The Elder Scrolls 6 bestaat eigenlijk al

Op release viel The Elder Scrolls Online (ESO) best een beetje tegen. Het was vooral een generieke en nietszeggende mmo die zich toevallig afspeelde in Tamriel – het gigantische continent dat het decor vormt voor de overkoepelende serie. De verhaallijnen putten te weinig uit de rijke Elder Scrolls-lore, terwijl de spelmechanieken vooral leentjebuur speelden bij rivalen als World of Warcraft en Guild Wars. Op geen enkel front had de game een eigen smoel, laat staan een eigen identiteit. ESO probeerde vooral mee te liften op de mmo-hype door er een grote franchise aan te verbinden, net als The Lord of the Rings Online en Dungeons & Dragons Online. Hoe anders is dat nu.

Van nostalgie naar een nieuwe vlam

Geheel in Elder Scrolls-traditie begin je de game in gevangenschap. Een paar clichématige onderhandelingen later ben je weer een vrij mens (of ork, kat, elf, reptiel). Direct sta je voor de gigantische keuze: wat wil je van je leven maken? Specifieker: waar wil je naartoe?

ESO verbindt die existentiële keuze aan nostalgie en sentiment. Een of andere magiër leidt je al gauw naar een prachtige kamer vol schilderijen. Net als in Mario 64 staan die schilderijen in verbinding met verschillende plekken in de wereld. In ESO loodsen de kunstwerken je naar een specifieke provincie van Tamriel – een elegante manier om je als speler een keuze te laten maken tussen hoofdstukken uit de oorspronkelijke game en de zeven betaalde uitbreidingen.

Als je voor zo’n schilderij staat, dan krijg je in een zinnetje of twee wat basale informatie over de overkoepelende context van de provincie. Tegelijkertijd hoor je de soundtrack van die plek. Dat is vooral in het geval van hoofdstukken gerelateerd aan de Morrowind- en Skyrim-provincies een waanzinnig eerbetoon aan de gelijknamige games. Deze muzikale verwijzingen zijn vaak subtiel en soms overdreven, maar uit alles blijkt de waardering van de ESO-ontwikkelaars voor de verhalende Bethesda-games waar we zo van houden.

Oftewel: je moet over veel zelfdiscipline beschikken (of gewoon wat jonger zijn) om op basis van die composities niet gelijk naar een van die twee plekken af te reizen. Ik kon me nog goed inhouden. In 2017 keerde ik al terug naar Morrowind en tijdens de eerste COVID-lockdown dook ik in de Greymoor-verhaallijn in de provincie Skyrim.

Ditmaal koos ik voor High Isle, de dlc uit 2022 die zich afspeelt op het gelijknamige eiland in het zuidwesten van Tamriel. Qua architectuur en mythologie komt High Isle behoorlijk in de buurt van de Zuid-Europese middeleeuwen, met een mix van renaissance-invloeden, gotische bouwwerken en kleurrijke landschappen. Of, in gametermen, High Isle lijkt in best veel opzichten op Toussaint uit The Witcher 3: Blood and Wine.

Corrupte conferentie

Het is een warm welkom: het zonnetje schijnt, de bollenvelden liggen er prima bij en de provincie staat zeker niet in vuur en vlam. Een goede keuze voor mijn terugkeer naar ESO, denk ik al snel. Dit is precies het rustgevende escapisme dat ik zoek: een beetje ronddwalen, kletsen met allerlei markante figuren en tussendoor wat ruïnes verkennen.

Maar dan stuit ik op een stelletje intellectuelen. Ze kijken een beetje verward, spreken me aan en vragen of ik even met hen wil sparren. Er staat een grote politieke conferentie op het programma, verraden ze, maar lang niet iedere spreker is op het eiland te vinden. Het groepje vermoedt onraad: misschien hebben piraten een boot vol hoge piefen gekaapt of zijn de sprekers er met de staart tussen hun benen vandoor gegaan – uit angst voor de uitkomst van de conferentie.

Hun vraag is simpel: of ik hen kan helpen met het ontrafelen van dit mysterie. Geen punt, zeg ik. Voor de rest staat er toch weinig op de agenda. Mijn eerste informant, de havenkapitein, zegt dat er al dagenlang geen nieuwe boten zijn aangemeerd en verwijst me door. Uiteindelijk kom ik via wat dorstige vampiers en jolige magiërs terecht in een wat grotere stad – waar ik meer leer over de context van de conferentie (en tussen neus en lippen door op een bruiloft beland). Het blijkt een wat grotere politieke intrige dan de intellectuelen deden vermoeden. Als snel ontvouwt zich een whodunnit, waarin ik als een soort onafhankelijke recherche op onderzoek uit kan gaan.

Het centrum van de wereld

Het uitgangspunt voor deze verhaallijn benadrukt de insteek van ESO, in ieder geval sinds de Morrowind-uitbreiding. In tegenstelling tot reguliere delen in The Elder Scrolls ben je geenszins de ultieme held. De wereld draait eens een keertje niet om jou en je bezit ook niet als enige over fabelachtige krachten. Sterker nog, de meeste personages kijken niet of nauwelijks naar je om: als je al op de pittige huizenmarkt een plekkie in Tamriel bemachtigt, dan is dat ergens op de heide of in het woud. Waar de vriendjespolitiek uit Skyrim je nog een topwoning in hartje Whiterun oplevert en iedereen met je geobsedeerd lijkt te zijn, ben je in ESO vooral een toevallige passant – reizende van de ene naar de andere herberg.

Dat uitgangspunt doet ertoe. Naarmate de verhalen uit de verschillende hoofdstukken zich verder ontwikkelen, krijgt jouw rol weliswaar meer elan en betekenis, maar je waant je nooit het centrum van de wereld. Het gedoe rondom de conferentie op High Isle houdt je dus nooit af van je daadwerkelijke doel. Zo’n eindbestemming is er immers niet: je werkt eigenlijk nergens naartoe.

Het resultaat is geweldig. In ESO draait een plot veel meer om lore dan om een coming-of-age-verhaal, een ultieme vijand of een dramatische eindstrijd. Beetje bij beetje verdiep je je in complexe raciale verhoudingen, een geopolitieke machtsstrijd, lokale gewoontes en sterk uiteenlopende wereldbeelden. Dat doe je omdat je om de wereld geeft – of je er in ieder geval toe wilt verhouden en er iets meer over te weten wilt komen. In ESO neem ik de tijd voor iedere dialoog en lees ik grondig de vele literatuur die ik tegenkom in bibliotheken, kroegen en huiskamers. ESO spoort je aan om als antropoloog te werk te gaan: nieuwsgierig, kritisch en vol empathie.

Voor mij is dit precies waarom ik zo uitkijk naar The Elder Scrolls 6. Bethesda is een van de weinige ontwikkelaars die in staat is om een spelwereld te ontwerpen waar ik daadwerkelijk iets om geef. Maar wat blijkt: ESO-ontwikkelaar ZeniMax beschikt over vergelijkbare kwaliteiten om diepgaande verhalen te verbinden aan gelaagde lore. Ook in ESO gaat Tamriel me aan het hart – van haar eigenaardige bewoners tot de talloze mythes en fantastische landschappen.

The Elder Scrolls 6

Inmiddels sta ik weer in de sprookjesachtige kamer vol schilderijen. Ik loop ze allemaal af, het ene beeld nog intrigerender dan het andere. Ga ik voor een provincie die ik nog niet zo goed ken – zoals Summerset, thuisbasis van de Altmer-elven? Het klinkt aantrekkelijk, maar ik vind de keuze nog wat lastig. Ik besluit er even naar de YouTuben. Op z’n Googles is er eerst reclame, nota bene over ESO.

De cinematische reclame houdt me direct in z’n greep. Tegen de achtergrond van de karakteristieke paddenstoelen uit Morrowind duikt een wezen met rode ogen, gespierde borstkas en duivelachtige hoorns op. De ultieme slechterik, zoveel is wel duidelijk. Een of ander paleis staat in vuur en vlam. Die plek moet gered worden.

Hè? In ESO gaat het toch om de kleine dingen? Een stoffige conferentie, of anders een losgeslagen machtswellusteling of een kleine politieke intrige? Vanwaar dan deze dramatische trailer?

Ik laat Summerset voor wat het is en kies voor de Necrom-uitbreiding uit de reclame, waar het Telvanni-eiland in Morrowind onder grote druk staat. Nog voordat ik goed en wel met de boot ben aangekomen, voel ik me de hoofdrolspeler. De gamer in mij neemt het over van antropologische nieuwsgierigheid. Dit verhaal draait om mij! Ik ga de boel eens even rechtzetten.

Een paar uur later realiseer ik me: ESO houdt me makkelijk bezig tot The Elder Scrolls 6. Misschien, heel misschien, is het zelfs al de game waar ik na Skyrim zo naar verlangde.