Ze zeggen wel eens dat de geschiedenis zichzelf niet herhaalt, maar wel rijmt. Eind jaren ’70 van de vorige eeuw zijn computers voor de meeste mensen iets wat ze kennen uit sciencefictionfilms. Het zijn grote enge dingen die waarschijnlijk de wereld over gaan nemen. Maar ook iets wat je in de plaatselijke arcadehal aantreft en biep biep biep doet, terwijl kleurige figuren over het scherm bewegen.
Het idee van zelf een computer hebben is voor de meeste mensen zo absurd en onbereikbaar als een vliegende auto. De eerste computerspellen zijn veel te duur om in huis te halen. Computerspelletjes zijn een soort kermisattractie met een belangrijk sociaal component. Of dat nu het halen van de hoogste score is op de Space Invaders-kast in de snackbar, of (iets later) je vrienden verslaan in een potje Street Fighter.
De arcadehal (of ‘automatenhal’ zoals dat in de jaren ’80 ook wel heet) verliest een groot deel van zijn bestaansrecht met de komst van de spelcomputer. Niet alleen is het opeens mogelijk om gewoon thuis op je televisie Pac-Man te spelen, maar worden ervaringen voor thuisgebruikers intere anter en langer, omdat het verdienmodel niet draait om de klant zo veel mogelijk guldens uit de zak te kloppen voor nog een potje. Enige tijd weten arcadekastontwerpers nog wel overeind te blijven, door ervaringen te bieden die thuis onmogelijk zijn: betere graphics dan de VCS2600 of NES, hydraulische constructies die je in de cockpit van een straaljager zetten of gelinkte auto’s waarin je tegen vrienden kan racen met een echt stuur en gaspedaal. Toch verdwijnen arcadekasten naar de marge van de game-industrie, om plaats te maken voor thuisvermaak met ultrakrachtige proce ors en (inmiddels) 4K-graphics.
Aan het eind van de jaren ‘10 van de 21ste eeuw is virtual reality voor veel mensen iets wat ze kennen uit sciencefictionfilms. Het zijn grote enge brillen waarmee je een andere wereld betreedt, en waar velen mi elijk van denken te worden. Ook is het iets waar je met een kartonnen masker en je smartphone wel even een achtbaan mee kunt ervaren, om het dan weer weg te leggen vanwege de mi elijkheid. Het idee van zelf echte vr in huis te halen is voor de meesten ondenkbaar. Het is voor de meeste mensen veel te duur.
Met de vr-pont
Vanaf Amsterdam centraal stap je op de pont over het IJ, loop je langs filmmuseum Eye, en dan nog een minuut of tien langs bouwputten en braakliggend terrein. Dan kom je weer terug in het bewoonde deel van de wereld terwijl je je afvraagt of je wel goed bent gelopen. Tot je het bescheiden uithangbord ziet: ‘De VR Arcade Amsterdam’.
Binnen is het wat duister, met een bar en wat zitplaatsen en in de hoek twee computers met aan elk een HTC Vive aangesloten. Maar daar kom je hier niet voor. De linkerwand bestaat grotendeels uit een raam en daar zie je een groep spelers in een lege ruimte, met vr-brillen op en wapens in de hand.
“We ontwikkelen zelf onze software”, vertelt Nienke Cusell. Ze is medeoprichter van de VR Arcade, waar spelers een unieke virtual reality-ervaring beleven. “In Groningen worden de games gemaakt. Ze zijn helemaal op maat ontwikkeld voor onze apparatuur, en volledig aangepast aan de beschikbare ruimte. Onze zaal heeft twee steunpilaren, die in de gamewereld worden vertegenwoordigd door obstakels, zodat mensen er niet tegenaan lopen.” Ook zijn de pilaren met zacht materiaal omhuld, want er zal vast wel eens een wijsneus zijn die denkt even door een virtuele boom te kunnen lopen.
“Onze hardware is ook van onszelf, met eigen trackingsysteem. De brillen zijn Oculus Rift, maar we gebruiken eigen sensoren om deze in de ruimte te volgen.” Op de Rifts zitten dan ook een soort antennes met bolletjes, die doen denken aan Motion Capture-pakken zoals die in de film- en game-industrie gebruikelijk zijn.
“Spelers lopen vrij rond. Ze krijgen een rugzak met een pc er in, en zijn dus niet via kabels gehinderd. De wapens worden ook in de ruimte gevolgd en hebben force feedback, zodat het afschieten van kogels nog realistischer aanvoelt.”
Virtual Dead
Eenmaal met de rugzak om en de bril op is de VR Arcade zelfs voor doorgewinterde vr-gebruikers een moment van grote verwondering. Het voelt enorm bevrijdend om gewoon te kunnen lopen zonder je om kabels zorgen te maken. Medespelers zijn ook gewoon zichtbaar, teamwork is zelfs zeer aan te raden. Je bent werkelijk samen in een virtuele droom beland. Dat gevoel wordt versterkt omdat de beweging nét niet helemaal één-op-één overeen lijkt te komen met je eigen bewegingen. Het is even wennen, maar zeker niet oncomfortabel.
Dan begint de werkelijke game, die gebaseerd lijkt op Left 4 Dead. In steeds wi elende levels vallen zombies aan. Versla alle golven en met een kort moment van duisternis verschijnen jij en je vier teamgenoten in een nieuw level.
Al snel is alle technologische magie van ondergeschikt belang. In plaats daarvan schreeuw je waarschuwingen naar je tegenspelers, roep je om hulp als je bent ingesloten en merk je dat het kiezen van een nieuwe positie in de best grote speelruimte de kansen op overleven vergroot. Loop je te ver, dan verschijnt een groot waarschuwingsbord met een uitroepteken om aan te geven waar de echte muren zijn.
Na twintig minuten is de strijd ten einde. De helmen gaan af en de ietwat grauwe werkelijkheid is weer terug. De wapens gaan weer in het rek, de vr-pcs moeten weer af. Cusell: “Het is steeds ontzettend leuk om te zien hoe mensen uit de ervaring komen: vaak helemaal overdonderd. Het verbaast me ook niet dat onze doos met gevonden voorwerpen altijd vol zit: mensen zijn zo onder de indruk dat ze van alles vergeten.” Volgens Cusell gebeuren er altijd hele bijzondere dingen tijdens het samenspel. “Je kunt met maximaal vijf spelers tegelijk. Maar als je alleen bent kun je aansluiten bij een andere groep. Vaak ontstaan dan hele mooie spelmomenten waarbij spelers elkaar verra en en heel goed samenwerken.”
Dat klinkt mi chien als een pr-praatje, maar de ervaring bevestigt dit. Het is niet makkelijk om samen in een zombie-Apocalyps te stappen en er niet een beetje anders uit te komen.
Void
De VR Arcade in Amsterdam is niet de eerste in zijn soort. In de Verenigde Staten ontwikkelt het bedrijf The Void soortgelijke grote vr-ervaringen, maar dan met gelicenseerde spellen als Ghostbusters en Star Wars. Dat heeft natuurlijk ook een onweerstaanbare aantrekkingskracht: stap letterlijk in je favoriete film op een manier die thuis nooit is na te bootsen.
Volgens Nienke Cusell zijn de ontwikkelingen van The Void zeker intere ant. “Of die specifieke games ook naar ons toe komen? Dat weet ik niet. Wel kan ik zeggen dat we met meerdere nieuwe titels bezig zijn die in-house ontworpen worden. Spellen die ook meer tactiek en samenwerking vragen, zoals Alien Defense, dat nu in bèta is. We zullen in de toekomst dus meer keuzes bieden en het aanbod rouleren.”
Toekomst
Het verleden herhaalt zich niet, maar rijmt wel. Net zoals de automatenhallen van weleer een ervaring mogelijk maakten die thuis niet kon, doet de VR Arcade dat met virtual reality. Het verschil is wellicht dat een vr-arcadehal altijd iets zal bieden wat je thuis maar heel moeilijk kunt nabootsen: heel veel speelruimte en fysiek aanwezige medespelers. Het zou dus zomaar kunnen dat deze nieuwe manier van spelen nog wel even standhoudt, zelfs als vr-brillen op impulsaankoopniveau zitten. Er is in elk geval nog voldoende ruimte voor vr-arcadespellen om te groeien en te ontwikkelen. Het is niet moeilijk je voor te stellen dat vr-arcadehallen een plek krijgen in pretparken, of zelfs een pretpark op zich vormen. We staan ook hier aan het begin van een nieuw medium met zijn eigen uitdagingen en valkuilen. En twee fysieke pilaren waar je echt niet tegenaan wilt rennen.
Een bezoek aan de VR Arcade kost €34,95 per persoon. Online reserveren is aan te raden.
Meer Vr Vrijdag: