Fan zijn van PlayStation is een illusie

Een man zo gewoon dat hij nog een voornaam als achternaam heeft: Ryan. Wist je dat ik hem ooit eens heb geïnterviewd voor NU.nl? Zo’n weetje zal het op de meeste kringverjaardagen niet heel goed doen, maar wie weet, met het juiste gezelschap? Toevallig blijkt het deze week heel relevant. Ik vroeg hem destijds of Sony met de PlayStation 4 weer net zo arrogant uit de hoek zou komen als ten tijde van de PlayStation 3-lancering. “Ik hoop van niet”, antwoordde Ryan. “Ik denk dat we een beetje te ver doorgeschoten zijn vanwege de PlayStation 2. Ik zou het geen arrogantie noemen, maar we hadden iets te veel zelfvertrouwen.”

Aan die woorden moest ik afgelopen dagen denken. Als je 29,99 euro durft te vragen voor een verticale standaard, zou ik dat bijvoorbeeld wel arrogant noemen. Maar goed, de Jim die ik in oktober van 2013 interviewde is natuurlijk niet dezelfde man die pakweg tien jaar later zijn denkbeeldige handtekening zette onder zo’n discutabele beslissing. De afzwaaiende CEO was toen ‘slechts’ de baas van Sony Europa en moest in zekere zin ook maar dansen naar de pijpen van het hoofdkantoor. En het devies was duidelijk: PlayStation is er voor ‘The Players’. Voor ons dus! Maar toen werd Jim Ryan de baas.

Bloodborne Remastered

Diep van binnen was hij het altijd al eens met die arrogante, excuus, zelfverzekerde houding van Sony sinds het gigantische succes van de PlayStation 2. Zijn tijd als CEO heeft hij daarom gebruikt om alle opgebouwde goodwill tijdens de vorige consolegeneratie vakkundig af te breken, want die had PlayStation toch niet meer nodig.

Ik kan hem helaas niet meer om bevestiging vragen. Ik ben ook niet meer de persoon die ik tien jaar geleden was. Het journalistenbestaan heb ik opgegeven, dus de kans dat ik Jim Ryan nog mag interviewen voordat hij met pensioen gaat lijkt me nihil. Een plotselinge verschijning van Bloodborne Remastered is waarschijnlijker, maar we weten allemaal dat Jim Ryan die game haat en er persoonlijk voor is gaan liggen.

Nu hij de tent gaat verlaten is de weg eindelijk vrij en kan Sony weer dat klantvriendelijke bedrijf worden waar we zo fan van zijn. En als ze dan toch bezig zijn, kunnen ze net zo goed een hoop van die naar verluidt twaalf liveservicegames schrappen die voor 2026 allemaal zouden moeten verschijnen. Bungie mag Marathon maken, maar de rest van PlayStation Studios gaan ook gewoon weer doen waar ze het beste in zijn: verhalende singleplayergames ontwikkelen. Op die manier wordt de PlayStation 5 weer de beste console ooit.

Wat als meer geld?

Wat zou het mooi zijn als de wereld zo werkte. Dat Jim Ryan een of andere boeman is die er hoogstpersoonlijk voor zorgde dat Sony allemaal stomme dingen deed die niet in trek zijn bij ‘wij gamers’. En dat het allemaal weer goedkomt nu hij weggaat. Eindelijk kunnen we weer onvoorwaardelijk van PlayStation houden, alsof we de beste vrienden zijn. Maar bedrijven zijn geen mensen, en het al helemaal niet je vrienden. Ik ben er dan ook geen fan van.

Een Jim Ryan heeft misschien de opmars van games-as-a-service ingeluid, maar ik geloof niet dat het echt ‘zijn’ idee was. Sowieso was dat niet eens het idee, meer een ‘noodzakelijk’ gevolg ervan. Het idee was: wat als we nog meer geld verdienen? En dat idee komt vanzelf een keer bovendrijven bij een beursgenoteerd bedrijf. Of het nu van de aandeelhouders komt, of van de raad van bestuur, of van de CFO. Iemand heeft ooit gezien of gehoord dat een spel als Fortnite bakken met geld oplevert en wilde een stuk van die taart. Meerdere stukken als het even kan.

En dus werkten Jan en alleman zich de afgelopen jaren helemaal de pletter aan allerlei liveservicegames. Die gaan vast allemaal net zoveel centjes opleveren als Fortnite, dat niet eens zoveel geld oplevert als waar Epic Games op gemikt had, met massaontslagen bij de uitgever tot gevolg. Nu ben ik geen econoom (niet praktiserend althans), maar ik durf te voorspellen dat veel van die andere games die niet Fortnite zijn een nog tragischer lot beschoren is.

Sony zette uit voorzorg al een multiplayergame binnen het The Last of Us-universum in de ijskast en Sega annuleerde zijn duurste game ooit, Hyenas, terwijl het praktisch af was. Blijkbaar is het duurder om het uit te brengen en te onderhouden dan om het na al die jaren ontwikkeling bij het grofvuil te zetten. Vanzelfsprekend gingen beide annuleringen gepaard met het schrappen van banen. Wat een geweldig gamejaar is het toch!

Dertien in een dozijn

Het probleem van altijd maar meer geld willen is dat er niet oneindig veel geld is. Als de een meer geld verdient, dan is er hoogstwaarschijnlijk minder voor de ander. Dat geldt nog veel meer voor multiplayergames. Die vechten niet alleen om het geld van de consument, maar ook om hun tijd. Als Sony ieder jaar twaalf singleplayergames uitbrengt, zou je die in principe allemaal kunnen spelen. Maar wie speelt er meerdere liveservicegames door elkaar?

Waarom zou je overstappen naar een live-service The Last of Us als je al jaren en tientallen zo niet honderden euro’s hebt geïnvesteerd in een Fortnite of Apex Legends? En waarom zou je als Sony in hemelsnaam meerdere van dat soort games willen uitbrengen die allemaal met elkaar concurreren en ieder afzonderlijk spelers jaren moeten zoethouden? Met geluk krijg je een piepklein stukje van de taart, dat je dan nog door twaalf mag delen. Slim bezig, Sony!

Eigenlijk ben ik vooral boos op mezelf. Ik ben al flink wat jaren geen kind meer, maar toch geloofde ik nog lange tijd daarna in sprookjes. Want de belofte van de vrije markt is dat we als consumenten zogenaamd beter af zijn wanneer bedrijven met elkaar concurreren om in onze behoeftes te voorzien. Laat het maar aan hen over om de optimale oplossing te bedenken. Alleen zo krijgen we de beste producten en diensten tegen de scherpste prijzen, zoals een verticale standaard voor dertig euro.

Als je na het zien van die prijs nog steeds gelooft dat Sony er voor de gamers is, dan is daar maar één woord voor: fanboygedrag. Gelukkig houdt Microsoft wel van gaming.