het heeft behoorlijk wat jaren geduurd voordat er een succesvol format voor een game-uitreiking op tv werd ontworpen. Waar vroeger nog veel kritiek was op Cybermania en de Spike VGA’s, hebben The Game Awards tegenwoordig veel gewicht binnen de game-industrie. Dat is ook niet gek ook, want honderden gamesmedia wereldwijd – waaronder de redactie van Gamer.nl – helpen mee met het bepalen van de genomineerden.

Er zullen dit jaar in totaal 32 prijzen worden uitgereikt, waarvan 25 voor videogames en media, en zeven voor e-sporters en creators. Net als voorgaande jaren kunnen mensen thuis weer meestemmen. Keighley meldde eerder dat de eerste dag van het stemmen een toename van 73 procent liet zien ten opzichte van vorig jaar.

Ondanks de vele ontslagen in de industrie wordt 2023 gezien als een uitzonderlijk goed jaar voor kwalitatief hoogstaande gamereleases, en dat blijkt dan ook uit de genomineerden voor Game of the Year 2023: Alan Wake 2, Baldur's Gate 3, The Legend of Zelda: Tears of the Kingdom, Marvel's Spider-Man 2, Resident Evil 4 Remake en Super Mario Bros. Wonder. Games die stuk voor stuk ook op Gamer.nl erg goed werden beoordeeld. Moge de beste winnen!

De tiende editie van The Game Awards vindt plaats in de nacht van 7 op 8 december eb begint om 01:30 uur Nederlandse tijd. De awardshow kan live bekeken worden op de website.