Ik weet nog goed dat de allereerste filmpjes voor de huidige generatie consoles binnendruppelden. Na de eerste trailer van Ghost Recon Advanced Warfighter voor de Xbox 360 was ik met stomheid geslagen: zo mooi kán niet ingame zijn. Het was wel ingame. Net als die andere prachtige spellen die al eind 2006 het levenslicht zagen op Microsofts gloednieuwe console. Als ik nu GRAW 2 op de PlayStation 3 opstart, vind ik het maar moah moah. Net als Oblivion, dat destijds een grafisch wonder was.
Grafische maatstaven zeggen dan ook erg weinig. Je raakt verdomd snel gewend aan al die eyecandy, en al snel is dat de nieuwe standaard waar andere games overheen moeten gaan, wil je ze mooi vinden. Of iets daadwerkelijk een next-gen game is, kun je alleen zeggen op basis van wat de game méér dan grafisch biedt. Mi chien was de eerste echte next-gen game van deze generatie wel Wii Sports. De game introduceerde een revolutionaire manier van besturen die nagenoeg perfect werkte. Ironisch genoeg is de eerste game met deze besturing waarschijnlijk ook de beste. De illusie dat de Wii met zijn besturing automatisch revolutionaire gameplay brengt, is allang achterhaald door de realiteit.
Microsoft en Sony borduren vooral voort op oude concepten. Gears of War, dé titel voor de Xbox 360, is een rechtdoorzee shooter. Unieke Xbox 360-spellen, zoals Crackdown en Dead Rising, wisten vooral de power uit het apparaat te halen om méér op het scherm te toveren en combineerden oude concepten met elkaar. Het waren zeker vernieuwende projecten, maar niet zo revolutionair als Wii Sports. Sony heeft met de introductie van zijn PlayStation 3 een prijzenswaardig aantal nieuwe IP's geïntroduceerd (Resistance, MotorStorm, Uncharted, Warhawk, Heavenly Sword) die echter sterk voortborduren op bestaande concepten.
In de grote arrogantie die Sony na het succes van de PlayStation 2 tentoonspreidde, zei de voormalig baas Ken Kutagari dat "de volgende generatie begint als wij [Sony, red.] dat willen." Natuurlijk is dat misplaatste onzin, maar op dit moment lijkt de PlayStation 3 daadwerkelijk een tweetal revolutionaire spellen voort te brengen. Zowel LittleBigPlanet als Heavy Rain kunnen, allebei op hun eigen manier, ervoor zorgen dat het gamen zelf op een andere manier beleefd wordt.
Ik heb LittleBigPlanet zelf uitgebreid mogen spelen en ik kan nu alvast zeggen: de hype is terecht. De door mij gespeelde levels blonken allemaal uit in enorme creativiteit en inventiviteit. Je moet het zelf spelen om het te kunnen beoordelen. Dit is allemaal niets nieuws voor een 2D-platformer (hoewel LittleBigPlanet dit wel geniaal uitwerkt), de nieuwigheid is het zelf creëren van levels op de simpelst mogelijke manier. Je hebt al een autootje in een minuut, letterlijk. In een paar uurtjes kun je al iets heel leuks maken. In een aantal dagen kun je, als je een creatief brein hebt, net zulke briljante levels als de ontwikkelaar creëren. Bovendien kun je de levels delen, beoordelen en er zelfs foto's van maken en deze taggen a la Facebook. LittleBigPlanet is veel meer dan een spel plus level editor: het is een online gemeenschap die tot in het oneindige creativiteit kan tentoonspreiden. Zoals LittleBigPlanet het doet, is het nog nooit gedaan.
In de literatuur heb je verschillende genres, net als in de filmwereld. In de gameswereld zijn er verschillende type games (actie, avontuur, role-playing, strategie) maar binnen die typen geen genres. Elk actiespel is vergelijkbaar met Hollywoods simplistische blockbusters. Spellen die het serieuze benaderen, zoals Max Payne en Mafia, zijn extreme uitzonderingen. Heavy Rain brengt de psychologische thriller nu in gamevorm naar ons toe. Het 'out of the box'-denken van ontwikkelaar Quantic Dream is zeer prijzenswaardig. Wat Heavy Rain doet, is één keer eerder gedaan met Fahrenheit, door dezelfde ontwikkelaar. Heavy Rain lijkt echter nog veel meer een daadwerkelijk, realistisch drama te worden met 'round characters' in plaats van bordkartonnen helden. Waarom ook eigenlijk niet, een volwa en drama als game?
Of het nu uit wanhoop is of puur uit visie: Sony valt te prijzen om het bombarderen van LittleBigPlanet en Heavy Rain tot de grootste titels voor de PlayStation 3 voor respectievelijk 2008 en 2009. Het zijn allebei revolutionaire titels die een lege term zoals 'next-gen' inhoud geven.