SSD’s zijn essentieel voor de nieuwe generatie consoles

Dit artikel is een partnerbijdrage van Samsung. Lees hier wat dit betekent.

Bij ‘snelheid’ denk je misschien aan laadtijden. Dat is immers waar de SSD nu vooral bekend om staat. Steeds meer pc-gamers schaffen vanwege de snelheid een SSD aan, maar ook voor de PlayStation 4 en Xbox One zijn externe SSD’s beschikbaar die je laadtijden aanzienlijk inkorten. We testen daarom regelmatig de Laadtijd Index, waarbij we op de redactie meten hoeveel tijd het kost om een game op te starten en een savegame te laden met en zonder externe SSD. Bij The Last of Us: Part 2 bijvoorbeeld gaat het laden van een savegame al ruim twee keer zo snel. Zowel op pc als consoles kunnen ontwikkelaars er alleen niet van uit gaan dat er een SSD aanwezig is, waardoor de volledige potentie ervan niet benut wordt.

Rekenen op snelheid

Op de PlayStation 5 en Xbox Series X weten ontwikkelaars wél zeker dat er een SSD aanwezig is en kunnen zij de potentie van SSD dus volledig benutten. Dit moet een revolutie in de ontwikkeling van games ontketenen. Dat is een beetje een technisch verhaal. Als je een level speelt, moet natuurlijk alles ogenblikkelijk geladen kunnen worden. Daarom wordt die data vanuit het werkgeheugen (RAM) geladen.

Dat geheugen is relatief beperkt: de PlayStation 4 (Slim en Pro) en Xbox One (S) beschikken over 8 GB RAM, de Xbox One X over 12 GB RAM. De rest van het spel staat op je harde schijf (of op de dvd of blu-ray). Voor een compleet nieuw level wordt de RAM dus opnieuw volgeladen met relevante data. Dat kost tijd, omdat een harde schijf (of de optische disk in je console) nou eenmaal traag is: de lezer moet op de fysieke schijf letterlijk zoeken naar de relevante bestanden. Zodoende krijg je een laadscherm te zien.

De huidige architectuur van consoles veroorzaakt echter meer dan alleen laadschermen. Zo zag je vroeger in openwereldgames als Grand Theft Auto: Vice City vaak veel dezelfde voertuigen of voetgangers tegelijk. Een bekend probleem was toen dat je urenlang naar een specifieke auto kon zoeken en áls je ‘m dan eenmaal had gevonden, reed ie vervolgens ineens óveral! Ook dat komt door die beperking van het werkgeheugen. Stel je voor dat je een blokkendoos hebt, maar je mag telkens maar tien verschillende blokken pakken om tegelijk mee te spelen. Je speelt dan of veel met dezelfde blokken, of moet telkens even wachten om te wisselen.

Het einde van de lift

Gamemakers zijn er natuurlijk wel steeds slimmer in geworden om veel in de achtergrond te laden, zodat je niet bij elk wissewasje naar een zwart scherm met een paar kansloze tips zit te staren. Kruip je ineens door een nauwe ruimte in Star Wars Jedi: Fallen Order? Of ploeter je vertraagd door de modder in Shadow of the Tomb Raider wanneer je een nieuw gebied probeert te betreden? Of nog opzichtiger: stap je opeens in een lift? Dan zit je eigenlijk naar een veredeld laadscherm te kijken. Terwijl jij druk met twee blokken speelt, worden de andere acht blokken buiten beeld verwisseld.

Een bliksemsnelle SSD wordt een soort verlengstuk van het werkgeheugen. Niet alleen hebben PlayStation 5 en Xbox Series X meer RAM dan de huidige generatie consoles (16 GB op zowel PS5 als Xbox Series X), het kan ook efficiënter gebruikt worden, omdat er sneller nieuwe data van de SSD kan worden geladen. Elk willekeurig bestand kan razendsnel getoond worden op het scherm. Je bent plots niet meer beperkt tot die 10 blokken; er kan nu gespeeld worden met de volledige blokkendoos. Dat verandert de complete game-ervaring.

Dwars door de dimensies

Ratchet & Clank: Rift Apart voor de PlayStation 5 is overduidelijk gemaakt om precies dit te demonstreren. In de aankondigingstrailer zien we Ratchet en Clank door diverse dimensies tuimelen, die iedere keer weer volledig anders zijn. Totaal andere gebouwen, voertuigen, dieren, vijanden, weerseffecten, en dat allemaal zonder laadtijden, vertraging of pop-in.

Ontwikkelaars hoeven dus geen trucjes meer toe te passen om nieuwe content in te laden. Geforceerde liftscènes, deuren die moeilijk opengaan of nauwe ruimtes waar je doorheen moet kruipen zijn dus verleden tijd. Het opent bovendien de deur voor meer diversiteit in openwereldgames. Of het nou om auto’s en voetgangers gaat in GTA, of begroeiing in Assassin’s Creed. En niet te vergeten: fast travellen is ineens écht fast.

Kleinere installatiebestanden, grotere games

Nog een voordeel van zo’n snelle SSD is dat hetzelfde bestand niet meer veelvuldig geïnstalleerd hoeft te worden. De prullenbak in Marvel’s Spider-Man staat volgens Sony ruim vierhonderd keer op de harde schijf van een PS4. Dat object is namelijk vaak nodig wanneer Spidey door de straten van New York slingert, en lange laadtijden zijn simpelweg geen optie. Door het bestand zo vaak op de harde schijf te plaatsen, worden de laadtijden ook ingekort. Dit trucje wordt heel veel toegepast bij de huidige generatie games. Het gevolg is wel dat de installatiebestanden van een game groter zijn dan eigenlijk nodig.

In theorie worden games op de PlayStation 5 en Xbox Series X hierdoor kleiner. Sony gelooft hier zelfs zo erg in, dat de SSD van een PlayStation 5 ‘maar’ 850 GB is, terwijl de PS4 Pro wordt geleverd met een schijf van 1 TB. Maar laten we eerlijk zijn: voor veel gamers is die 1 TB van een PS4 Pro of Xbox One X ook al niet genoeg, laat staan de 500 GB-schijven waar we deze generatie mee begonnen. Onze gamebibliotheken groeien en games blijven groter worden. Grenzen zijn er immers om te verleggen! De kans is dus groot dat je na verloop van tijd je opslagruimte wil uitbreiden - al helemaal op een PlayStation 5 Digital Edition.

Die externe schijf moet wel minstens net zo goed zijn als degene die al in de console zit. Immers: ontwikkelaars gaan er straks van uit dat ze een bepaalde snelheid tot hun beschikking hebben. Een tragere schijf zou een hele game kunnen ontwrichten. Stel je voor dat in Ratchet & Clank: Rift Apart een volgende dimensie ineens niet goed ingeladen is. De externe schijf die je nu aan je PlayStation 4 of Xbox One hebt hangen, is dus niet geschikt voor de volgende generatie games.

Geheugen uitbreiden

Sterker nog: SSD’s die wel voldoen zijn momenteel nog zeer zeldzaam. Vooral op de PlayStation 5 ligt de drempel bijzonder hoog: met een leessnelheid van 5,5 GB per seconde is de SSD in Sony’s console ongeëvenaard. De Xbox Series X is met 2,4 GB per seconde weliswaar trager, maar nog altijd indrukwekkend.

Op de Xbox Series X wordt echter gebruikgemaakt van een speciale uitbreidingspoort, waardoor waarschijnlijk alleen specifieke Expansion Cards zullen werken. De PlayStation 5 heeft eveneens een uitbreidingspoort, maar deze is wel geschikt voor standaard SSD’s, mits ze aan Sony’s hoge eisen voldoen.

Dat zijn er niet veel. Met zulke hoge standaarden is dat een luxeprobleem. Een schijf die wel zou moeten voldoen, is de Samsung 980 Pro SSD. De SSD werd in januari aangekondigd en wordt zeer binnenkort verwacht, hoewel de releasedatum nog niet vast staat. Met een leessnelheid van 6,5 GB per seconde overtreft Samsung zelfs de interne schijf van de PlayStation 5. Het is nog even afwachten op Sony’s officiële goedkeuring, maar de Samsung 980 Pro SSD is een interessante optie om dit najaar in de gaten te houden.