“The Great Granddaddy of FPS Games”, zo staat er op de achterkant van het Wolfenstein-doosje te lezen. Een slogan die niet alleen zoete herinneringen aan vroeger oproept, maar ook de verwachtingen voor dit nieuwe deel hoog opvoert. Van de oervader van de FPS verwachten we nu eenmaal topkwaliteit. De vraag is alleen of Raven Software, bekend van ondermeer Soldier of Fortune, Quake 4 en X-Men Origins: Wolverine, met die druk om kan gaan.
Het zal niemand verbazen dat ook deze Wolfenstein de hoofdrol weer is weggelegd voor nazi-killer B.J. Blazkowicz. Dit keer krijgt B.J. na een gedurfde sabotageactie een geheimzinnig medaillon in handen waarmee hij over bovennatuurlijke krachten beschikt. Navraag bij zijn superieuren leert hem dat de medaillon afkomstig is uit het Duitse plaatsje Isenstadt en dat daar niet geheel toevallig op hetzelfde moment zeer geheimzinnige dingen gebeuren. Onze protagonist bedenkt zich geen moment en pakt de eerste trein naar Isenstadt, diep in het hol van de leeuw.
Eenmaal aangekomen in Isenstadt wordt het meteen duidelijk dat de nazi's zich bezighouden met allerlei occulte zaken. Onder leiding van Generaal Zetta, een SS-officier waarbij Josef Mengele een vriendelijke huisarts lijkt, proberen de Duitsers een poort te maken naar een andere dimensie waar zich een kracht genaamd de Black Sun bevindt. Als de Duitsers het lukt om deze Black Sun-energie te beheersen, zouden ze het machtigste leger op Aarde worden. Gelukkig voor ons is Blazkowicz van de partij en lijkt de Black Sun eerder een zwart gat voor de nazi's te worden.
Tour de Isenstadt
Raven Software heeft zich tijdens de ontwikkeling duidelijk laten inspireren door een veelvoud aan games die de afgelopen jaren zijn verschenen. Wolfenstein is namelijk ietsje meer geworden dan alleen maar een rechttoe rechtaan shooter. Zo is Isenstadt geen lineaire omgeving , maar grofweg opgedeeld in drie wijken waarin B.J. vrij rond kan lopen en op zoek kan gaan naar mi ies. De stad herbergt twee groeperingen die onze held van opdrachten voorzien, de Kreisau Circle-beweging en de Golden Dawn-broederschap. De mi ies zelf spelen zich echter niet af in de stad zelf. Op verschillende plekken zijn er namelijk 'deuren' die naar een boerderij, kerkhof, ondergronds laboratorium of een ziekenhuis leiden. Hierdoor krijgt de binnenstad dus eigenlijk de functie van een veredelde hub. Al is het wel een hub waar je flink wat Duitsers tegenkomt en ook een flink robbertje mag vechten.
Vooral de mi ielocaties zorgen voor afwi eling en bieden vaak sfeervolle omgevingen. Helaas wordt de binnenstad snel eentonig en zijn de mi ies bijzonder lineair. Nadat je jezelf drie keer door de straten van Isenstadt hebt gevochten is de originaliteit er wel vanaf en toch laat de mi ie-opzet je keer op keer door dezelfde straat lopen. De mi ies laten daarnaast weinig ruimte voor eigen interpretatie en het is vaak een kwestie van seconden voordat je de juiste weg hebt gevonden. Er is er namelijk maar één en die wordt ook nog eens aangegeven door een kompas.
Tot de tanden bewapend
Blazkowicz bepaalt in dit deel zelf waar hij zich in specialiseert. Dankzij een simpel, doch doeltreffend upgradesysteem kun je wapens voorzien van telescoopvizieren, extra vuurkracht of meer munitie. Deze upgrades koop je met goud dat je overal in Wolfenstein terugvindt. En aangezien je de upgrades hard nodig hebt, zoek je steeds naar kostbaarheden. Een gameplayelement dat doet terugdenken aan Wolfenstein 3D, waarin je als een gek langs de muren liep te 'spatiebalken' op zoek naar geheime gangen.
Hoewel de conventionele wapens een belangrijke gedeelte van je arsenaal vormen, heeft B.J. dankzij de gevonden medaillon nog een extra troef achter de hand. Het medaillon geeft hem namelijk toegang tot de Veil, een soort tu endimensie waar andere regels en wetten gelden. Als je in de Veil zit, verandert de omgeving in een groengekleurde wereld waar muren kunnen verdwijnen en waar belangrijke zaken, zoals geheime voorwerpen of zwakke plekken van tegenstanders, rood oplichten.
Tevens kan Blazkowicz in de Veil de tijd vertragen, een schild oproepen of tegenstanders laten verschroeien tot een hoopje as. Sommige krachten gebruik je niet alleen tegen de al dan niet gemuteerde nazi's, maar ook om simpele puzzels op te lo en om zo op onbereikbare plekken te komen. Ook al zijn deze puzzels redelijk schaars, het zorgt er in ieder geval voor dat je ook eens wat anders doet dan nazi's afknallen.
Eigenlijk is het combineren en optimaliseren van de conventionele wapens (zoals de vlammenwerper, de MP43, de Kar98 en de Panzerfaust) en de Veil-krachten het leukste onderdeel van Wolfenstein. Er zijn behoorlijk wat keuzemogelijkheden en je kunt de krachten van B.J. volledige toespitsen op jouw eigen speelstijl. Ga je liever voor het subtiele werk en neem je een MP40 met geluidsdemper en de mogelijkheid om door muren te kijken óf kies je voor de harde aanpak en voorzie je jouw Panzerfaust met extra raketcapaciteit en zorg je ervoor dat je Veil-schild kogels terugkaatst? Er is niet genoeg goud om alle upgrades te kopen, kies daarom verstandig.
Zijn die Duitsers nou zo dom…
Een uitgebreid aanbod aan wapens en krachten klinkt aardig, maar kunnen we onze lusten ook ergens op botvieren? Het antwoord is een volmondig ja, want Raven Software presteert het om, vooral wanneer je wat verder in het spel bent gevorderd, meutes SS-ers op je af te sturen. En waar de aanvalsgolven in het begin nog vooral bestaan uit vers opgeleide cadetten, bestaan ze later uit geharde SS-veteranen, misvormde Veil-creaturen en getrainde sluipmoordenaars met stealth-krachten.
Jammer genoeg is de kunstmatige intelligentie van deze tegenstanders vaak erg ver te zoeken. Ze vallen teveel in herhaling en doen in feite niets anders dan of aanvallen of vanaf een schuilplek af en toe om het hoekje loeren. Maar het wordt nog erger. Sommige nazi's presteren het zelfs om zichzelf en hun squad met een 'welgemikte' granaat uit te schakelen. Handig voor jou, maar het wordt op deze manier niet echt een uitdaging.
Grafisch zit Wolfenstein wel prima in elkaar. Het is geen hoogvlieger, omdat het detail van de textures soms wat karig is en de animaties ronduit slecht, maar de omgevingen zien er goed gevuld uit en hebben voldoende sfeer. En dan bedoelen we met name de verschillende mi ielocaties. Wanneer je voor de eerste keer afdaalt in een ondergronds laboratorium waar Veil-kristallen worden gedolven, dan valt je mond ongetwijfeld open van verbazing. Bovendien hebben de makers blood & gore niet geschuwd. Hoofden en ledematen worden van rompen gescheiden alsof het niets is en tegenstanders die je onder handen neemt met een plasmageweer zie je realistisch uit elkaar vallen. Voor zover een plasmageweer natuurlijk realistisch is.
De ontwikkelaar heeft in ieder geval aan de details gedacht en brengt het idee dat je in nazi-Duitsland zit, te midden van occulte Duitsers en in tijden van crisis, prima over. En dat geldt niet alleen voor de grafische afwerking, maar ook voor het geluid. Geef maar toe dat ook jij straks een glimlach niet kan onderdrukken als je voor het eerst sinds jaren weer een “Mein leben” uit een rochelende nazi hoort komen. Soms is de voice-acting echter zo belabberd dat je de neiging krijgt om ook het verzet naar de andere wereld te helpen. Dan stoppen ze namelijk met praten.
De keerzijde van de medaille
Waar we minder over te spreken zijn, is het multiplayergedeelte. Een stukje Wolfenstein dat duidelijk tekortschiet. Dit gedeelte telt slechts drie modi, Team Deathmatch, Objectives en Stopwatch, waarbij Stopwatch in feite hetzelfde is als Objectives alleen dan met het gegeven dat het snelste team wint. En deze drie modi zijn niet voldoende vanwege de beperkte hoeveelheid spelers, de slechte graphics (om onduidelijke redenen teruggeschroefd in vergelijking met het singleplayergedeelte) en het in het algemeen ontbrekende spelplezier. Wat dat betreft spelen we nog liever Return to Castle Wolfenstein, een spel dat acht jaar geleden op de markt verscheen.
Al met al is Wolfenstein eigenlijk een groot vat van tegenstrijdigheden geworden. De vrije spelopzet wordt kundig om zeep geholpen door teveel backtracking en te lineaire mi ies. De hoeveelheid wapens is indrukwekkend, maar stuit op niet noemenswaardige tegenstand. Het spel ziet er goed uit, maar wordt een lachertje wanneer je een nazibeul de moonwalk ziet doen. En zo kunnen we nog wel even doorgaan. Toch hebben we, dankzij de goede eigenschappen zoals het upgradesysteem en de parallelle dimensie, nog best wat plezier beleefd aan Wolfenstein. Het is zeker een goed spel, maar uit de stal van de legendarische 'grootvader van de FPS' mogen we toch een klein beetje meer verwachten.