Terug naar de toekomst: 1995

Sony is niet meer weg te denken als grote speler in de consolemarkt. Al sinds de eerste PlayStation hebben hun consoles een grote impact op de industrie. Dat begon al bij de allereerste versie, die als eerste succesvol de cartridge verruilde voor een discdrive. De cd-rom’s konden veel meer data aan en waren een stuk goedkoper om te maken. Bovendien konden gamers hun console nu niet alleen meer gebruiken om te gamen, maar bijvoorbeeld ook om cd's af te spelen. Die eerste PlayStation kwam er echter niet zomaar, maar was het resultaat van een ruzie tussen Sony en Nintendo.

Nintendo wist de consolemarkt weer nieuw leven in te blazen na de crash van 1983, die onze favoriete hobby bijna in een vroeg graf legde. De tijd dat elk technologiebedrijf een eigen console bouwde was voorbij en Nintendo domineerde de markt met de NES en later de SNES. Sony was nooit op de hypetrein van consoles gesprongen, maar wilde na al die tijd de vruchten plukken van al dat succes. De eerste stappen worden gezet bij de SNES: de twee Japanse grootheden sluiten een contract - Sony zou de audioprocessors voor de console leveren.

De deal gaat goed en de twee bedrijven zijn blij met elkaar. Nintendo gaat vrolijk verder met de SNES en Sony concentreert zich op waar het goed in is, namelijk technologie. Wanneer Sony een nieuwe cd-rom ontwikkelt is het weinig opzienbarend dat zij met Nintendo in zee willen gaan om deze uitvinding naar gaming te brengen. De nieuwe disc kan audio, graphics en data allemaal tegelijk aflezen, in tegenstelling tot de eerste cd-rom’s die maar een van de drie tegelijk kon. Dit kwam de schaal van de games, alsook de graphics en audio, ten goede. De twee komen uiteindelijk tot een nieuwe deal. Sony zou een add-on voor de SNES maken die cd-rom’s kan afspelen. Ook zou Sony een eigen console mogen maken, die naast de cd's ook SNES-games kan afspelen, onder hun eigen merknaam: de Play Station. 

Tot zover geen vuiltje aan de lucht, totdat de president van Nintendo, Hiroshi Yamauchi, het contract nog eens goed doorpluist. Dan blijkt dat van alle spellen die voor Sony's cd-rom’s gemaakt zouden worden, ook de licenties in handen van Sony zullen vallen. Nintendo is natuurlijk niet een bedrijf dat zomaar licenties afgeeft aan anderen, dus de deal wordt op het laatste moment afgeblazen. Het is nooit duidelijk geworden waarom dat pas zo laat gebeurde. Heeft Nintendo het contract niet goed gelezen of heeft Sony de clausule expres zo vaag mogelijk opgeschreven? Hoe het ook moge zijn, de relatie tussen de twee bekoelt flink. Op de CES van 1989 kondigt Sony nog trots hun Play Station aan, maar een dag later maakt Nintendo bekend dat ze met Philips in zee gaan, een bedrijf dat ook hard aan de weg timmert met cd-technologie. 

Sony is natuurlijk woedend en beraadt zich op de volgende stap. Het bedrijf klopt zelfs bij SEGA aan om samen te werken, maar die zien er niks in om met zo'n onervaren speler in de game-industrie aan de slag te gaan. De plannen blijven een tijdje op de plank liggen, totdat Sony uiteindelijk besluit om er zelf voor te gaan. In 1995 komt de PlayStation – nu zonder spatie – op de markt in Amerika en Europa, en de console is een doorslaand succes. De belangrijkste concurrent is de nieuwste van Nintendo, de N64, zonder cd's nadat ze de deal met Philips uiteindelijk niet aandurfden. Die beslissing draagt er uiteindelijk aan bij dat de N64 het onderspit moet delven. Third-parties gaan massaal met Sony in zee, omdat de cd's veel makkelijk en goedkoper zijn om mee te werken. 

Het succes van de PlayStation is wellicht de grootste reden dat we vandaag de dag niet meer op cartridges spelen. Nintendo had grote zorgen over de nieuwe mediadrager: cd's gaan minder lang mee en zijn veel makkelijker om illegaal te reproduceren. Daar kregen ze zeker gelijk in, aangezien er op de PlayStation massaal illegale kopieën werden gespeeld. Die zorgen vielen echter in het niet bij het succes dat de cd-rom Sony bracht. Er waren door de steun van third-parties veel meer games te spelen op de console en klanten konden de PlayStation voor meer gebruiken dan alleen games. Ontwikkelaars als Squaresoft en Enix stapten over, waardoor Final Fantasy en Dragon Quest alleen op de PlayStation te spelen waren. Andere studio's, zoals Konami, brachten veel meer games uit bij Sony dan bij Nintendo. 

Het einde van de cartridge bracht ons uiteindelijk grotere games met scherpere graphics en de mogelijkheid om veel cutscenes in een game te proppen. Het bracht ons echter ook de welbekende memory cards. De console kon immers geen gegevens bijschrijven op een cd, zoals dat op de meeste cartridges wel kan, en dus was er extra geheugen nodig. Het is daarmee de voorloper van een harde schijf in consoles, iets wat we nu nauwelijks nog weg kunnen denken. Het bracht ons ook demo-discs, schijfjes met een kleine, speelbare demo erop, die in de tijd van de cartridge veel te duur zouden zijn om te maken. Bovenal is het ‘t einde van het tijdperk waarin we moeten blazen in die cartridges voordat ze werken, of dat nu een mythe is of niet.

In Terug naar de toekomst kijkt Gamer.nl naar de belangrijkste jaren in de gamegeschiedenis en wat die historische ontwikkelingen betekenen voor gaming anno nu.

Lees ook:

1993: De invloed van Doom
1989: Games altijd bij de hand
1985: Behoefte aan kwaliteit
1980: De opkomst van de arcade