De warrige ontwikkeling van de geprezen Mafia-trilogie

Dit artikel is een partnerbijdrage van 2K Games. Lees hier wat dit betekent

Het openwereldgenre beslaat inmiddels vele soorten games, maar ten tijde van Mafia en diens vervolg stond de benaming vooral synoniem aan Grand Theft Auto. Met de 3D-games in die reeks had Rockstar de fundering voor het openwereldgenre in drie dimensies gelegd, dat zeker, maar het werkte ergens ook verstikkend.

Mafia speelt zich immers ook af in een driedimensionale stad. Spelers kunnen auto’s stelen en mensen op straat aanvallen. Logischerwijs verwachten spelers dan een spel dat op alle mogelijke manieren speelt en aanvoelt als GTA. Dát is dus vooral niet het geval. Mafia is ingetogener en wil een verhaal vertellen. De eerste twee games spelen zich af in een open stad, maar die dient vooral als setting waarin lineaire en zeer boeiende verhalen worden verteld. Begin je met de verkeerde verwachtingen aan de reeks, dan is het even omschakelen.

Van Gangster naar Mafia

Gelukkig waren er ook genoeg spelers die dat meteen bij het eerste deel begrepen. En dat terwijl het nog flink wat voeten in de aarde had voordat Mafia verscheen. De Tsjechische studio Illusion Softworks – die later bij 2K Games werd ingelijfd als 2K Czech – werkte sinds 1998 aan de game. Illusion was een jaar daarvoor opgericht en boekte succes met Hidden & Dangerous, een Tweede Wereldoorlog-shooter met openwereldelementen.

Ondertussen werkte de studio achter de schermen aan een passieproject, een game die zich afspeelde tijdens de Amerikaanse Grote Depressie. De makers waren hevig geïnspireerd door bekende maffiafilms als Goodfellas en The Godfather. Het spel droeg de codenaam Gangster en was in eerste instantie bedoeld als antwoord op de Driver-reeks, waarin spelers als een bezeten stuntman door steden scheuren.

Al snel groeide de ambitie van de ontwikkelaar en moest het ook mogelijk worden om uit de auto te stappen en missies te voet te volbrengen. Een releasedatum in 2000 werd grandioos gemist toen bleek dat de Hidden & Dangerous-engine waar de game op draaide niet toereikend was voor de ambities van Illusion. Men stapte over op de krachtigere LS3D-engine en het spel werd omgetoverd tot Mafia.

In 2002 verscheen het spel dan eindelijk op pc. Hoewel niet iedereen de realistischere besturing en setting ten opzichte van de speelsere GTA-games begreep, konden veel gamers en critici deze facetten juist wel enorm waarderen. Realisme in de vorm van log besturende wagens, een strenge arm der wet die je constant in de gaten houdt en gewogen acties van doorontwikkelde personages voeren de boventoon. Het verhaal rondom Tommy Angelo die zich omhoog werkt in de maffia beslaat jaren en sleurt je net als de films waarop de game is geïnspireerd mee in het leven van deze made men.

Het vervolg

Het onvermijdelijke vervolg ging door net zo’n warrig ontwikkeltraject. In 2003 begon men bij het inmiddels omgedoopte 2K Czech al aan het script van Mafia 2, het jaar erna aan de daadwerkelijke ontwikkeling. Het spel stond in eerste instantie gepland als release op pc, PlayStation 2 en Xbox, maar de consoles bleken niet te volstaan om de hoge ambities van de ontwikkelaar waar te maken. De focus werd dus kwam dus te liggen op de Xbox 360 en PlayStation 3.

In 2007 werd het spel met veel bombarie onthuld aan gamers op de Leipzig Games Convention – de voorloper van Gamescom in Keulen – en werd het meteen duidelijk dat Mafia 2 het trucje van Mafia zou herhalen, maar dan met véél meer mogelijkheden. Grafisch nam het spel grote stappen vooruit en ook de open wereld was vele malen groter.

De stad Lost Heaven uit het origineel werd omgeruild voor het New York-achtige Empire Bay. Ook het hoofdpersonage werd veranderd. Spelers besturen Vito Scaletta, die zich omhoog werkt in de maffia terwijl hij geplaagd wordt door herinneringen van de oorlog. Nog meer dan het origineel richt Mafia 2 zich op het geweldig boeiende narratief, waarbij de open wereld dient als realistische setting in plaats van speeltuin. Wederom was dat enigszins schokkend voor gamers die een arcade-achtige ervaring à la GTA verwachtten, maar des te meer genoten fans van slow burning maffiafilms er van.

Grote risico’s

De game in de Mafia-reeks die nog altijd de meeste verdeeldheid zaait is Mafia 3. Niet 2K Czech maar Hangar 13 is verantwoordelijk voor de ontwikkeling, al is een gedeelte van eerstgenoemde studio inmiddels wel opgegaan in laatstgenoemde. Ook de ontwikkeling van dit derde deel verliep niet vlekkeloos, al was dat inmiddels tekenend voor de franchise. Zo stond Bioshock Infinite-ontwikkelaar Rod Fergusson eerst aan het roer van de productie, maar vanwege creatieve meningsverschillen vertrok hij uiteindelijk.

Qua setting durfde Hangar 13 in ieder geval grote risico’s te nemen. De klassieke maffiasetting was in de eerste twee games geperfectioneerd, dus het werd tijd voor iets anders: het op New Orleans gebaseerde New Bordeaux in de jaren 60. Het zorgt meteen voor een compleet andere sfeer, benadrukt door een andere introductie binnen de reeks: het gebruik van gelicenseerde muziek. Ook grijpt de game de kans aan om racisme te bespreken rondom de Afro-Amerikaanse Lincoln Clay.

Hoewel de setting en de personages wederom schoten in de roos waren, waren fans minder te spreken over andere elementen. De gameplay was volgens veel critici en spelers te eentonig, en daarbij zaten er ook wat flink wat bugs in het spel. Zeker voor een franchise die bekend stond om zijn technische hoogstandjes was dat een pijnlijke misser. Ondanks gemengde reacties was Mafia 3 een gigantisch verkoopsucces voor 2K Games, en werd daarmee de toekomst van de franchise veilig gesteld.

Het begin van een nieuw hoofdstuk

Terwijl we ongeduldig afwachten wat die toekomst precies inhoudt, is het nog één keer tijd om terug te blikken. Onlangs kwam Mafia Trilogy uit, waarin de definitieve edities van Mafia 2 en 3 zitten, inclusief alle dlc en weggewerkte bugs. Op 25 september wordt daar Mafia: Definitive Edition aan toegevoegd, een schitterende nieuwe versie van het bejubelde origineel. De game ziet er grafisch niet alleen prachtig uit, maar breidt ook de gameplay en het verhaal uit. Het moet een kroon op deze unieke franchise worden, en tegelijk het ideale moment voor nieuwkomers om in te stappen. Laten we hopen dat deze geremasterde trilogie het begin van een nieuw hoofdstuk inluidt voor Mafia!

De laatste specials: