De eerste twee Age of Empires-games zijn real time strategiespellen die een fantastisch evenwicht vonden tussen het beheren van je economie, het uitbouwen van technologie en het verslaan van vijanden. Deel 3… is dat niet.

Zoals we in onze preview al schreven, heeft Age of Empires 3 een flinke remaster gekregen, waarbij het spel grafisch flink is opgepoetst en enkele onfortuinlijke (lees: racistische) verhaalkeuzes uit de oorspronkelijke versie zijn verbeterd. Het is overduidelijk dat de makers de remaster serieus namen en er zo veel liefde als ze konden instaken. Maar soms is liefde niet genoeg. Soms kun je blijven poetsen tot alles glimt, maar is het voorwerp nog steeds fundamenteel lelijk.

Het basisprincipe van Age of Empires is nog steeds aanwezig. Opnieuw bestuur je een nederzetting van een bepaald volk, waarbij jouw nationaliteit bepaalt welke speciale eenheden je kunt produceren en welke spelsystemen tot je beschikking staan. Door het verzamelen van voedsel en goud groeit je gemeenschap, kun je betere gebouwen en betere eenheden bouwen en maak je je klaar voor de eindstrijd tegen je concurrenten op de kaart.

©GMRimport

Meer is te veel

Op papier is AoE3 een verbetering van zijn voorgangers: meer volken, meer eenheden, meer keuzes in de tech tree. Er is ook een nieuw spelmechaniek waarbij het verkrijgen van ervaringspunten je de optie geeft om extra bonussen te krijgen. Maar al dat ‘meer, meer, meer’ maakt het spelen van het spel vooral vermoeiend. Ze zeggen wel eens dat ‘minder’ meer is. De ontwikkelaars dachten blijkbaar dat meer dan misschien wel nog meer is. Maar meer is in dit geval echt teveel.

Het bouwen van je nederzetting begint zoals gebruikelijk met een centrum en een paar dorpelingen. Die moet je aan het werk zetten en dingen laten verzamelen zoals goud, eten en hout. Je stuurt een verkenner op pad die de buurt onderzoekt. Tot zover prima. Maar die verkenner moet ook schatten verzamelen, die bewaakt worden door soms heel sterke vijanden. Die vijanden moet je eerst verslaan terwijl op de achtergrond je dorp doordraait. Tot de dorpelingen een bron hebben uitgeput en gewoon blijven staan. Ook als er voldoende andere bronnen in de buurt zijn. Maar ondertussen moet je gebouwen neerzetten. je tech-niveau opwaarderen, meer dorpelingen bouwen, die je ook elk moment moet checken of ze niet staan te lanterfanten. En als je genoeg ervaringspunten hebt krijg je de optie om een levering aan te vragen waarbij je moet kiezen uit een heel nieuwe tech tree. Terwijl ondertussen… pfff.

Op papier lijkt dit misschien nog een normale beschrijving van een rts, ware het niet dat er te veel tegelijk plaatsvindt, dat de menu’s onoverzichtelijk zijn en dat de gevolgen van je keuzes in de leveringen-tech tree (die per volk verschilt!) ook niet duidelijk zijn.

Het is teveel. Teveel, zeg ik je! Waar is de paracetamol?!

©GMRimport

Micromanagen

Opmerkzame lezers wijzen misschien op andere rts-en of grand strategy-games waarbij diepgang en keuzes een pluspunt zijn. En dat heeft te maken met de elegantie (of in dit geval, het gebrek eraan) van hoe systemen in elkaar grijpen. Vooral het feit dat je constant alles moet micromanagen en er maar weinig taken zijn die je kan automatiseren, maakt dat je wel heel erg van micromanagen moet houden om hiervan te genieten.

Dat is jammer, want als je een potje skirmish weet vol te houden, én de systemen begrijpt, zie je wel een mooie nederzetting ontstaan, met handelsposten, wegen, muren, markten en wat nog meer. Het is op zich een hele mooie doos speelgoed waar je een eigen wereld mee kan opzetten. En waarbij veldslagen soms ook nog best leuke momenten opleveren. Soms, omdat het (weer) een heleboel gedoe is om een sterk leger op de been te brengen, die in positie te krijgen en om tegelijk nog je economie draaiende te houden.

Het is geen goed teken als je tijdens een spel het gevoel hebt dat je nooit echt grip hebt op wat er op je scherm gebeurt. Dat je steeds achter de zaken aanloopt, en beslissingen moet nemen onder tijdsdruk waar je eigenlijk de gevolgen nooit van kan overzien.

©GMRimport

Boem!

Mocht het bovenstaande je toch het idee geven dat dit wél de game voor jou is, is het goede nieuws dat er heel veel content aanwezig is. Volledige verhaalmissies, nieuwe historische uitdagingen en natuurlijk multiplayer skirmishes. Het draait ook allemaal lekker soepel en de nieuwe natuurkundesimulatie zorgt voor interessante effecten bij het opblazen van gebouwen of het met kanonskogels neermaaien van vijandelijke legers. Het is kortom niet alleen maar slecht nieuws.

Maar na vele uren proberen blijft het gevoel hangen dat Age of Empires 3 bij het oorspronkelijke ontwerp de denkfout maakte dat ‘meer en ingewikkelder’ hetzelfde is als ‘leuker’. De beste Age of Empires blijft daarom zonder enige twijfel deel 2. Die is verre te prefereren boven dit goed bedoelde, maar uit zijn krachten gegroeide derde deel.

Age of Empires 3: Definitive Edition is nu verkrijgbaar voor pc.

Meer reviews:

Aankomende maandagmiddag zendt Bethesda een zogeheten 'gameplay deep dive' uit van het aankomende Indiana Jones and the Great Circle.

In de video - die hieronder alvast klaarstaat, maar pas maandag om 16:00 uur Nederlandse tijd bekeken kan worden - praat audio director Pete Ward van ontwikkelaar MachineGames over het spel en krijgen kijkers meer te zien van het nieuwe avontuur van Indiana Jones.

Indiana Jones and the Great Circle heeft een eerstepersoonsperspectief, al wisselt de camera soms naar de derde persoon - bijvoorbeeld tijdens tussenfilmpjes of wanneer Indiana Jones klimt. Het uiterlijk van het hoofdpersonage is gebaseerd op een jonge Harrison Ford, terwijl de stem wordt ingesproken door Troy Baker.

Het verhaal van de game speelt zich af tussen de films Raiders of the Lost Ark en The Last Crusade. Wanneer Indiana Jones in Marshall College op een inbreker in de vorm van een gigantische man stuit die een relikwie steelt, reist de avonturier af naar Vaticaanstad om meer te weten te komen. Andere locaties die spelers bezoeken, zijn onder andere Egypte en de Himalaya.

Spelers kunnen tijdens gevechten niet alleen schieten met geweren, maar ook vechten met hun vuisten of gebruikmaken van de iconische zweep. Puzzels spelen daarnaast een belangrijke rol in de game.

Lars Cornelis kreeg eerder een uitgebreide presentatie van de game en schreef een preview: "De spelwereld oogt onmiskenbaar als de jaren dertig, maar dan door een jaren tachtig-lens, compleet met een acteur uit die tijd. Of het inderdaad de perfecte hommage aan de originele Indiana Jones-trilogie wordt, weten we later dit jaar."

Indiana Jones and the Great Circle verschijnt op 9 december voor Xbox Series-consoles, pc en Xbox Game Pass. In de lente van 2025 komt het spel ook naar PlayStation 5. Onlangs bleek dat Bethesda en MachineGames op 60 frames per seconde mikken, zowel op Xbox Series X als S.

Sony-directeur Hiroki Totoki heeft publiekelijk teruggeblikt op het uitkomen en kort daarna weer offline halen van de multiplayergame Concord.

Dat deed hij in een vragensessie na het bekendmaken van de kwartaalcijfers van het bedrijf. Totoki werd gevraagd naar het falen van Concord en de liveservicestrategie van het bedrijf, en hij gaf aan dat het een leerproces is.

"We zijn nog aan het leren", zo meldde hij (vertaald door VGC). "Wat betreft nieuwe IP weet je het eindresultaat pas wanneer je het probeert. Terugblikkend moeten we waarschijnlijk veel controlepunten creëren, waaronder het testen onder spelers en intern evalueren, en deze controlepunten goed timen. We moeten deze punten sneller in het ontwikkelproces inbouwen."

Totoki's conclusie is een logische: tussen de gameplayonthulling van Concord en de uiteindelijke release zaten maar een krappe drie maanden, met vlak voor de release één korte bètaperiode. Totoki geeft ook aan dat er een betere synergie tussen de verschillende divisies van Sony moet zijn - bijvoorbeeld tussen de ontwikkeling en het salesteam - en dat de timing van een release van een game ook optimaal moet zijn, ook ten opzichte van games in soortgelijke genres van andere uitgevers.

Tijdens het gesprek haalde Sony's senior vicepresident van financiën Sadahiko Hayakawa Helldivers 2 aan als een succesvolle liveservicegame van het bedrijf. Volgens hem heeft Sony van de releases van beide games geleerd. Sony wil een uitgebreide gamesportfolio bouwen bestaande uit singleplayergames en liveservicegames, waarbij die laatste categorie logischerwijs meer risico met zich meebrengt.

Nadat begin september Concord voorgoed offline ging en spelers hun geld terugkregen, werd eind vorige maand aangekondigd dat de ontwikkelaar van de game, Firewalk Studios, is gesloten.