Review: Ultros is een psychedelische trip langs je eigen verwachtingen

Ultros begint zoals vrijwel iedere metroidvania begint. Al springend en vechtend verken je de omgeving, totdat je een apparaat vindt dat je een tweede keer laat springen. Deze game heeft misschien wel de kortste ‘time until double jump’ van het genre. Zo’n keuze doet vermoeden dat je met een vrij traditionele genregenoot te maken hebt, zij het met een nogal psychedelische look en feel. 99,9 % van al die aankleding is statisch, alleen zo ervaar je het niet. De (achter)grond leeft en het is geen leven dat je ooit eerder hebt gezien.

Hoe vervreemdend dat ook moge zijn, de spelopzet zorgt ervoor dat het toch als bekend terrein voelt. Versla een baas, verkrijg een nieuwe vaardigheid en herhaal dat tot beide grondstoffen voor een op z’n minst degelijke metroidvania op zijn. Die herhaling van zetten neemt Ultros vrij letterlijk. Na iedere vrijgespeelde vaardigheid ‘reset’ de wereld en begin je weer vanaf het begin. Zonder wapen, zonder speciale aanvallen en zonder double jump.

It’s not a loop

Dat klinkt als een doodszonde binnen het genre, wat juist draait om het vergaren van steeds meer vaardigheden. Wat is dit nou weer, een roguelike? We zouden het je vergeven als je dit concludeert na de eerste reset, maar dat is het dus ook niet. Het is geen lus, het is een spiraal. Je wordt weliswaar terug naar je startpositie gezet en alles wat je hebt verzameld wordt je ontnomen, maar de wereld om je heen gaat gewoon verder.

Dat uit zich met name in de planten en bomen die ondertussen verder groeien, een belangrijke spelmechaniek in Ultros. Her en der vind je zaden die je op gezette plekken kunt planten. Van klimop waar je aan kunt slingeren tot een soort palmboom waarmee je jezelf op cartooneske wijze kunt lanceren. Wanneer je ze plant zijn ze vanzelfsprekend nog niet meteen volgroeid. Om er echt maximaal gebruik van te kunnen maken voor het verder verkennen van de map, moet de cyclus een stapje verder zijn.

Heb je weer op de resetknop gedrukt? Dan zul je merken dat je plant nieuwe takken of bloemen heeft gekregen, waardoor jij op plekken kunt komen waar je eerst nog niet bij kon. Aan creativiteit ontbreekt het Ultros niet. Op de double jump na kun je onmogelijk voorspellen welke vaardigheden je nog meer gaat vrijspelen. Van een onkruidwieder tot een soort graafmachine; het wordt allemaal op innovatieve wijze aangewend om je meer van de omgeving te laten ontdekken.

Ultros bewijst zich hiermee als een degelijke metroidvania, die vooral verrast door zijn aankleding en onconventionele manier van verkenning. Het vechten heeft weinig om het lijf en laat zich soms wat eigenaardig besturen, maar dit is dan ook niet het punt. De meeste aanvallen zijn letterlijk forgettable, want na iedere reset ben je de meeste weer vergeten. 

Net werk

Wat het punt dan wel is, wordt halverwege duidelijk. Zonder al te veel te verklappen, legt Ultros je op een gegeven moment een ethisch vraagstuk voor. Is al die vernieling nou echt nodig? Is het niet veel mooier om de wereld met elkaar te verbinden? Alle flora en fauna met organische kabels aan elkaar gekoppeld als een gigantisch levend netwerk.

Het is aan jou als speler om dat te doen. Of niet. Die keuze bepaalt of Ultros een game van tien uur blijft, of een game van dertig uur wordt. Je kunt besluiten om op dezelfde voet door te gaan. Weer een baas verslaan, weer een vaardigheid vrijspelen, weer een nieuwe loop, tot alle bazen en vaardigheden op zijn. Je weet wel, een metroidvania. Het alternatief is een opgave van jewelste, want dat levende netwerk mag je vervolgens grotendeels zelf aanleggen.

Gaandeweg zijn wel een hoop ankerpunten verspreid, maar die bedekken bij lange na niet de hele spelwereldkaart. Je loopt hier doorheen met een soort elastiek van schimmelsporen, dat breekt zodra je te ver van het laatste ankerpunt verwijderd raakt. Je raadt het misschien al, maar de zaadjes die je plant vormen de ontbrekende schakel. Zie het als een soort access points voor je router. Door strategisch de juiste bomen en planten te cultiveren, reikt het netwerk verder en verder. Zo repareer je als het ware het ecosysteem dat je de eerste helft nog zo driftig om zeep hebt geholpen.

Groene en gele vingers

Een gewaagde keuze, die ook zeker aan het denken zet. Waarom zijn alle ‘werkwoorden’ in games altijd zo vijandig, zo destructief? Schieten, vechten, doden, verslaan, vernietigen: de lijst gaat maar door. Waarom gaat het zo weinig over nieuw lezen in iets blazen? Alles moet stuk, want dat is nu eenmaal het vocabulaire van de meeste makers en spelers.

Toegegeven: het alternatief is veel mooier, maar mijn hemel wat kost het veel tijd en moeite. De planten hebben allemaal zo hun eigen ‘wil’ en groeien niet per se de kant op die je voor ogen hebt. Sowieso moet je ze allemaal van compost voorzien als je wilt dat ze direct volgroeid zijn. Anders moet je handmatig op de resetknop drukken om de volgende fase van de cyclus in te luiden.

Met iedere lus verlies je weer al je verzamelde zaadjes, dus het liefst plant je meteen de hele omgeving vol. Alleen is het ook nog een hele klus om te ontdekken welke soort plant je precies nodig hebt. Ze hebben allemaal zo hun eigen eigenschappen en eigenaardigheden. Er zijn wel wat mechanieken om bijvoorbeeld hun groeirichting te manipuleren, zoals een gieter en een plantenstekker, maar het blijft veel tijd en moeite kosten. Ook daarin schuilt ongetwijfeld een boodschap. Creatie kost doorgaans veel meer tijd dan destructie.

Tijd die ik er niet in wilde stoppen, moet ik toegeven. Geef mij maar creatieve destructie.

Ultros is nu verkrijgbaar op pc, PlayStation 5 en PlayStation 4. Voor deze recensie is de game op PlayStation 5 getest.

Ultros

7,5

Goed

Conclusie

Ultros is prachtig, psychedelisch en een prima metroidvania die halverwege verandert in een tuiniergame. Daar moet je maar net zin in hebben, al hoeft het niet per se.

Plus- minpunten

Prachtig psychedelisch

Mooie boodschap

Creatieve vaardigheden

Tuinier-aspect is inventief

‘Goed’ einde kost onnodig veel tijd

Bestuurt wat eigenaardig soms