Het hele idee van The Unfinished Swan is dat je een overwegend leeg canvas voorgeschoteld krijgt en daar je eigen invulling aan kan geven. Als iemand anders dat voor je doet, blijft er natuurlijk weinig game meer over. Er zijn wel platformen en structuren om op te lopen – zie het als reliëf – maar verder mag je zelf kiezen wat je wel en niet van een klodder verf voorziet. Spelers beginnen zelfs op een volledig wit scherm, met alleen een klein kwastpuntje dat hen ervan weerhoudt om de PlayStation 3 opnieuw op te starten, uit angst dat het apparaat is vastgelopen.
The Unfinished Swan blijft niet zo abstract. Hoe meer je het kliederen onder de knie krijgt, hoe gedetailleerder de spelwereld wordt. Niet omdat je daar zelf aan bijdraagt, maar puur om het feit dat het anders te saai zou worden. Dat merkten de ontwikkelaars althans, waarna zij besloten om er toch meer een game dan een schildercursus van te maken. Latere levels – ieder nieuw level staat voor een onvoltooid canvas – zijn al verder ingevuld en bieden ook wat traditionelere mechanics. Zo moet je een schakelaar omhalen door er met verf op te schieten en krijg je waterballen waarmee je planten kunt laten groeien. Die leiden je vervolgens door het level heen, in plaats van dat je constant zelf de vloer onder je voeten moet verven.
Creëer omgevingen
Deze latere stukken moeten zich nog bewijzen. Wat wij te zien kregen was qua spelmechaniek iets te conventioneel, waardoor je vooral het idee kreeg in een creatie van iemand anders rond te lopen, die je alleen maar kon verpesten door er een eigen lik verf overheen te smijten. Dat is mi chien even leuk, maar daarna moet je weer de dingen doen die het spel voorschrijft, wat niet de sterkste kant lijkt van The Unfinished Swan. Het begin van de game overtuigde stukken meer; hierin kun je je eigen referentiekader schetsen voor waar je bent in de spelwereld, door om je heen de contouren bloot te leggen. Het feit dat alles zwart of wit is, maakt dat het geheel een behoorlijk mysterieuze uitstraling blijft houden. Zelfs als je er steeds meer details in begint te zien.
The Unfinished Swan wordt qua gameplay waarschijnlijk niet briljant, maar komt een heel eind met zijn minimalistische uiterlijk. Het is een gedurfde stap om de speler in een ogenschijnlijke vacuüm te laten beginnen, waarna hij of zij het zelf maar uit moet zoeken. En dat terwijl de makers allerlei verschillende kunststijlen hebben gehanteerd voor de verschillende levels, wetende dat mensen het net zo goed gewoon leeg kunnen laten. Vandaar waarschijnlijk dat ze er toch een aantal unlockables in hebben gestopt, zoals ballonnen om later nog eens in levels te zoeken. Veel is het niet, maar dat is eigenlijk ook niet nodig. The Unfinished Swan is beter als game die je in één ruk doorspeelt, waarbij je eerste ervaring ook meteen de enige is. Zodra je daar weer overheen gaat schilderen, maak je het alleen maar slechter.