Deus Ex is altijd al op verschillende manieren speelbaar geweest en dat is in Mankind Divided niet anders. Op papier althans, want na het spelen van een tweetal levels wordt al snel duidelijk dat de stealthy aanpak de voorkeur geniet. Deus Ex komt simpelweg het beste tot zijn recht wanneer je wapen is voorzien van een demper, of zelfs geholsterd blijft. De vernuftige levels bieden tal van alternatieve routes, naast de overduidelijke rode loper in het midden.
Ventilatieschachten of beklimbare containers en stellages zorgen er bijvoorbeeld voor dat buiten het zicht van vijanden blijven een hele spannende optie is. Een nieuw dekkingsysteem zorgt er bovendien voor dat je veel gemakkelijker van de ene positie naar de ander rent en kruipt, zonder per ongeluk juist over je beschutting heen te klimmen. Kies je echter voor de meer dodelijke oplo ing, of wordt je toch gezien, dan valt Deus Ex vooralsnog door de mand. Dat komt vooral door de matige AI van de tegenstanders.
Vijanden vertonen in deze vroege versie van de game weinig drang tot lijfbehoud en rennen nogal wild door elkaar. Ze komen recht op je af, of anticiperen veel te laat als jij hen juist bestormt. Ook reageren ze volkomen onvoorspelbaar wanneer je hun teamgenoten uitschakelt. Soms zijn ze gelijk alert als je iemand meesleurt, maar we hebben ook een keer iemand recht voor de neus van een ander een hoekje omgetrokken en de nek omgedraaid, waarop de achtergebleven huurling volledig verward achterbleef en niet snapte hoe zijn maatje van de aardbodem was verdwenen.
Breach
De gloednieuwe modus Breach maakte mede daardoor nog weinig indruk. Breach is een modus waarin juist alle aankleding, alle illuminatieverhalen en de Blade Runner-artstijl naar de achtergrond worden verdreven en de nadruk volledig ligt op de gameplay in een meer arcade opzet. Het idee achter Breach is dat je als hacker in de wereld van Mankind Divided de versleutelde databases van enkele bedrijven uit de game binnendringt, om zo meer samenzweringen aan het licht te brengen. In de praktijk infiltreer je digitale omgevingen door gebruik te maken van de kernwaarden van Deus Ex: klimmen, sluipen, vijanden neerslaan en schieten. De gameplay is snel, doelgericht en wordt beloond met een highscore. De ‘mi ies’ zijn daardoor kort en krachtig, maar ook in Breach zien we dezelfde scheurtjes als in de gewone game. Bovendien worden die scheurtjes niet gecompenseerd door de intense sfeer die daar heerst.
De sfeer in Mankind Divided is beklemmend en intrigerend. De wereld is er hard op achteruit gegaan na het einde van Human Revolution. Overigens maakt het niet uit welk einde je in die game hebt gekozen. Er is hoe dan ook een verscheurde maatschappij ontstaan waarin de waarheid allang verwaterd is door samenzweringstheorieën en schreeuwende opiniemakers. Alleen jij als speler weet wat er echt gebeurd is in ‘jouw’ realiteit, de maatschappij om je heen is te druk bezig om te ontwrichten.
De mensheid is verdeeld na een mondiale crisis waarin alle geaugmenteerde mensen - individuen met bionische ledematen of organen - onbeheersbaar door het lint gingen. De technologie die ooit de mensheid juist vooruit moest helpen, wordt nu veracht. Er ontstaat een mechanische apartheid, waarin iedereen met augmentaties openlijk wordt gediscrimineerd. Zo zijn er in het hublevel in Praag gescheiden metrolijnen voor gewone mensen en voor ‘Augs’ te vinden.
Tastbare dystopie
Het is een wereld die bijna tastbaar is. De politieke discu ies zijn herkenbaar en verschillen niet veel van actuele thema’s. Ook in Deus Ex is discriminatie, zijn er vluchtelingenkampen, voeren de politici met de grootste mond de boventoon en gooit terrorisme alleen maar meer koren op de molen van de opiniemakers. De technologie waar het om draait is futuristisch, maar niet heel vergezocht in een tijd waarin we wearables om de pols dragen en Microsoft HoloLens voor de deur staat.
Dat je als Adam Jensen ook nog eens midden in deze maatschappelijke discu ie staat, versterkt het thema alleen maar. Jensen hangt aan elkaar van de augmentaties, dankt zijn leven zelfs aan de technologie, maar heeft nooit een keuze gehad. Dat werd al regelmatig aangehaald in Human Revolution en die lijn wordt in Mankind Divided alleen maar doorgetrokken. Jensen zet nog steeds vraagtekens bij augmentaties en het ziet ernaar uit dat je als speler verregaande besli ingen kunt nemen met betrekking tot deze onnatuurlijke hulpmiddelen. Getuige zijn van hoe verschrikkelijk fout een storende augmentatie kan gaan, of van de dagelijkse discriminatie in de straten van Praag, komt daardoor heel anders binnen.
Het is een bijna afschrikwekkende wereld waarin we desondanks maar wat graag willen vertoeven. In augustus zullen we weten wat de doorslag gaat geven: de intrigerende kunstmatige technologie of de nu nog bedenkelijke kunstmatige intelligentie.
Deus Ex: Mankind Divided is vanaf 23 augustus verkrijgbaar voor pc, Xbox One en PlayStation 4.
