We gingen er al vanuit dat Sony binnen afzienbare tijd met een nieuw PlayStation 5-model op de proppen zou komen. Inmiddels ligt de PlayStation 5 Pro in de winkels, Sony’s duurste en krachtigste console ooit. Tegelijkertijd zijn de zichtbare verschillen nog nooit zo klein geweest.
Dat was wel anders bij de in 2016 verschenen PlayStation 4 Pro. Die console had als grote selling point ten opzichte van de reguliere PS4 dat ondersteunde games in een viermaal zo hoge (opgeschaalde) resolutie draaiden. Naast de implementatie van HDR en andere kleine voordelen was de boodschap simpel: heb je een 4K-televisie, dan is de PlayStation 4 Pro de logische keuze – helemaal met een prijsverschil van ‘slechts’ 100 euro.
Bij de PlayStation 5 Pro ligt dat wat ingewikkelder. Het apparaat is vooral bedoeld voor de ietwat gefrustreerde, fanatieke speler. Gamers die zich al jaren storen aan de keuze tussen een Performance-modus (hogere framerates) en een Fidelity-modus (hogere resoluties en details), hoeven dat in sommige gevallen niet meer te doen. Baal je echter dat openwereldgames als Hogwarts Legacy slechts in dertig beelden per seconden draaien, dan verandert de Pro daar helemaal niets aan.
Schone bril
De meerwaarde van de PlayStation 5 Pro hangt daarbij van twee zaken af: welke games je speelt en hoe scherp je oog voor detail is. Om optimaal gebruik te maken van de ’hardware van de Pro is er namelijk een ‘Enhanced-patch’ benodigd die nieuwe grafische modi en inhoudelijke elementen als ray tracing en meer details toevoegt.
PlayStation Spectral Super Resolution (PSSR, in de volksmond ‘pisser’) speelt daarbij een belangrijke rol. Deze AI-upscaler, qua uitgangspunt vergelijkbaar met Nvidia’s Deep Learning Super Sampling en AMD’s Super Resolution, analyseert het scherm en schroeft de resolutie met behulp van machine learning op. Waar een game als Marvel’s Spider-Man 2 de resolutie bijvoorbeeld dynamisch tussen 1080p en 1440p houdt om een soepele framerate in Performance Mode te garanderen, zorgt PSSR ervoor dat de game op 4K in 60 frames per seconde draait met de grafische details uit de Fidelity Mode. Oftewel: je hoeft niet meer te kiezen.
Wie dicht genoeg op het scherm zit merkt waarschijnlijk dat veel games er inderdaad wat ‘schoner’ uitzien dan voorheen. Final Fantasy 7 Rebirth is daar tot nu toe het beste voorbeeld van. Als we de tropische Gongoa-regio uit de game op de PlayStation 5 vergelijken met de Pro, dan is het haast alsof je je vieze bril oppoetst. De natuur oogt minder korrelig – blijkbaar is Sony’s algoritme goed getraind op vegetatie – texturen lijken minder ruw en het haar van Cloud is stukken strakker. Het voelt als een opluchting: dit is hoe de game had moeten zijn.
Ook andere titels die we testten ogen iets meer opgeschoond en scherper dan voorheen. Zo is Star Wars Jedi: Survivor door de lage interne resolutie nooit een lust voor het oog geweest, maar na diens Pro-update vele malen scherper. The Last of Us: Part 2 Remastered ziet er over het algemeen – en specifiek kijkend naar de bladeren van planten - ook wat scherper uit. Dat geldt ook voor de recent verschenen remaster van Horizon Zero Dawn.
Niet in alle games zie je direct verschil, zoals het toch al wonderschone God of War Ragnarök. Soms is het ook lastig je vinger erop te leggen wát er precies beter uitziet, maar de beeldkwaliteit van de games oogt vooral rustiger – alsof je op een high-end pc speelt. Her en der merken we in The Last of Us: Part 2 Remastered wel wat ‘knipper’-effecten op, waarbij de randen van Joels baard op een gekke manier ‘flikkert’. Naar verluidt heeft PSSR af en toe meer onverwachte neveneffecten, maar dat lijken tot nu toe uitzonderingen op de regel te zijn.
Sony’s upscaletechnologie is dus een welkome toevoeging, omdat het hogere resoluties met hoge framerates mogelijk maakt, maar het is ook nog technologie in ontwikkeling. Naarmate meer games verschijnen en PSSR verbetert, zal het ook betere resultaten gaan opleveren. Mocht het in de voetsporen treden van Nvidia’s DLSS, dan heeft Sony een belangrijke troef in handen voor de toekomst.
Alan Wake 2 zonder ray tracing (Perfomance)
Alan Wake 2 zonder ray tracing (Fidelity)
Tot slot wordt ray tracing, een realistischere manier om lichtstralen te laten weerkaatsen, ook in een handvol games verbeterd. Waar ray tracing in Alan Wake 2 eerst was gereserveerd voor high-end pc’s, zet Remedy op de Pro zowaar een imposante presentatie van licht neer. Het doet een hoop met de toch al ongure sfeer van sommige locaties, maar blijft wel beperkt tot de Fidelity-modus van de game. Voor een console die er vanuit gaat dat de meesten juist een voorkeur hebben voor hogere framerates, is het vooral een indrukwekkende extra.
Wisselende resultaten
Naast AI-technieken draagt de Pro’s verbeterde hardware veel van bovenstaande verbeteringen. Met name de gpu is een stukje sneller: op papier zo’n 45 procent. Daarentegen is de cpu helaas vrijwel identiek aan die van de PlayStation 5. Wel kunnen ontwikkelaars wat gpu-kracht inruilen voor tien procent meer cpu-kracht, mocht daar nood aan zijn.
Als gevolg profiteren ook PlayStation 5-games zonder een specifieke Enhanced-update van de extra hardwarecapaciteit. Vooral titels die moeite hebben met het behouden van een stabiele framerate krijgen in enkele gevallen nét dat zetje in de rug dat ze nodig hebben. Zo is de framerate van Elden Ring in de Performance-modus een stuk vaker rond de 60 fps, mede dankzij Variable Refresh Rate (VRR). Deze techniek om enkele gemiste frames ‘weg te poetsen’ heeft vaak precies genoeg aan de interne framerate van de game om het soepeler aan te laten voelen, maar perfect is het niet.
Dat is fijn, maar zoals gezegd: de resultaten verschillen ontzettend per game. Bij een titel als Cyberpunk 2077, die meer op de cpu van de console leunt, zijn de verschillen bijvoorbeeld niet zichtbaar. Je kunt er dus niet vanuit gaan dat titels zonder update significant van de hardware gebruikmaken. Zelfs mét Enhanced-patch is het momenteel soms onduidelijk wat je krijgt voorgeschoteld. Naast verwarrende benamingen voor grafische modi ontbreekt regelmatig exacte informatie over wat een ontwikkelaar nou precies toevoegt aan een game. Dat terwijl het Pro-publiek toch graag wil weten wat het in handen heeft.
Uncharted 2 (The Nathan Drake Collection) zonder PS4-verbetering
Uncharted 2 (The Nathan Drake Collection) met PS4-verbetering
De Pro maakt overigens ook nog onderscheid tussen PlayStation 5- en PlayStation 4-games. Voor die laatste beschikt de console over een speciale setting die met behulp van een soort filter sommige PS4-games íéts scherper doet ogen, maar het komt niet in de buurt van PlayStation 5-games met PSSR. Wederom een leuke extra dus.
Zie je de verschillen al?
Die beschrijving geldt een beetje voor de PlayStation 5 Pro over het algemeen. De console lost de belofte in dat spelers niet meer hoeven te kiezen tussen hoge framerates en hoge resoluties. Maar kregen we niet een vergelijkbare belofte bij verschijning van de PlayStation 5? Bovendien zitten daar een hoop haken en ogen aan, namelijk of er een Enhanced-patch is, wat de patch precies doet, hoe de game überhaupt in elkaar steekt en of je de verschillen persoonlijk opmerkt.
Voor de meeste consumenten zijn die verschillen waarschijnlijk niet groot genoeg om het forse prijskaartje van 799,99 euro te verantwoorden. Het is dan ook belachelijk dat de Pro standaard zonder diskdrive ter waarde van 119,99 euro (!) wordt geleverd, terwijl je zou verwachten dat juist fanatieke spelers games graag spellen op disk verzamelen en bewaren. Bovendien is de externe diskdrive op moment van schrijven overal uitverkocht.
Begrijp ons niet verkeerd: games zien er op de PS5 Pro daadwerkelijk beter uit. Een aantal games oogt en voelt duidelijk ‘rustiger’ onder de juiste omstandigheden. Ook is het fijn dat sommige titels die worstelen met de framerate hoog houden iets beter draaien op de Pro. Het zijn allemaal valide argumenten om de nieuwe console in huis te halen.
Maar verder zullen de meesten niet worden weggeblazen door de Pro. Het biedt ook geen garantie dat je titels als Grand Theft Auto 6 in de toekomst plots in een dubbele framerate speelt. De console is bedoeld voor een relatief kleine doelgroep die uit nieuwsgierigheid en passie de nieuwste hardware in huis wil halen. Lang verhaal kort: vooralsnog is er helemaal niets mis met de huidige PlayStation 5.
