De makers van Xenonauts maken er geen geheim van: hun game is volledig geïnspireerd door UFO: Enemy Unknown uit 1994. Dat is goed te zien aan de tweedimensionale grafische stijl, hetzelfde isometrische perspectief, de herkenbare levelbouw en de zeer uitgebreide interface. Op het eerste gezicht lijkt het mi chien simpel jatwerk, maar eigenlijk is er sinds 1994 geen game geweest die de e entie van UFO: Enemy Unknown zo goed wist te vangen.
Allebei goed
Je hebt natuurlijk ook nog XCOM: Enemy Unknown dat in 2012 uitkwam. En hoewel dat ook een prima game is, is het strategisch gezien een eenvoudig spel vergeleken met het origineel. Daar is niks mis mee, want het spreekt een grotere doelgroep aan en maakt het begrijpelijk voor iedereen. Xenonauts is echter niet zo simpel. Sterker nog, het is soms frustrerend moeilijk.
Ook in deze game ben je de meeste tijd kwijt aan het turn-based-gedeelte. Met een team van soldaten neem je het op tegen aliens die de wereld proberen over te nemen. In de XCOM-game van 2012 krijg je de controle over maximaal 6 soldaten, in Xenonauts over maximaal 16 soldaten. Veel meer dus en er is dus ook meer te kiezen en daarom meer te verprutsen. En het enorme keuzeproces begint hier pas.
Eindeloos kiezen
Want hoewel Xenonauts niet per se meer soorten eenheden heeft, of meer variatie biedt qua arsenaal, biedt het wel veel meer opties. Kla en bestaan bijvoorbeeld niet echt in deze game. Elke soldaat moet je wapens geven en indelen zoals je wenst. Zo zorg je zelf voor de bekende kla en als medici, sluipschutters en zwaarbewapende soldaten. Je wordt niet bij de hand genomen zoals in XCOM, maar moet veel meer zelf de juiste balans zien te vinden. De soldaten zet je vervolgens in vliegtuigen. In de eerste vliegtuigen kun je maximaal 8 personen meenemen, maar uiteindelijk groeit dit uit tot 16 manschappen. Het feit dat je ook nog grondvoertuigen mee kunt nemen (die wel sterker zijn, maar veel ruimte innemen in het vliegtuig), maakt het kiezen nog ingewikkelder.
Eenmaal op het slagveld is de keuze niet veel beperkter. Soldaten zijn namelijk niet zoals in XCOM gebonden aan twee acties per beurt, maar hebben tijdseenheden. De hoeveelheid tijdseenheden verschilt per manschap, maar het levert vaak meer acties per beurt op. Afhankelijk van het aantal stappen dat je zet, gebruik je bijvoorbeeld meer of minder tijdseenheden. Bespaar je wat eenheden, dan kun je de soldaat nog op wacht zetten of bijvoorbeeld scherper laten schieten. Elke actie kost een bepaald aantal tijdseenheden en dat zorgt ervoor dat je goed over je keuzes moet nadenken. Alleen dat levert al een ontzettend diepgaande game op, waarbij je steeds moet afwegen wat je gaat doen en hoe je je soldaten weer een beurt kan laten leven. En dat in leven laten, is zoals altijd een dingetje.
Zoals verwacht
Xenonauts is namelijk net zo onvergefelijk als je verwacht van een UFO: Enemy Unknown-kopie. Soldaten worden sterker naar mate ze meer gevechten winnen, maar als ze eenmaal doodgeschoten worden, komen ze nooit meer terug. Overleven is je grootste doel, maar lang niet zo simpel als het lijkt. Je kunt nog zo voorzichtig te werk gaan; door de flinke dosis willekeurigheid en kansberekening gebeurt niet altijd wat je wilt of verwacht. Soms lijkt het namelijk wel of de game wil dat je soldaten verliest. Zelfs bij een zekere overwinning kun je met wat pech plots nog eenheden verliezen. Superfrustrerend, maar het heeft ook wel weer z'n charme.
Uiteraard zijn ook het bouwen van een basis en luchtgevechten van de partij in Xenonauts. Het eerste steekt prima in elkaar: de keuzes hoeveel je investeert, wat je onderzoekt en waar je bouwt heeft veel invloed op het goede verloop van de game. Je merkt dit vooral tijdens de grondgevechten en het voelt daarom als een e entieel onderdeel van het spel. De luchtgevechten voelen daarentegen wat zinlozer. Je kunt ze of helemaal automatisch laten verlopen, of halfautomatisch en toekijken of je vliegtuigen niet neergeknald worden. Er is niet heel veel aan en voegt weinig toe. Een leuke afleiding van de grondgevechten is het daarom niet.
Al met al draait Xenonauts natuurlijk gewoon om de turn-based-gevechten en dat doet het perfect. Het voelt echt weer als de UFO: Enemy Unknown van vroeger. Het speelt daarmee wel heel erg in op nostalgie en is door z'n onvergefelijke gameplay waarschijnlijk slechts geschikt voor een zeer kleine doelgroep. Het is ongetwijfeld wel de doelgroep die heeft gewacht op deze uitdagende en nieuwe variant op UFO: Enemy Unknown. En voor de prijs hoef je de game al helemaal niet te laten liggen. Voor nog geen twintig euro heb je heel veel uren plezier.